گروه تفسیر قرآن ( هفته ای یک آیه )

بلاگ ساخته شد.

#تفسیر_سوره_حمد
👇🏻👇🏻👇🏻👇🏻👇🏻

1403/02/28 08:46

1» بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‌

به نام خداوند بخشنده‌ى مهربان.

نکته ها
در ميان اقوام و ملل مختلف، رسم است كه كارهاى مهم و با ارزش را به نام بزرگى از بزرگان خويش كه مورد احترام و علاقه‌ى آنهاست، شروع مى‌كنند تا آن كار ميمون و مبارك گردد و به انجام رسد. البتّه آنان بر اساس اعتقادات صحيح يا فاسد خويش عمل مى‌كنند.

گاهى به نام بت‌ها وطاغوت‌ها وگاهى با نام خدا و به دست اولياى خدا، كار را شروع مى‌كنند.

چنانكه در جنگ خندق، اوّلين كلنگ را رسول خدا صلى الله عليه و آله بر زمين زد. «1»
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ» سر آغاز كتاب الهى است. «بِسْمِ اللَّهِ» نه تنها در ابتداى قرآن، بلكه در آغاز تمام كتاب‌هاى آسمانى بوده است. در سر لوحه‌ى كار و عمل همه‌ى انبيا «بِسْمِ اللَّهِ» قرار داشت. وقتى كشتى حضرت نوح در ميان امواج طوفان به راه افتاد، نوح عليه السلام به ياران خود گفت: سوار شويد كه‌ «بِسْمِ اللَّهِ مَجْراها وَ مُرْساها» «2» يعنى حركت و توقّف اين كشتى با نام خداست. حضرت سليمان عليه السلام نيز وقتى ملكه سبا را به ايمان فراخواند، دعوتنامه خود را با جمله‌ى‌ «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ» «3» آغاز نمود.

حضرت على عليه السلام فرمود: «بِسْمِ اللَّهِ»، مايه بركت كارها و ترك آن موجب نافرجامى است.

همچنين آن حضرت به شخصى كه جمله‌ى «بسم اللَّه» را مى‌نوشت، فرمود: «جودها» آنرا نيكو بنويس. «4»

بر زبان آوردن‌ «بِسْمِ اللَّهِ» در شروع هر كارى سفارش شده است؛ در خوردن و خوابيدن‌...

{«1». بحار، ج 20 ص 218.
«2». هود، 41.
«3». نمل، 30.
«4». كنزالعمّال، ح 29558.
جلد 1 - صفحه 23}

...ونوشتن، سوارشدن بر مركب ومسافرت وبسيارى كارهاى ديگر. حتّى اگر حيوانى بدون نام خدا ذبح شود، مصرف گوشت آن حرام است و اين رمز آن است كه خوراك انسان‌هاى هدف‌دار و موحّد نيز بايد جهت الهى داشته باشد.

در حديث مى‌خوانيم: «بِسْمِ اللَّهِ» را فراموش نكن، حتّى در نوشتن يك بيت شعر. و رواياتى در پاداش كسى كه اوّلين بار «بسم اللَّه» را به كودك ياد بدهد، وارد شده است. «1»

سؤال: چرا در شروع هر كارى‌ «بِسْمِ اللَّهِ» سفارش شده است؟

1403/02/28 08:47

پاسخ: «بِسْمِ اللَّهِ»* آرم ونشانه‌ى مسلمانى است وبايد همه كارهاى او رنگ الهى داشته باشد.

همان گونه كه محصولات و كالاهاى ساخت يك كارخانه، آرم و علامت آن كارخانه را دارد؛ خواه به صورت جزيى باشد يا كلّى. مثلًا يك كارخانه چينى سازى، علامت خود را روى تمام ظروف مى‌زند، خواه ظرف‌هاى بزرگ باشد يا ظرف‌هاى كوچك. يا اينكه پرچم هر كشورى هم بر فراز ادارات و مدارس و پادگان‌هاى آن كشور است و هم بر فراز كشتى‌هاى آن كشور در درياها، و هم بر روى ميز ادارى كارمندان.

