ورزش های مناسب برای کودکان بیش فعال چیست؟
یکی از چالش برانگیزترین مساله ها برای والدین کودکان مبتلا به بیش فعالی، درمان این مشکل و تربیت فرزند دلبندشان به بهترین نحو ممکن و تخلیه کردن انرژی بی حد و مرز آنها است تا بدین ترتیب از عوارض ADHD همچون افت تحصیلی، پرخاشگری و ... جلوگیری کنند. در ادامه این مقاله شما را با ورزش های مناسب برای کودکان بیش فعال آشنا می کنیم. اگر دوست دارید که بدانید اهمیت ورزش های مناسب برای کودکان بیش فعال چیست، چرا ورزش برای بیش فعالی مفید است و کدامیک از فعالیت های بدنی برای کنترل بیش فعالی بهتر عمل می کنند، با ما در این مقاله همراه شوید.
ورزش های مناسب برای کودکان بیش فعال
اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی (ADHD) یکی از اختلالات رشدی عصبی است که به طور معمول در دوران کودکی تشخیص داده می شود. البته ADHD فقط کودکان را درگیر نکرده و افراد بالغ و بزرگسال نیز ممکن است به این بیماری مبتلا باشند. بر اساس آخرین آمارها، در حدود 5.1 میلیون کودک در سرتاسر جهان از مشکل اختلال نقص توجه یا همان بیش فعالی رنج می برند که بیشترین شیوع آن در کودکان 11 تا 14 ساله دیده شده است.
اگر شما هم در خانواده خود کوچولویی داشته باشید که از مشکل اختلال نقص توجه رنج می برد، به خوبی می دانید که کنار آمدن با رفتارهای چنین بچه هایی تا چه حد سخت و طاقت فرسا است و بنابراین احتمالا علاوه بر درمان معمول که شامل مشاوره و دارو درمانی است، به دنبال راهکارهای دیگری نیز می گردید که بتوانند به شما در تربیت فرزندتان کمک کنند.
یکی از موثرترین و کم عارضه ترین روش های درمانی بیش فعالی، که نیازی به نسخه یا مراجعه به مطب درمانگر ندارد، کمک گرفتن از ورزش های مناسب برای کودکان بیش فعال است. در حقیقت ورزش منظم، حتی می تواند نیاز به داروهای محرک را که برای درمان علائم استفاده می شوند، از بین ببرد و یا کاهش دهد.
دلایل موثر بودن ورزش بر کنترل و درمان بیش فعالی
اگرچه هنوز در این زمینه به مطالعات بیشتری نیاز است اما بر اساس داده های کنونی، ورزش کردن از طریق راه های زیر می تواند به کاهش علائم بیش فعالی کمک کند:
- تخلیه انرژی: یکی از ویژگی های بارز ADHD ، رفتار ناپایدار، بی قراری و فعالیت بیش از حد در اثر فزونی انرژی است. بنابراین برای آزاد کردن این انرژی بی حد وحصر، حرکات ورزشی توصیه می شوند تا این بچه ها بتوانند انرژی خود را حسابی تخلیه کنند.
- بهبود وضعیت انتقال دهنده های عصبی: ورزش فقط برای تقویت عضلات مفید نبوده و می تواند بر روی مغز نیز تاثیر زیادی داشته باشد. تحقیقات نشان داده اند که ورزش کردن منجر به رشد سلول های عصبی جدید می شود. به علاوه وقتی بچه ها ورزش می کنند، مواد شیمیایی موسوم به انتقال دهنده های عصبی همچون دوپامین و نوراپی نفرین در مغز آن ها تقویت می شوند. از آن جهت که داروهای محرک مورد استفاده برای درمان بیش فعالی، بر اساس افزایش مقدار همین مواد شیمیایی در مغز کار می کنند، بنابراین منطقی است که تمرینات منظم ورزشی، تأثیراتی مشابه به این داروها داشته باشند. وجهه مثبت ورزش در این است که عوارض جانبی این داروها را ندارد. همچنین ورزش کردن میزان فاکتور نوروتروفیک مشتق از مغز (BDNF) را افزایش می دهد که سطوح بالاتر آن مستقیماً با افزایش میزان یادگیری ارتباط دارد.
- افزایش جریان خون در مغز: کودکان مبتلا به بیش فعالی ممکن است در قسمت هایی از مغز خود، جریان خون کمتری داشته باشند که در نتیجه آن ویژگی هایی همچون فكر كردن، برنامه ریزی، احساسات و رفتار و اخلاق تحت تاثیر قرار می گیرند. با ورزش کردن جریان خون در مغز افزایش یافته و این توانمندی ها بهبود می یابند.
- بهبود رگ های خونی: ورزش رگ های خونی و ساختار مغز را بهبود می بخشد که به تقویت توانایی تفکر کمک می کند.
- بهبود فعالیت مغزی: ورزش باعث افزایش فعالیت در قسمت هایی از مغز شده که مربوط به رفتار و توجه کردن هستند.
