آموزش حریم خصوصی به کودکان چرا و چگونه باید انجام شود؟
داشتن یک کودک آگاه و سالم از نظر آموزش جنسی خواسته تمام والدین است. هیچ یک از ما دوست نداریم که دلبندمان را درحال صحبت درمورد مسائل و نقاط جنسی با همسالان و دوستانش ببینیم. اما اگر خودمان آنها را آگاه نکنیم، چه کسی باید آموزش حریم خصوصی به کودکان را بر عهده بگیرد. آموزش حریم خصوصی به کودکان مساله بسیار مهمی است که در ادامه این مطلب می خواهیم در مورد آن با شما گفت و گو کنیم.
آموزش حریم خصوصی به کودکان چرا و چگونه باید انجام شود؟
این هفته، با گروهی از مادران در پارک نشسته بودیم و در حالی‌که بچه‌ها در زمین بازی مشغول بودند، با همدیگر صحبت می‌کردیم (مانند همه مادران که این کار را انجام می‌دهند). دقیقا یادم نمی‌آید چگونه این بحث آغاز شد ولی به خاطر می‌آورم که صحبت در مورد این بود که کودک اسم عضو خصوصی خود را چه صدا می‌کند. به طرز باورنکردنی کودکان کارها و حرف‌های خنده‌داری زده بودند و من آنقدر خندیدم که نمی‌توانستم نفس بکشم. حال به شما نمی‌گویم که چه شنیده بودم اما نام چند حیوان و کلمات نامشخصی گفته بودند که تا به حال نشنیده بودم.
بعد از آن شب با خودم فکر کردم و متوجه شدم که دقیقا نمی‌دانم دخترم عضو خصوصی خود را به چه نامی صدا می‌کند. در مورد پسران، قضیه فرق می‌کند و صحبت در مورد قسمتهای خصوصی پسران راحت‌تر انجام میشود. اگر پسر دارید متوجه منظور من می‌شوید. در مورد دختران، وقتی کوچک هستند، از اسم بردن عضو خصوصی آنها اجتناب می‌کنیم زیرا فکر می‌کنیم ممکن است کودک به واسطه لغت جدیدی که آموخته است، در جمع حرفی بزند و باعث شرمندگی ما شود. بنابراین این کار را نمی‌کنیم و زمانی‌که بزرگتر میشوند، می‌بینیم دیگر برای گفتن این حرف‌ها دیر شده است و قبلا باید در مورد آن با کودک صحبت می‌کردیم.
اهمیت گفتگو در مورد آموزش حریم خصوصی به کودکان
دلایل بسیاری وجود دارد که والدین برای حرف زدن و آموزش حریم خصوصی به کودکان دچار شرمندگی میشوند. حتی برای ما بزرگسالان نیز سخت و شرمآور است که در این مورد حرف بزنیم. هنگامیکه مطمئن نیستیم چه بگوییم و چه زمانی و چگونه سر صحبت را باز کنیم، راحت‌تر هستیم که کلا حرفی در مورد آن نزنیم.
هرچند به دلایل مهمی، نباید از آموزش حریم خصوصی به کودکان چشم پوشی کنید:
• کودک بسیار زودتر از زمانی‌که فکرش را بکنید، در مورد قسمت خصوصی بدن و ارتباط جنسی آگاه خواهد شد. بهتر است اطلاعات درست را از شما بیاموزد تا از دوستان خود، برنامه‌های تلویزیونی یا فیلم‌ها.
• کودک از قوانین ناگفته خانه پیروی می‌کند. اگر به آنها بیاموزید نمی‌توانند در مورد قسمتهای خصوصی بدن خود حرف بزنند، فکر می‌کنند قضیه شرم‌آوری وجود دارد. به همین دلیل راحت نیستند در مورد این موضوع با شما حرف بزنند، از مشکلات و نگرانی‌هایشان در مورد بدن خود بگویند و یا با شما احساس راحتی کنند و در مورد رفتار نادرست یک شخص با قسمتهای خصوصی آنها یا خودش حرف بزنند.