سؤال: آيا «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ» آيه‌اى مستقل است؟

پاسخ: به اعتقاد اهل‌بيت رسول اللّه عليهم السلام كه صد سال سابقه بر ساير رهبران فقهى مذاهب دارند و در راه خدا به شهادت رسيده و در قرآن نيز عصمت و پاكى آنها به صراحت بيان شده است، آيه‌ «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ» آيه‌اى مستقل و جزء قرآن است. فخر رازى در تفسير خويش شانزده دليل آورده كه «بسم اللَّه» جزء سوره است. آلوسى نيز همين اعتقاد را دارد. در مسند احمد نيز «بسم اللَّه» جزء سوره شمرده شده است. «2» برخى از افراد كه بسم‌اللَّه را جزء سوره ندانسته و يا در نماز آن را ترك كرده‌اند، مورد اعتراض واقع شده‌اند. در مستدرك حاكم آمده است: روزى معاويه در نماز «بسم اللَّه» نگفت، مردم به او اعتراض كردند كه «أ سرقت أم نيست»، آيه را دزديدى يا فراموش كردى؟! «3»

امامان معصوم عليهم السلام اصرار داشتند كه در نماز، بسم‌اللَّه را بلند بگويند. امام باقر عليه السلام در مورد...

[«1». تفسيربرهان، ج 1، ص 43.
«2». مسند احمد، ج 3، ص 177 و ج 4، ص 85.
«3». مستدرك، ج 3، ص 233.
جلد 1 - صفحه 24]

....كسانى كه «بسم‌اللَّه» را در نماز نمى‌خواندند و يا جزء سوره نمى‌شمردند، مى‌فرمود: «سرقوا اكرم آية» «1» بهترين آيه قرآن را به سرقت بردند. در سنن بيهقى در ضمن حديثى آمده است: چرا بعضى «بسم‌اللَّه» را جزء سوره قرار نداده‌اند! «2»

شهيد مطهّرى قدس سره در تفسير سوره حمد، ابن عباس، عاصم، كسايى، ابن‌عمر، ابن‌زبير، عطاء، ابن‌طاووس، فخررازى وسيوطى را از جمله كسانى معرّفى مى‌كند كه بسم اللَّه را جزء سوره مى‌دانستند.

در تفسير قرطبى از امام صادق عليه السلام نقل شده است: «بسم‌اللَّه» تاج سوره‌هاست. تنها در آغاز سوره برائت (سوره توبه) «بسم‌اللَّه» نيامده و اين به فرموده حضرت على عليه السلام به خاطر آن است كه «بسم الله» كلمه امان و رحمت است، واعلام برائت از كفّار و مشركان، با اظهار محبّت ورحمت سازگار نيست. «3»

1403/02/28 08:47

سيماى‌ «بِسْمِ اللَّهِ»

1. «بِسْمِ اللَّهِ» نشانگر رنگ وصبغه‌ى الهى وبيانگر جهت‌گيرى توحيدى ماست. «4»

2. «بِسْمِ اللَّهِ» رمز توحيد است وذكر نام ديگران به جاى آن رمز كفر، و قرين كردن نام خدا بانام ديگران، نشانه‌ى شرك. نه در كنار نام خدا، نام ديگرى را ببريم ونه به جاى نام او. «5»

3. «بِسْمِ اللَّهِ» رمز بقا ودوام است. زيرا هرچه رنگ خدايى نداشته باشد، فانى است. «6»

4. «بِسْمِ اللَّهِ» رمز عشق به خدا وتوكّل به اوست. به كسى‌كه رحمان و رحيم است عشق مى‌ورزيم و كارمان را با توكّل به او آغاز مى‌كنيم، كه بردن نام او سبب جلب رحمت است.

5. «بسم‌اللَّه» رمز خروج از تكبّر و اظهار عجز به درگاه الهى است.