- افزایش اثربخشی داروهای بیش فعالی
ورزش های مناسب برای کودکان بیش فعال
تحقیقاتی که در زمینه تاثیرات ورزش بر کودکان بیش فعال انجام شده اند، نشان می دهند که پیروی از یک برنامه منظم ورزشی، با سطح متوسط تا شدید که شامل حرکت های پیچیده نیز باشد، حداقل برای 4 یا 5 روز در هفته و هر بار به مدت 30 تا 40 دقیقه، می تواند تا حد زیادی به رفع علائم ADHD کمک کند. از نظر متخصصین، بهترین انتخاب های ورزشی برای بچه های بیش فعال عبارتند از:
1. گشت و گذار در طبیعت: ورزش های مناسب برای کودکان بیش فعال همانند راه رفتن و یا دویدن در طبیعت و خصوصا در محیطی سرسبز، به کنترل علائم بیش فعالی کمک زیادی کرده و قدرت تمرکز کردن و یادگیری را در این بچه ها بهبود می بخشد. انجام دادن فعالیت های خارج از منزل مانند پیک نیک، ماهیگیری یا حتی دویدن در جنگل گزینه های خوبی هستند که می توانید به آن ها فکر کنید.
2. رقصیدن: رقصیدن یک فعالیت بی نظیر برای بچه هایی است که انرژی اضافی برای سوزاندن دارند. به علاوه روشی مفرح برای لذت بردن از اوقات مشترک میان والدین و فرزندانشان به شمار می رود. برای این کار، کافی است تا لیستی از آهنگ های پرانرژی که همه را ترغیب می کند که از جای خود بلند شده و شروع به رقصیدن کنند، را تهیه کنید. اگر نیم ساعت رقص بی وقفه برای شما یا بچه هایتان زیاد به نظر می رسد، می توانید در طی روز، به دفعات برای مدت های کوتاه این کار را انجام دهید.
3. فعالیت های هوازی: اگرچه هر نوع ورزش هوازی که به بچه های بیش فعال در سوزاندن انرژی بیش از حدشان کمک می کند، می تواند اثرات مفیدی داشته باشد، اما برخی از انواع این فعالیت ها، بیشتر از بقیه، به بهبود تمرکز ذهنی کمک کرده و توانایی های شناختی را نیز افزایش می دهند. بنابراین برای کسب بهترین نتیجه، تمریناتی را انتخاب کنید که هم هوازی بوده و هم نیازمند تمرکز کردن باشند. شنا کردن، دوچرخه سواری، طناب بازی، پریدن روی ترامپولین، تمرینات ایروبیک و دویدن گزینه های مناسبی هستند. به علاوه یک بازی ساده و بی هزینه که در منزل می توانید آن را انجام دهید، این است که به فرزندتان بگویید تصور کند کف زمین از گدازه های داغ و سوزاننده ساخته شده است و فقط در نقاط تعیین شده توسط شما، از سوختگی در امان خواهد بود. حالا او را به چالش بکشید تا بدون اینکه بسوزد، از یک سو به سوی دیگر زمین برود. این بازی هم هوازی بوده و هم هماهنگی و دقت زیادی را می طلبد.
4. هنرهای رزمی: بسیاری از کودکان از یادگیری هنرهای رزمی لذت می برند، زیرا می توانند حرکات متنوعی را انجام دهند که باعث تخلیه هیجانات و انرژی آن ها می شوند. ورزش هایی مانند کاراته، تکواندو یا کنگ فو، تمرینات سرگرم کننده ای هستند که به بهبود تمرکز ذهنی کمک می کنند.
5. ژیمناستیک و یوگا
6. کوهنوردی
7. تمرینات فکری: ورزش تنها به بعد جسمی محدود نشده و بنابراین تمرینات فکری مانند شطرنج یا منچ که مغز را ورزش داده و سبب افزایش تمرکز می شوند، نیز انتخاب های جذابی برای کودکان بیش فعال به شمار می روند.
8. ورزش های تیمی: اگرچه ورزش های تیمی روابط اجتماعی بچه های بیش فعال را تقویت می کنند، اما چون در این ورزش ها بچه ها نمی توانند حداکثر میزان تمرکز فردی را داشته باشند، بنابراین در انتهای لیست قرار می گیرند. اما در میان آن ها سه ورزش فوتبال، بسکتبال و والیبال به دلیل جنب و جوش زیاد و زمان استراحت کم، می توانند انتخاب های خوبی باشند.
در انتها، فراموش نکنید مهمترین نکته در هنگام انتخاب ورزش های مناسب برای کودکان بیش فعال ، یافتن گزینه ای است که هر دوی شما و به ویژه کودکتان از انجام دادن آن لذت می برید و در عین حال، به آن پایبند خواهید ماند.
مطالعه بیشتر:
مهارت های لازم برای بچه های بیش فعال چیست؟
کودکان بیش فعال چه غذاهایی را نباید مصرف کنند؟
مهمترین علائم بیش فعالی - کم توجهی در کودکان چیست؟
بیش فعالی کودکان چیست ؟ عوامل ابتلا، پیشگیری و درمان
