بازی فعالانه برای کاهش زمان استفاده از تلویزیون و کامپیوتر در کودکان
به همان اندازه که دوست دارم مادر باشم، دوست دارم گاهی قدری زمان هم برای خود داشته باشم بدون اینکه کسی با حرف هایش مزاحم من باشد. من نیز مثل همه مادران احساس می‌کنم به هزار سمت کشیده می‌شوم و هیچگاه زمانی برای استراحت ندارم. اگر وظایف دیگری نداشتم، می‌توانستم خودم را وقف کنم که تمام وقت کودکانم را با بازی های آموزشی یا سرگرمی های مهیج پر کنم، اما افسوس که نمی‌توانم. بیشتر اوقات به کودکانم پیشنهاد می‌کردم که وقتی من مشغول کارِ خانه و یا تهیه شام هستم آنها تلویزیون ببینند. و اکنون از این بابت دائم احساس گناه می‌کنم. اما از زمانی که من تلاش آگاهانه‌ام را برای دور نگه داشتن فرزندانم از وسایل الکترونیکی و تلویزیون در خانه شروع کردم، تاکید بیشتری را روی بازی خود راهبردی (بازی فعالانه) داشتم.
منظور بازی فعالانه برای کودکان چیست؟
بازی فعالانه و یا خود راهبردی یعنی وقتی کودک شما خود را با سرگرمی و بازی مورد علاقه‌اش مشغول می‌کند. آنها بدون اینکه شما کوچکترین مدیریتی بر کارشان داشته باشید بازی می‌کنند. این باعث می‌شود که نیاز به مسئولیت و توجه شما وجود نداشته باشد و شما می‌توانید به کار خود برسید. و این به آنها فرصت و اجازه می‌دهد که در یک محیط امن و بدون نظارت مستقیم والدین، به کشفیات خود بپردازند.
کودکان با بازی خود راهبردی می‌توانند تمام تصاویر را بازخوانی کنند. در این نوع بازی هیچ دستورالعملی وجود ندارد. خواه ورزشی باشد و یا وابسته به موسیقی. همه بازی به کودک و کشفیات او و آنچه که دوست دارد انجام دهد بدون دخالت شما مربوط می‌شود. وقتی که آنها یاد می‌گیرند که مستقلانه بازی و فعالیت کنند، دیگر نیازی نیست که والدین آنها را سرگرم کنند. آنها قادر خواهند شد که خودشان را با کارهای محبوب و مورد علاقه‌شان مشغول نگه دارند، که این، هم سبب آرامش شما می‌شود و هم اینکه برای رشد فکری و ذهنی آنها خوب است. تخیلاتشان آنها را سرگرم نگه می‌دارد. با اینکه در دوران جوانی من، اسم این بازی خود راهبردی نبود، اما به یاد دارم که من خیلی از این بازی استفاده می‌کردم. در حیاط منزل با گِل شیرینی درست می‌کردم، یا برای گروه موسیقی خیالی که داشتم شعر می‌گفتم. زمان هایی که با وسایل و ابزار کوچک بازی می‌کردم شاهد شکوفا شدن تخیلات خود بودم. من سعی کرده‌ام که اجازه دهم کودکانم هم به همان اندازه آزادی برای بازیهای خود داشته باشند.
کاهش زمان استفاده از تلویزیون و کامپیوتر در کودکان
اگر کودک شما مجذوب بازی محبوب خود باشد، فرصتی برای تماشای تلویزیون و آنچه در تلویزیون است ندارد.
این بازی ها علاوه بر کاهش زمان دیدن تلویزیون و یا گوشی تلفن همراه، موجب افزایش مهارت هایی می‌شود که متخصصین معتقدند تماشای تلویزیون آنها را از این مهارتها محروم می‌کند، شامل:
- مهارت های اجتماعی
- سلامت روحی و ذهنی
- خلاقیت
- تمرکز
- انضباط شخصی
- توانایی حل مساله
با جایگزین کردن این بازی ها بجای تماشای تلویزیون، آنها دیگر راضی نخواهند شد یک لحظه از این بازی را با تماشای تلویزیون یا بازی کامپیوتری عوض کنند.
چگونه کودکان را به بازی فعالانه علاقه مند کنیم؟
روش های بسیاری وجود دارد که می‌توانید برای کمک به کودکتان در انتخاب بازی خود راهبردی اتخاذ کنید:
- تلویزیون را خاموش کنید: اگر تلویزیون روشن باشد، اکثر کودکان تمایل دارند آن را تماشا کنند. اگر نمی‌خواهید که کودک تان روی تلویزیون تمرکز کند، لازم است آن را خاموش کنید. یا صبر کنید و تماشای تلویزیون را به زمان خواب کودکتان موکول کنید.
- به کودکتان ابزار سرگرم کننده بدهید: منظور این نیست که بیرون بروید و یک بغل اسباب بازی برای او بخرید. اسباب بازیه ای او را روی قفسه پخش کنید بطوری که او بتواند همه آنها را ببیند، این کار باعث می‌شود برای او قابل دسترس و دارای تازگی باشند.
- میز و صندلی مناسب قد او تهیه کنید: اگر کودک شما می‌خواهد روی میز بازی کند و یا پازل درست کند بهتر است که میز و صندلی مناسب خود داشته باشد.
- در کار آنان دخالت نکنید: این وقت متعلق به آنهاست. لازم نیست به آنان نزدیک شوید و در مورد کارشان سوال کنید. اجازه دهید به حال خودشان باشند و حتی اگر کمی دچار مشکل هستند شما به آنها نزدیک نشوید. فقط کافیست مطمئن شوید اسباب بازی های او مناسب سن اوست و بگذارید با آنها بازی کند.