6. «بسم‌اللَّه» گام اوّل در مسير بندگى و عبوديّت است.

{«1». بحار، ج 85، ص 20.
«2». سنن بيهقى، ج 2، ص 50.
«3». تفسير مجمع‌البيان و فخررازى.
«4». امام رضا عليه السلام مى‌فرمايد: بسم‌اللَّه يعنى نشان بندگى خدا را بر خود مى‌نهم. تفسير نورالثقلين.
«5». نه فقط ذات او، بلكه نام او نيز از هر شريكى منزّه است؛ «سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى» حتّى شروع كردن كار به نام خدا و محمد صلى الله عليه و آله ممنوع است. اثبات‌الهداة، ج 7، ص 482.
«6». «كُلُّ شَيْ‌ءٍ هالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُ» قصص، 88.
جلد 1 - صفحه 25}

7. «بسم‌اللَّه» مايه فرار شيطان است. كسى كه خدا را همراه داشت، شيطان در او مؤثّر نمى‌افتد.

8. «بسم‌اللَّه» عامل قداست يافتن كارها و بيمه كردن آنهاست.

. «بسم‌اللَّه» ذكر خداست، يعنى خدايا! من تو را فراموش نكرده‌ام.

10. «بسم‌اللَّه» بيانگر انگيزه ماست، يعنى خدايا هدفم تو هستى نه مردم، نه طاغوت‌ها ونه جلوه‌ها و نه هوس‌ها.

11. امام رضا عليه السلام فرمود: «بسم‌اللَّه» به اسم اعظم الهى، از سياهى چشم به سفيدى آن نزديك‌تر است. «1»

1403/02/28 08:48

پیام ها
1- «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ» در آغاز سوره، رمز آن است كه مطالب سوره، از مبدأ حقّ و مظهر رحمت نازل شده است.

2- «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ» در آغاز كتاب آسمانى، يعنى هدايت تنها با استعانت از او محقّق مى‌شود. «2»

3- «بِسْمِ اللَّهِ» كلامى كه سخن خداوند با مردم و سخن مردم با خدا، با آن شروع مى‌شود.

4- رحمت الهى همچون ذات او ابدى و هميشگى است. «اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ»

5- بيان رحمت الهى در قالب‌هاى گوناگون، نشانه‌ى اصرار بر رحمت است. (هم قالب «رحمن»، هم قالب «رحيم») «الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ»

6- شايد آوردن كلمه رحمان و رحيم در آغاز كتاب، نشانه اين باشد كه قرآن جلوه‌اى از رحمت الهى است، همان گونه كه اصل آفرينش و بعثت جلوه‌

1». تفسير راهنما.

«2». شايد معناى اينكه مى‌گويند: تمام قرآن در سوره حمد، و تمام سوره حمد در بسم‌اللَّه، و تمام بسم‌اللَّه در حرف (باء) خلاصه مى‌شود، اين باشد كه آفرينش هستى و هدايت آن، همه با استمداد از اوست. چنانكه رسالت پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله نيز با نام او آغاز گرديد. «اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ»
لطف ورحمت اوست. «الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ»

1403/02/28 08:48

پیام ها
1- خداوند متعال، از جهات مختلف قابل عبادت است و ما بايد حمد و سپاس او را به جا آوريم. به خاطر كمال ذات و صفات او كه «الله» است، به خاطر احسان و تربيت او كه‌ «رَبِّ الْعالَمِينَ» است و به خاطر اميد و انتظار رحم و لطف او كه‌ «الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ» است و به خاطر قدرت و هيبت او كه‌ «مالِكِ يَوْمِ الدِّينِ» است.

2- قيامت، پرتوى از ربوبيّت اوست. «رَبِّ الْعالَمِينَ ... مالِكِ يَوْمِ الدِّينِ»

3- قيامت، جلوه‌اى از رحمت خداوند است. «الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ مالِكِ يَوْمِ الدِّينِ»

«1». حجر، 49- 50.
«2». غافر، 3.