• وقتی کودک بزرگ میشود، نه تنها باید نام عضو خصوصی خود را بداند، بلکه باید با محدودیت‌های خود و دیگران در مورد قسمتهای خصوصی‌شان آشنا شود. در صورتی‌که هیچ‌گاه در مورد اندام خصوصی خود با خانواده صحبت نکرده‌اید، نمی‌توانید در مورد محدودیت‌های آن نیز حرفی بزنید. مطالعات نشان داده است، کودکانی که نام قسمتهای خصوصی خود را می‌دانند، کم‌تر مورد سوءاستفاده جنسی قرار می‌گیرد. ما دقیقا نمی‌دانیم چرا، اما احتمال دارد به دلیل اینکه والدین با کودک خود در مورد عضو خصوصی مکالمه داشته‌اند، کودک خود را از قربانی شدن در این زمینه محافظت کرده‌اند.
• کودک باید بداند شما قابل اعتماد هستید و قادر به پاسخگویی به هر سوال او هستید. همان‌طور که من به کودکانم می‌گویم و اعتماد آنها را جلب کرده‌ام، کودک شما باید بتواند هرگونه مسئله شرمآور و سختی را با شما در میان بگذارد. اجازه دهید کودک بداند با رویی گشاده و باز آماده پاسخگویی به سوالات کودک هستید و دلیلی وجود ندارد نتوانید با هم وارد بحث شوید.
بنابراین، چگونه با کودک وارد مکالمه می‌شوید؟
پس از مکالمه‌ای که در پارک با مادران داشتم، دل را به دریا زدم و با کودک خود حرف زدم. این کار خیلی راحت بود و خوشحالم که این کار را کردم. در زیر به برخی اصول برای یک مکالمه مفید اشاره شده است که به شما کمک شایانی خواهد کرد.
نهایت استفاده را از لحظات قابل آموزش بکنید
متخصصان رشد کودک معتقدند باید در دوران نوپایی با آنها در مورد قسمتهای خصوصی بدنشان صحبت کرد. طبیعی است که کودک حدود سه سالگی، پرسش‌هایی در مورد قسمتهای خصوصی بدن خود بکند، بنابراین از این فرصت استفاده کنید و نام این قسمتها را به کودک یاد بدهید. هنگام حمام کردن و لباس پوشیدن فرصتی است که می‌توانید از آن بهره بگیرید. اگر فردی در اطراف شما به تازگی بچه‌دار شده، ممکن است کودک در مورد چگونگی به وجود آمدن کودک سوال کند. با پاسخ‌هایی که مناسب سن کودک است به او توضیح دهید. اگر محیطی امن برای کودک ایجاد کرده باشید تا حس کنجکاوی خود را برطرف کند، از شما سوال خواهد کرد.
سرنخ را از کودک بگیرید. برای مثال دو فرزند اولم هنگامیکه کوچک بودند از من سوال کردند، بچه چگونه به‌دنیا می‌آید و من پاسخ دادم: «آنها از اندام خصوصی مادر به دنیا می‌آیند.» سپس صبر کردم تا ببینم بعد از آن چه سوالی خواهند پرسید. حتی گاهی می‌پرسیدم: «درمورد این موضوع سوالی دارید؟» کودکان معمولا سوالاتی را که از لحاظ رشدی آمادگی شنیدن پاسخ آن را ندارند، نمی‌پرسند. بنابراین منتظر سوالاتی می‌شوید تا ببینید در چه مرحله درک قرار دارند. گاهی کودک در آن زمان سوال خود را نمی‌پرسد، اما به زودی باز می‌گردد و پیگیر آن میشود.
در هنگام آموزش حریم خصوصی به کودکان واقعی باشید
ممکن است سخت باشد، اما اشکالی ندارد در مورد آلت تناسلی مردان و واژن بانوان با کودک صحبت کنید. برخی والدین از این کار خودداری می‌کنند، چه بسا خودم هم از اینکه با کودکانم در سن پایین درباره این موضوع صحبت کنم، احساس عجیبی داشتم. در عوض، به آنها در مورد «بخش‌های خصوصی» بدن گفتم و مدت‌‌ها بعد از اصطلاحات فنی‌تری در صحبت‌هایم استفاده کردم. ما از اسم‌های مستعار بامزه و لغات کددار استفاده نکردیم. باید گفتگویی صادقانه با کودک داشته باشید و تصمیم بگیرید چه چیز مناسب شرایط شماست. مسئله مهم اینکه، هرچه کودک بزرگتر میشود، نام واقعی دستگاه تناسلی خود را بیاموزد و بداند که نامگذاری یا صحبت در مورد دستگاه تناسلی در موقعیتی مناسب اصلا شرمآور نیست.
