علت، پیشگیری و درمان سرگیجه در بارداری
در دوران بارداری هورمون پروژسترون سبب افزایش جریان خون به سمت جنین می شود. در نتیجه فشار خون کاهش یافته و جریان خون در مغز مادر نیز کاهش پیدا می کند. این مساله علت سرگیجه در باردار می باشد. در طول دوره ی بارداری، عدم تعادل یا سرگیجه، ممکن است باعث شود که مادران باردار احساس ضعف و بی حالی کنند، یا حتی گاهی زمین بخورند. اما نگران نباشید، این مشکل یکی از علایم نسبتاً شایع بارداری است که با رعایت چند نکته می توان آن را درمان و در مواردی از وقوع آن پیشگیری کرد.
علت سرگیجه در بارداری
احساس سبکی سر در اوایل بارداری احتمالاً به این علت است که بدن مادر هنوز حجم خون خود را برای تامین گردش خون بیشتر در بارداری افزایش نداده است. بدن هم اکنون باید نیازهای دو نفر را بر طرف کند، هم مادر و هم جنین. به همین دلیل در حدود هفته 12 بارداری یا در سه ماهه دوم بارداری، رحم در حال رشد می تواند به عروق خونی بدن مادر فشار وارد کند و علت سرگیجه در بارداری باشد به خصوص هنگامی که مادر به پشت بخوابد.
سطح بالای پروژسترون نیز می تواند سبب شل و باز شدن عروق خونی شود، که در نتیجه گردش خون به سمت جنین افزایش یافته اما در بدن مادر باردار کاهش می یابد و سبب کاهش فشار خون می گردد. این مساله باعث می شود خون کمتری به مغز برسد و در نتیجه احساس سرگیجه ایجاد شود. از دیگر علت سرگیجه در بارداری، افت قند خون یا از دست دادن آب بدن است. یکی دیگر از احتمالات احساس ضعف در دوران بارداری این است که بدن در این دوران به علت نیاز جنین، گرم و پر حرارت و در حال صرف انرژی بیشتری است. بنابراین اگر زمان طولانی در اتاق بیش از اندازه گرم و گرفته سپری کنید، و علاوه بر آن لباس های تنگ و خیلی گرم نیز پوشیده باشید، ممکن است احساس سبکی در سر و سرگیجه ایجاد گردد.
با وجود سرگیجه در بارداری باید بیشتر مراقب باشید
احساس سرگیجه در بارداری بسیار رایج است، اما در صورت تداوم یا همزمان شدن آن با ضعف شدید، به پزشک مراجعه کنید تا مطمئن شوید که مشکل دیگری وجود ندارد. در نظر داشته باشید که در دوران بارداری مشکل هر چقدر هم عادی و رایج باشد، نباید آن را نادیده گرفت. بنابراین عقل سلیم ایجاب می کند که از رانندگی، کار کردن بیرون از خانه، یا پرداختن به هر کاری که ممکن است باعث آسیب شود، پرهیز کنید.
درمان سرگیجه در بارداری
- برای درمان سرگیجه در بارداری به محض احساس سبکی در سر، برای جلوگیری از ایجاد سرگیجه، دراز بکشید. این کار باعث می شود از خطر زمین خوردن و آسیب به خودتان و جنین محافظت کنید. بالا بردن پاها در حالت خوابیده نیز باعث رسیدن خون به مغز می شود.
- برای درمان سرگیجه در بارداری راه حل بعدی این است که بنشینید و تا آنجا که می توانید به جلو خم شوید، اگر می توانید سر خود را بین زانوان بگیرید و سپس آرام و عمیق نفس بکشید.
- اگر فضایی برای خوابیدن یا نشستن وجود نداشت، برای درمان سرگیجه روی یکی از زانوان خود بنشینید و زانوی دیگر را به عقب خم کنید، به شکلی که گویا می خواهید بند کفش خود را ببندید.
- در صورت نیاز به کمک، بدون احساس خجالت از دیگران کمک بخواهید.
پیشگیری از سرگیجه در بارداری:
-
آهسته بلند شوید:
وقتی نشسته یا خوابیده اید، خیلی با سرعت بلند نشوید، زیرا باعث افت فشار خون و در نتیجه سرگیجه می شود.
-
برنامه غذایی مناسبی داشته باشید:
در دوران بارداری باید از یک برنامه غذایی سالم و مناسب پیروی کنید. ترکیبی از پروتئین و کربوهیدرات های پیچیده (مانند نان گندم کامل یا ماکارونی) به حفظ ثبات سطح قند خون کمک می کند.
-
تعدا وعده های غذایی را افزایش دهید:
برای پیشگیری از سرگیجه در بارداری همیشه وعده های غذایی کم حجم اما به تعداد زیاد مصرف کنید. این کار باعث می شود قند خون در طول روز حفظ شود. همیشه تنقلات سالم همراه خود داشته باشید تا در صورت نیاز به افزایش سریع قند خون از آنها استفاده کنید. نمونه هایی از این تنقلات، کشمش، میوه یا کراکر گندم است.
-
نوشیدن مایعات به مقدار کافی:
برای پیشگیری از سرگیجه در بارداری از مصرف مایعات به اندازه ی کافی غافل نشوید، زیرا یکی از علت های سرگیجه، کم شدن آب بدن است. روزانه حداقل 8 لیوان آب بنوشید، به خصوص در روزهای گرم یا در صورتی که بیرون از منزل کار می کنید.
-
لباس های مناسب بپوشید:
لباس هایی بپوشید که بتوانید هر زمان احساس گرما کردید به آسانی آن ها را تعویض کنید. از پوشیدن لباس های بیش از حد تنگ و گرم پرهیز کنید.
-
به پشت نخوابید:
برای پیشگیری از سرگیجه در بارداری در سه ماهه دوم و سوم بارداری، بهتر از که از خوابیدن به پشت اجتناب کنید. زیرا رحم در حال رشد ممکن است به ورید اجوف تحتانی فشار وارد کند. این ورید رگ اصلی است که خون را از نواحی تحتانی بدن به قلب می رساند. فشار به این رگ سبب تداخل در گردش خون و در نتیجه احساس سرگیجه می گردد.
-
کمی هوای تازه تنفس کنید:
قرار گرفتن طولانی مدت در فضاهای بسته ای همچون اتوبوس، اداره، فروشگاه و غیره، می تواند سبب سرگیجه شود. بنابراین تا جایی که احساس ضعف به شما دست ندهد، هر چند ساعت یکبار، پنج دقیقه در فضای باز راه بروید. این کار به کاهش سرگیجه و سایر مشکلات بارداری هم چون یبوست و اِدِم نیز کمک می کند.
در صورت تداوم سرگیجه، در اولین فرصت به پزشک مراجعه نمایید.