تفسير نور(10جلدى)، ج‌1، ص: 31

1403/03/11 10:36

«6» اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ‌

(خداوندا!) ما را به راه راست هدايت فرما.

✓نکته ها:

در قرآن مجيد دو نوع هدايت مطرح شده است:

الف: هدايت تكوينى، نظير هدايت زنبور عسل كه چگونه از شهد گلها بمكد و چگونه كندو بسازد. و يا هدايت و راهنمايى پرندگان در مهاجرت‌هاى زمستانى و تابستانى. آنجا كه قرآن مى‌فرمايد: «رَبُّنَا الَّذِي أَعْطى‌ كُلَّ شَيْ‌ءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدى‌» «2» بيانگر اين نوع از هدايت است.

ب: هدايت تشريعى كه همان فرستادن انبياى الهى و كتب آسمانى براى هدايت بشر است.

كلمه‌ى «صراط» «3» بيش از چهل مرتبه در قرآن آمده است. انتخاب راه و خط فكرى صحيح، نشانه‌ى شخصيت انسان است.

[«1». «وَ ما كُنَّا لِنَهْتَدِيَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللَّهُ» اگر هدايت الهى نبود ما هدايت نمى‌يافتيم. اعراف، 43.
«2». طه، 50.
«3». «صراط» در قيامت نام پلى است بر روى دوزخ كه همه‌ى مردم بايد از روى آن عبور كنند.]

1403/03/24 10:18

💭پیام ها
1- همه‌ى هستى، در مسيرى كه خداوند اراده كرده در حركتند. خدايا! ما را نيز در راهى كه خود دوست دارى قرار بده. «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ»

2- درخواست هدايت به راه مستقيم، مهم‌ترين خواسته‌ى يكتاپرستان است.

«إِيَّاكَ نَعْبُدُ ... اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ»

3- براى دست‌يابى به راه مستقيم، بايد دعا نمود. «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ»

4- ابتدا ستايش، آنگاه استمداد و دعا. «الْحَمْدُ لِلَّهِ ... اهْدِنَا»

5- بهترين نمونه استعانت از خدا، درخواست راه مستقيم است. «إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ»

1403/03/24 10:42

🚩پایان سوره حمد.

1403/03/31 08:18

#تفسیر_سوره_بقره
👇🏼👇🏼👇🏼👇🏼👇🏼👇🏼

1403/03/31 08:19

1403/04/01 11:26

💭پیام ها
1- هدايتِ ويژه الهى، براى مؤمنان واقعى تضمين شده است. «هُدىً مِنْ رَبِّهِمْ»

2- ايمان وتقوا، انسان را به فلاح ورستگارى مى‌رساند. «لِلْمُتَّقِينَ، يُؤْمِنُونَ، الْمُفْلِحُونَ»

1403/05/26 07:18

پرش به تفسیر سوره قبل👆🏼

1403/05/26 07:23

پرش به ابتدای سوره بقره👆🏼

1403/05/26 07:24

nini.plus/khatmeghoran12

گروه ختم جمعی قرآن ، ....
روزی پنج آیه به همراه معنی 👆🏼👆🏼👆🏼👆🏼
اگر در طول روز فرصت ندارید قرآن بخونید ، اینجا روزانه با پنج آیه کمتر از پنج دقیقه با هم قرآن ختم میکنیم.
دوست داشتید با ما همراه شوید🌹
( الان سوره توبه هستیم)

1403/05/28 07:34

❇️بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ

❇️به نام خداوند بخشنده مهربان

❇️In the Name of Allah, the All-beneficent, the All-merciful.

#حمد ( آیه 1)

1403/03/11 10:30

❇️❇️❇️سلام خوش آمدید❇️❇️❇️
❇️ ابتدای بلاگ ❇️
لیست مطالب👇🏻
#تفسیر_سوره_حمد
#تفسیر_سوره_بقره

لینک این بلاگ👇🏻
nini.plus/Tafsir1403

( از این که بدون اجازه شما رو ادد کردم پوزش می‌طلبم 🙏🏻
در صورت عدم تمایل به حضور در بلاگ میتونید خارج شوید)

1403/03/31 08:23

❇️الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ

❇️ستایش خدای را که پروردگار جهانیان است.