- کودک را بیش از حد مشغول نکنید: این روزها والدین تحت فشار هستند که دائما کودکان را سرگرم و مشغول نگه دارند. در بین دویدن بین کلاس های مختلف و برنامه های ورزشی کودک خردسال تان خسته می شود و علاوه بر آن ساعت‌های کاری والدین در بیرون از خانه، باعث می شود که او زمان و فرصت بازیهای مورد علاقه‌اش را از دست بدهد. مطمئن شوید که یک زمانی را در هر روز به او و بازی خود راهبردی او اختصاص دهید.
- در این تابستان کودک تان را از تلویزیون دور کنید : در فصل تابستان شما می‌توانید فرزندتان را تشویق کنید که از تماشای تلویزیون و بازی کامپیوتری فاصله بگیرد. اگر فعالیت های مفید را به آنها پیشنهاد کنید آنها به ندرت جای خالی این وسایل را احساس می‌کنند.
بازی های فعالانه داخل خانه
چه در روزهای بارانی و یا آفتابی، فعالیتها و بازیهای گوناگونی وجود دارد که می‌تواند در داخل منزل کودک را بدون نیاز به تلویزیون خوشحال و راضی کند.
- کف صابون درست کنید: کودکان خردسال شیفته کف و حباب هستند. آنها این حبابها را تا مرز خستگی تعقیب می‌کنند. از این علاقه آنها به نفع خود استفاده و آنها را از تلویزیون دور کنید.
- در آشپزخانه از آنها درخواست کمک کنید: خردسالان علاقه‌مند هستند که بدانند شما در آشپزخانه مشغول چه کاری هستید. اگر وقت دارید، از آنها بخواهید کمک تان کنند. به او اجازه بدهید موقع پخت و پز به شما کمک کنند یا در تمیز کردن آشپزخانه نقشی داشته باشند.
- کار دستی انجام دهید: کودکان عاشق کارهای دستی هستند. اگر شما مشغول رنگ کردن، نقاشی کردن، یا انجام هرگونه کارهای دستی و هنری هستید آنها را هم در کارتان شریک کنید.
بازی های فعالانه خارج از خانه
بیرون از منزل برای کودکان فضایی سرشاراز سرگرمی است. در اینجا چند نوع بازی و فعالیت خارج از خانه نام برده می‌شود که آنها از آن خسته نمی‌شوند.
- شنا کردن: به استخر محله‌تان بروید، خواه استخر سرپوشیده و یا روباز باشد. با کودکتان به داخل آب بروید. آنها عاشق توجه و بودن شما در کنارشان هستند و هر دو شما فعالیت ورزشی مفیدی خواهید داشت.
- با یکی از دوستان او در پارک قرار ملاقات بگذارید: با یکی از دوستان فرزندتان در پارک محله‌تان قرار بگذارید. آنها در پارک می‌توانند بازی و ورزش کنند بدون دعوا بر سر اسباب بازی.
- پیاده روی کنید: گاهی یک پیاده روی در اطراف منزل می‌تواند برای یک کودک سرشار از تفریح و شادی باشد. اگر او حدودا دو ساله است شاید بهتر باشد او را با کالسکه‌اش بیرون ببرید، در غیر اینصورت این گردش خیلی کوتاه خواهد بود.
- آب بازی کنید: در حیاط با استفاده از شلنگ آب و آبپاش روی فرزندتان آب بپاشید تا او از این بازی و ورزش فرحبخش لذت ببرد.
- لیله بازی کنید: این بازی قدیمی و محبوب همه کودکان است. سرگرم کننده و نشاط آور برای کودک به تنهایی و یا با بزرگسالان است. تا جایی که مراقب آنها باشید بازیهای بیرون از خانه محبوب کودکان است.
بازی های فعالانه در اتومبیل
اگر به شکایت‌های فرزندتان درباره بی‌حوصلگی‌اش در مدتی که در اتومبیل نشسته‌است گوش کنید، ممکن است قانع شوید که یک وسیله مثل گوشی همراه را به او بدهید. اما در عوض بهتر است روش‌های زیر را جایگزین کنید. و به توصیه‌های زیر عمل کنید.
- آواز خواندن: رادیو را روشن کنید یا موسیقی مورد علاقه فرزندتان را بگذارید. شما هم می‌توانید آنها را همراهی کنید. شما از آواز خواندن با آنها لذت می‌برید و آنها نیز بقدری سرگرم می‌شوند که اصلاٌ حرفی از بی‌حوصلگی نخواهند زد.
- کتابهای عکس‌دار به آنها بدهید: اگر کودک شما در اتومبیل دچار دل بهم خوردگی نمی‌شود، کتابهای حاوی تصاویر را در اختیار آنها بگذارید، تا در طول سفر با خودرو با تماشای آنها سرگرم شوند.
کلام آخر
کلید ورمزموفقیت درکاهش یا محدود کردن زمان تلویزیون یا کامپیوتر، تداوم و پیگیری است. مطمئن شوید که قوانین شما در همه جا و همه وقت اجرا می‌شود. نه فقط در مواقعی که شما مشغول کار هستید و نیاز دارید که کودک تان را با تلویزیون سرگرم کنید. علاوه بر تداوم و ثبات باید بدانید که در این راه نیاز به مقداری تلاش و زحمت دارید، خصوصا اگر کودک شما در گذشته بیش از حد به تلویزیون یا بازی کامپیوتری عادت کرده باشد.
مطالعه بیشتر:
1- شناخت فواید انواع بازی های خلاقانه مناسب کودکان
2- شناخت بازی های ساختاری مناسب کودکان
3- انواع بازی های حسی برای کودکان
4- نکات مهم در انتخاب اسباب بازی برای کودکان
5- بازی های فیزیکی و حرکتی مناسب کودکان