در هنگام آموزش حریم خصوصی به کودکان همیشه صادق باشید
قانون من این است: اگر کودکی سوال پرسید، همیشه جوابی صادقانه بشنود. تنها استثنا بابانوئل و خرگوش عید پاک است (باور کنید نسبت به این دو موضوع همیشه عذاب وجدان بسیاری داشته‌ام). به خاطر داشته باشید که صادقانه صحبت کردن به معنای گفتن تمام رازها در یک زمان نیست. می‌توانید به‌وضوح نام دستگاه تناسلی را بگویید، اما وارد جزئیات نشوید که کودک چگونه به وجود می‌آید. با بزرگ شدن کودک، بحث را دوباره باز کنید و مناسب با سن کودک، بیشتر و بیشتر در این مورد صحبت کنید. شما به عنوان والدین باید مکالمه را آغاز کنید، صریح، صادقانه و واقعی صحبت کنید و موقعیت پرسش را برای کودک فراهم کنید.
در مورد محدودیت‌ها صحبت کنید
مهم است، هنگامیکه با کودک در مورد قسمتهای خصوصی آنها صحبت میکنید و در مورد خصوصی بودن آن تاکید کنید، باید کودک با بزرگ شدن متوجه این موضوع بشود که این قسمتها متعلق به خودشان است و دیگران حق ندارند بهآن نگاه کنند و یا دست بزنند. این به آن معنا نیست که کودک نسبت به بدن خود احساس خجالت کند، بلکه فقط مرزهایی وجود دارد. هنگامیکه فرزندان من کوچک بودند، به آنها می‌گفتم فقط من، بابا و گاهی متخصص اطفال اجازه دارد هنگام نگهداری از شما به قسمتهای خصوصی شما دست بزند. با بزرگتر شدن کودک، این موارد نیز نادر خواهد بود و کودک خود را مالک کامل بدن خود می‌داند. پسران کوچک اغلب شیفته آلت تناسلی خود میشوند (باز هم اگر پسر دارید، می دانید منظور من چیست)، بهجای اینکه او را برای این تمایل بسیار طبیعی سرزنش کنم، به راحتی توضیح دادم که انجام این کار اشکال ندارد، اما نه در فضای عمومی. برای این کار کودک تفکیک قائل شوید. برای مثال به او بگویید: «اگر میخواهی یا نیاز داری که در مورد قسمتهای خصوصی بدن خود حرف بزنی، این کار را در خانه و در کنار پدر و مادرت انجام بده، نه در فضای عمومی».
مهم است به کودک بگویید: «نه‌تنها برخی قسمتهای بدن آنها خصوصی است، بلکه برخی قسمتهای بدن افراد دیگر نیز خصوصی است. ما به دیگران احترام می‌گذاریم که اجازه می‌دهیم که بخشی‌هایی از بدن خود را خصوصی نگه دارند. در هر صورت کنجکاوی طبیعی است و پرسش‌های کودک باید توسط والدین به درستی پاسخ داده شود، نه توسط همسالان کودک. این آغاز یک گفتوگوی مهم‌تر است که باید با گذشت زمان در مورد احترام به بدن و حقوق دیگران رخ بدهد که برای پسران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
شرایط مناسب را برای پرسش‌هایی در آینده هموار کنید
اگر سر صحبت را از سن کم با کودک آغاز کنید و درباره مسائل دشوار زندگی با آنها صریح و صادقانه صحبت کنید، بستر گفتوگوی مداوم در تمام دوران کودکی و نوجوانی را فراهم کرده‌اید. کودک می‌داند شما منبع اطلاعات صادقانه و دقیق هستید، بنابراین هر سوالی برای او به وجود آید، نزد شما خواهد آمد.زمانی که بستر این گفت‌و‌گو فراهم باشد وکودک چیزی در تلویزیون ببیند یا حرفی از دوستانش بشنود، شما می‌توانید آن موضوع را باز کنید و مناسب با سن و فهم کودک به او توضیح دهید.
از این لحظات طلایی برای آموزش حریم خصوصی به کودکان نترسید و با اعتمادبه‌نفس با آن روبرو شوید. به شما قول می‌دهم ضرر نخواهید کرد.
مطالعه بیشتر:
آموزش روابط اجتماعی به کودکان!
آموزش نقاط خصوصی به کودک در سنین مختلف چگونه است؟
آموزش مراقبت از خود در برابر آزار جنسی به کودکان چگونه است؟
حریم خصوصی نوجوانان و اهمیت توجه به حریم خصوصی نوجوان چیست؟