❇️All praise belongs to Allah, Lord of all the worlds,

#حمد ( آیه 2)

1403/03/11 10:29

نکته ها
«ربّ» به كسى گفته مى‌شود كه هم مالك وصاحب چيزى است و هم در رشد و پرورش آن نقش دارد.

خداوند هم صاحب حقيقى عالم است و هم مدبّر و پروردگار آن. پس همه هستى حركت تكاملى دارد و در مسيرى كه خداوند معيّن كرده، هدايت مى‌شود.

علاوه بر سوره حمد، چهار سوره‌ى انعام، كهف، سبأ وفاطر نيز با جمله‌ «الْحَمْدُ لِلَّهِ» آغاز گرديده، ولى فقط در سوره حمد بعد از آن‌ «رَبِّ الْعالَمِينَ» آمده است.

مفهوم حمد، تركيبى از مفهوم مدح و شكر است. انسان در برابر جمال و كمال و زيبايى، زبان به ستايش و در برابر نعمت و خدمت واحسان ديگران، زبان به تشكّر مى‌گشايد.

خداوند متعال به خاطر كمال و جمالش، شايسته‌ى ستايش وبه خاطر احسان‌ها و نعمت‌هايش، لايق شكرگزارى است.

«الحمد لله»، بهترين نوع تشكّر از خداوند است. هر كس در هرجا، با هر زبانى، هرگونه ستايشى از هر كمال و زيبايى دارد، در حقيقت سرچشمه‌ى آن را ستايش مى‌كند. البتّه حمد خداوند منافاتى با سپاسگزارى از مخلوق ندارد، به شرط آنكه به امر خداوند و در خط و مسير او باشد.
خداوند، پروردگار همه‌ى آفريده‌هاست. «وَ هُوَ رَبُّ كُلِّ شَيْ‌ءٍ» «1» آنچه در آسمان‌ها و زمين و ميان آنهاست، پروردگارشان اوست. «رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَيْنَهُمَا» «2» حضرت على عليه السلام مى‌فرمايد: «من الجمادات والحيوانات»؛ او پروردگار جاندار و بى‌جان است. «له الخلق والامر تبارك‌الله رب العالمين» هم آفرينش از اوست و هم اداره‌ى آن، و او مربى و....

[«1». انعام، 164.
«2». شعراء، 24.
پرورش دهنده‌ى همه است. «1»]

....مراد از «عالمين» يا فقط انسان‌ها هستند، مانند آيه 70 سوره حجر كه قوم لوط به حضرت لوط گفتند: «أَ وَ لَمْ نَنْهَكَ عَنِ الْعالَمِينَ» آيا ما تو را از ملاقات با مردم نهى نكرديم؟ و يا مراد همه‌ى عوالم هستى است. «عالَم» به معناى مخلوقات و «عالَمين» به معناى تمام مخلوقات نيز استعمال شده است. از اين آيه فهميده مى‌شود كه تمام هستى يك پروردگار دارد و آنچه در جاهليت و در ميان بعضى از ملّت‌ها اعتقاد داشتند كه براى هر نوع از پديده‌ها خدايى است و آن را مدبّر و ربّ النّوع آن مى‌پنداشتند، باطل است.

1403/03/03 10:18

پیام ها
1- همه ستايش‌ها براى اوست. «الْحَمْدُ لِلَّهِ» «2»

2- خداوند در تربيت و رشد هستى اجبارى ندارد. زيرا حمد براى كارهاى غير اجبارى است. «الْحَمْدُ لِلَّهِ»

3- همه هستى زيباست و تدبير همه هستى نيكوست. زيرا حمد براى زيبايى و نيكويى است. «الْحَمْدُ لِلَّهِ»

4- دليل ستايش ما، پروردگارى اوست. «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ»

5- رابطه‌ى خداوند با مخلوقات، رابطه‌ى دائمى و تنگاتنگ است. «رَبِّ الْعالَمِينَ» (نقاش و بنّا هنر خود را عرضه مى‌كند و مى‌رود، ولى مربّى بايد هر لحظه نظارت داشته باشد.)

