آندومتریوز چیست و چه علائم و درمان های برای آندومتریوز وجود دارد؟
اگر هنگام عادت ماهانه از درد به خود می‌پیچید، توجه داشته باشید که گاهی اوضاع بسیار خطرناک‌تر از یک گرفتگی دردناک است. تقریباً 176 میلیون خانم در جهان مبتلا به بیماری آندومتریوز هستند. در این عارضه معمولاً بافتی که لایه داخلی رحم را می‌پوشاند، خارج از رحم رشد میکند. به گفته‌ی دکتر شاهین قدیر، متاسفانه آندومتریوز یکی از علل اصلی ناباروری و درمان آن بسیار دشوار است.
آندومتریوز چیست؟
طی سیکل قاعدگی، لایه‌های رحم ضخیم می‌شوند و وقتی بارداری اتفاق نیفتد و تخمکی بارور نشود و در لایه داخلی رحم جایگزین نشود، این لایه‌ها می‌ریزند، و خونریزی عادت ماهانه رخ می‌دهد. اما وقتی این لایه‌ها خارج از رحم شروع به رشد کنند مثل روی تخمدان‌ها یا داخل فضای لگن، این لایه ملتهب می‌شود، رشد میکند و مکانی برای خروج ندارد و به همین علت هنگام عادت ماهانه ناحیه لگن بسیار دردناک می‌شود و همراه با آن به بافت اطراف صدمه زیادی می‌زند. همچنین ممکن است به کیست‌های تخمدان به نام آندومتر منجر شود که پر از مایع آندومتریال است. متاسفانه هنوز پزشکان از علل اصلی این بیماری اطمینان ندارند، گرچه می‌دانند هورمون استروژن نقش بسزایی دارد.
علائم اندومتریوز چیست؟
به گفته‌ی دکتر قدیر، برای اکثر بانوان مبتلا به این بیماری مرموز، تشخیص آن سال‌ها زمان می‌برد. متاسفانه تنها روش مطمئن برای تشخیص آندومتریوز نمونه برداری از بافت به روش جراحی است. اگر این علائم را دارید، باید آن را به پزشکتان اطلاع دهید. علائم معمول آندومتریوز عبارتند از:
- درد مزمن لگن
- گرفتگی‌های شدید عادت ماهانه
- لکه‌بینی پیش از عادت ماهانه
- دفع مدفوع و ادرار دردناک (خصوصاً طی عادت ماهانه)
- ناراحتی یا درد هنگام آمیزش جنسی
امکان دارد پیش از دستور برای نمونه‌برداری از طریق جراحی، پزشک درمانهای سطحی دیگری را توصیه کند. جالب است بدانید که معمولاً اولین گزینه درمانی استفاده از قرص های ضد بارداری است. مصرف قرص‌های ضد بارداری برای تثبیت هورمون‌ها مناسب هستند، اما گزینه‌ی بهتر، استفاده مداوم از قرص های جلوگیری است که برای مدتی طولانی‌تر عادت ماهانه را متوقف می کند. بنابراین، همان طور که هورمون‌ها تنظیم می‌شوند، نشانه‌ها نیز بهبود می‌یابند. گزینه‌ی بعدی درمان آندومتریوز تزریق داروهاست که یک بار در ماه یا یک بار در هر سه ماه انجام می‌شود. این تزریق با کاهش میزان استروژن، یائسگی برگشت‌پذیری را برای بانوان به وجود می‌آورد تا عادت ماهیانه طبیعی خود را عقب بیاندازید. متاسفانه هنوز درمانی برای این بیماری یافتن نشده است. و معمولاً بخشی از بافت آسیب‌دیده به روش جراحی برداشته می شود.
روش های درمان آندومتریوز
در مورد روش های درمانی آندومتریوز باید اطلاعات کاملی درباره خطرات و فواید هر روش درمانی کسب کنید. ممکن است به این نتیجه برسید که بهترین راه این است که هیچ درمانی را در پیش نگیرید. این به این دلیل است که علائم آندومتریوز خفیف هستند، مشکل بارداری ندارید و یا نزدیک دوران یائسگی هستید که ممکن است علائم بهبود یابند.
روش های درمان آندومتریوز شامل:
- درمان ضد درد: داروهای ضد درد التهاب را کاهش میدهند و کمک میکنند تا درد کاهش یابد.
- درمان هورمونی: گسترهای از درمانهای هورمونی وجود دارد که تخمک گذاری را متوقف میکند یا کاهش می دهد و آندومتریوز را کوچک می کند یا از بین می برد.
- روشهای درمانی که از حاملگی جلوگیری می کنند: قرص یا چسب ضد بارداری ترکیبی خوراکی که شامل هورمونهای استروژن و پروژسترون هستند و از طریق ممانعت از تخمک گذاری عمل می کنند و می توانند عادت ماهیانه را سبکتر، کوتاهتر و کم دردتر کند.
- وسایل داخل رحمی (IUS) : یک وسیله کوچک T شکل که هورمون پروژسترون آزاد می کند. این کمک می کند تا درد کاهش یابد و عادت ماهیانه سبکتر گردند. برخی خانمها اصلاً پریود نمیشوند.
اندومتریوز و بارداری
به گفته‌ی دکتر قدیر، بافت‌های آسیب‌دیده و کیست‌ها بیماری‌های خطرناکی هستند که آینده تولید مثل خانمها را با مشکلاتی مواجه میکند. در حالی که دارو و جراحی علائم آندومتریوز را بهبود می‌بخشد، ولی تنها روش برای حفظ باروری منجمد کردن تخمک هاست تا اگر آندومتریوز بدتر شد، در آینده از آنها استفاده شود. بانوان مبتلا به این عارضه معمولاً برای باردار شدن از IVF بهره می گیرند. خوشبختانه در دوران بارداری علائم اندومتریوز رو به بهبود می‌رود.
گرچه آندومتریوز درمان ندارد، ولی باید هرچه سریع‌تر مورد بررسی قرار گیرد. این کار نه فقط به درمان نشانه‌ها کمک میکند، بلکه برای حفظ باروریتان زمان به شما بیشتری می دهد. دکتر قدیر می‌گوید: اگر دچار آندومتریوز هستید و تصمیم دارید در آینده بچه‌دار شوید، زودتر با متخصصان این بیماری تماس بگیرید، به جای اینکه صبر کنید تا اوضاع از کنترل خارج شود.