6- همه‌ى هستى، تحت تربيت خداوند يكتاست. «رَبِّ الْعالَمِينَ»

7- امكان رشد و تربيت، در همه‌ى موجودات وجود دارد. «رَبِّ الْعالَمِينَ»

8- خداوند هم انسان‌ها را با راهنمايى انبيا تربيت مى‌كند، (تربيت تشريعى) و هم جمادات ونباتات وحيوانات را رشد وپرورش مى‌دهد. (تربيت تكوينى)

9- مؤمنان در آغاز كتاب (قرآن) با نيايش به درگاه خداوند متعال، «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ» مى‌گويند و در پايان كار در بهشت نيز، همان شعار را مى‌دهند كه «آخر دعواهم أن الحمدللّه ربّ العالمين» «1»

[«1». تفسير نورالثقلين.
«2». الف ولام در «الْحَمْدُ» به معناى تمام حمد و جنس ستايش است.
«رَبِّ الْعالَمِينَ»]

1403/03/03 10:20

❇️الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ

❇️خدایی که بخشنده و مهربان است.

❇️the All-beneficent, the All-merciful,

#حمد (آیه 3)

1403/03/11 10:28

«3» الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‌

(خدايى كه) بخشنده و مهربان است.

نکته ها
خداوند رحمت را برخود واجب كرده است، «كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلى‌ نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ» «2» و رحمت او بر همه چيز سايه گسترده است. «و رحمتى وسعت كلّ شى‌ء» «3»

همچنين پيامبر و كتاب او مايه رحمتند، «رَحْمَةً لِلْعالَمِينَ» «4» آفرينش وپرورش او براساس رحمت است و اگر عقوبت نيز مى‌دهد از روى لطف است.

بخشيدن گناهان و قبول توبه‌ى بندگان و عيب‌پوشى از آنان و دادن فرصت براى جبران اشتباهات، همه مظاهر رحمت و مهربانى اوست.

پیام ها
1- تدبير وتربيت الهى، همراه محبّت و رحمت است. (در كنار كلمه «ربّ»، كلمه «رحمن» آمده است.) «رَبِّ الْعالَمِينَ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ»

2- همچنان كه تعليم نيازمند رحم و مهربانى است، «الرَّحْمنُ عَلَّمَ الْقُرْآنَ» «5» تربيت و تزكيه نيز بايد بر اساس رحم و مهربانى باشد. «رَبِّ الْعالَمِينَ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ»

3- رحمانيّت خداوند، دليل بر ستايش اوست. «الحمدللَّه ... الرّحمن الرّحيم»

[«1». يونس، 10.
«2». انعام، 54.
«3». اعراف، 156.
«4». انبياء، 107.
«5». الرحمن، 1- 2.]

تفسير نور(10جلدى)، ج‌1، ص: 29

1403/03/10 16:00

❇️مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ

❇️مالک (و پادشاه) روز جزاست (روز کیفر نیک و بد خلق).

❇️Master of the Day of Retribution.

#حمد ( آیه 4)

1403/03/11 10:27

«4» مالِكِ يَوْمِ الدِّينِ‌

(خدايى كه) مالك روز جزاست.

نکته ها
مالكيّت خداوند، حقيقى است و شامل احاطه و سلطنت است، ولى مالكيّت‌هاى اعتبارى، از سلطه‌ى مالك خارج مى‌شود و تحت سلطه‌ى واقعى او نيست. «مالِكِ يَوْمِ الدِّينِ»

با آنكه خداوند مالك حقيقى همه چيز در همه وقت است، ولى مالكيّت او در روز قيامت و معاد جلوه‌ى ديگرى دارد؛

در آن روز تمام واسطه‌ها واسباب نسبت به كفار قطع مى‌شوند. «تَقَطَّعَتْ بِهِمُ الْأَسْبابُ» «1»
نسبت‌ها و خويشاوندى‌ها نسبت به كفار از بين مى‌رود. «فَلا أَنْسابَ بَيْنَهُمْ» «2»
براى كفار مال و ثروت و فرزندان، سودى ندارند. «لا يَنْفَعُ مالٌ وَ لا بَنُونَ» «3»
بستگان و نزديكان نيز فايده‌اى نمى‌رسانند. «لَنْ تَنْفَعَكُمْ أَرْحامُكُمْ» «4»
نه زبان كفار، اجازه عذر تراشى دارد و نه فكر آنها، فرصت تدبير. تنها راه چاره لطف خداوند است كه صاحب اختيار آن روز است.

لفظ «دين» در معانى گوناگون به كار رفته است:

الف: مجموعه‌ى قوانين آسمانى. «إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلامُ» «5»

ب: عمل و اطاعت. «لِلَّهِ الدِّينُ الْخالِصُ» «6»

ج: حساب و جزا. «مالِكِ يَوْمِ الدِّينِ»

«يوم الدّين» در قرآن به معناى روز قيامت است كه روز كيفر و پاداش مى‌باشد. «يَسْئَلُونَ أَيَّانَ يَوْمُ الدِّينِ» «7» مى‌پرسند روز قيامت چه وقت است؟

قرآن در مقام معرّفى اين روز، مى‌فرمايد: «ثُمَّ ما أَدْراكَ ما يَوْمُ الدِّينِ. يَوْمَ لا تَمْلِكُ نَفْسٌ لِنَفْسٍ شَيْئاً وَ الْأَمْرُ يَوْمَئِذٍ لِلَّهِ» «8» (اى پيامبر!) نمى‌دانى روز دين چه روزى است؟ روزى كه هيچ كس‌ براى كسى كارآيى ندارد وآن روز تنها حكم و فرمان با خداست.

«1». بقره، 166.
«2». مؤمنون، 101.
«3». شعراء، 88.
«4». ممتحنه، 3.
«5». آل‌عمران، 19.
«6». زمر، 3.
«7». ذاريات، 12.
«8». انفطار، 18- 19.

«مالِكِ يَوْمِ الدِّينِ» نوعى انذار و هشدار است، ولى با قرار گرفتن در كنار آيه‌ى‌ «الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ» معلوم مى‌شود كه بشارت و انذار بايد در كنار هم باشند. نظير آيه شريفه ديگر كه مى‌فرمايد: «نَبِّئْ عِبادِي أَنِّي أَنَا الْغَفُورُ الرَّحِيمُ. وَ أَنَّ عَذابِي هُوَ الْعَذابُ الْأَلِيمُ» «1» به بندگانم خبر ده كه من بسيار مهربان و آمرزنده‌ام، ولى عذاب و مجازات من نيز دردناك است.

همچنين در آيه ديگر خود را چنين معرّفى مى‌كند: «قابِلِ التَّوْبِ شَدِيدِ الْعِقابِ» «2» خداوند پذيرنده‌ى توبه مردمان وعقوبت كننده‌ى شديد گناهكاران است.

در اوّلين سوره‌ى قرآن، مالكيتَ خداوند عنوان شده است، «مالِكِ يَوْمِ الدِّينِ» و در آخرين سوره، مَلِكيت او. «مَلِكِ النَّاسِ»

1403/03/11 10:35

تفسیر قرآن ( هفته ای یک آیه )

تفسیر قرآن ( هفته ای یک آیه )

نی نی+ را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید

برای عضویت در خبرنامه نی نی+ آدرس ایمیل خود را وارد نمایید

ورود / ثبت نام

فراموشی رمز عبور