6 نا‌هنجاری‌ رحمی و تاثیر آن در بارداری

بافت رحم چیست؟

رحم یا زهدان، اندامی تقریباً به شکل و اندازه یک گلابی بر عکس است که در وسط لگن و در قسمت بالا و پشت مثانه قرار گرفته است.

هر ماه با افزایش هورمون استروژن، دیواره رحم ضخیم‌تر می‌شود، تا تخمک را برای باروری آماده نماید. در صورتی که بارداری صورت نگیرد، دیواره داخلی رحم فرو ریخته و به شکل عادت ماهانه یا قاعدگی ظاهر می‌شود. اما در صورت بارداری، تخمک بارور شده در رحم لانه‌گزینی نموده و شروع به رشد می‌کند.

انواع ناهنجاری‌های رحمی 

 انواع مختلف ناهنجاری‌های رحمی، به ترتیب از رایج‌ترین تا نادرترین آن‌ها عبارتند از:

 1- افتادگی رحم

ناهنجاری افتادگی رحم  زمانی بروز می کند که رحم رو به جلو و به سمت مثانه چرخیده یا به سمت عقب یا ستون فقرات متمایل شده باشد. در این شرایط نگرانی به خود راه ندهید، زیرا این مشکل نسبتاً شایع بوده است اما نیاز به درمان دارد. 

 2- رحم قوسی شکل/ رحم کمانی/ رحم آرکوئیت

این مشکل نسبتاً رایج است و زمانی ایجاد می‌شود که یک فرورفتگی یا قوس در بالای رحم وجود داشته باشد. رحم در این حالت فرقی با رحم عادی نداشته و معمولا مشکلی در طول بارداری ایجاد نمی‌کند.

 3- رحم سپتوم دار / رحم دیواره دار

 در این شرایط، یک دیواره‌ی عضلانی به نام سپتوم در داخل رحم کشیده شده و فضای آن‌ را تقسیم نموده است. این دیواره ممکن است تا دهانه‌ رحم کشیده شود  که رحم سپتوم کامل نام دارد و یا فقط بخشی از مسیر دهانه را مسدود نموده باشد (رحم نسبتا سپتوم). این عارضه، می‌تواند باعث مشکلات متعددی گردد.

 4- رحم دو شاخ / رحم قلبی شکل

این مشکل، همان‌طور که از نام آن پیدا است، شرایطی است که شاخ‌های رحم به هم نچسبیده و رحم دو شاخ ایجاد شده باشد. در این شرایط بین دو شاخ فرو رفتگی عمیقی ایجاد شده و رحم به شکل یک قلب می‌شود.

 5- رحم تک‌ شاخ 

این مشکل زمانی ایجاد می‌شود که تنها یک لوله‌ی فالوپ وجود داشته باشد. این ناهنجاری نادر به این معنا است که رحم تقریبا نصف اندازه‌ی طبیعی خود است.

 6- رحم دوتایی / دو رحمی

 در این اختلال نادر، رحم به دو نیم تقسیم می‌شود، و هر کدام ممکن است دهانه‌ رحم یا حتی واژن جداگانه داشته باشند.

 آیا ناهنجاری رحم مانع بارداری می‌شود؟

 شرایط هر فرد با دیگری متفاوت است، بنابراین در این شرایط تنها پزشک می‌تواند اظهار نظر نماید. اما به طور کلی با وجود ناهنجاری های رحمی احتمال بارداری وجود دارد، اما ممکن است نیاز به نظارت و مراقبت بیشتری باشد. از آنجایی که بسیاری از افراد دارای ناهنجاری های رحمی، از وجود آن بی‌اطلاع هستند، آمار دقیقی از میزان افراد مبتلا وجود ندارد. 

 گاهی رحم به جای آن که گلابی‌شکل باشد، فرم دیگری به خود می‌گیرد. بعید است که شکل غیر عادی رحم بر احتمال بارداری اثری بگذارد، اما متاسفانه خطر سقط جنین را کمی افزایش داده و  زایمان نیز حتماً باید به شکل سزارین انجام شود.

رحم غیر طبیعی چه تاثیری در  بارداری دارد؟ 

 این تاثیر، به میزان غیر طبیعی بودن رحم بستگی دارد، اما به طور کلی، ممکن است منجر به سقط جنین شود. هم‌چنین مادران دارای رحم غیر طبیعی، ممکن است در دوران بارداری و زایمان، تحت‌تاثیر دیگر عوارض این مشکل قرار بگیرند.

غیر عادی بودن شکل رحم، ممکن است باعث شود که جنین در موقعیت بریچ (نشسته) یا به پهلو قرار بگیرد، که در این صورت زایمان حتما باید به شکل سزارین انجام شود.

هنگامی که رحم از اندازه‌ طبیعی کوچکتر باشد، ممکن است جنین از فضای خود خارج شود. یعنی کیسه‌ آب یا آمنیوتیک، ممکن است پیش از موعد پاره شده و منجر به زایمان زودرس گردد. در صورت زایمان زودرس، احتمالا نوزاد باید در بخش NICUنوزادان تحت مراقبت‌های ویژه نوزادان قرار بگیرد.

ضعف دهانه‌ رحم که با عنوان نارسایی دهانه‌ رحم شناخته می‌شود، مشکلی است که باعث می‌شود رحم توانایی کافی برای حفظ جنین را نداشته باشد. این مشکل ممکن است باعث زایمان زودرس یا گاهی سقط جنین گردد. با هر بارداری موفق، میزان خطر این مشکل کاهش پیدا می‌کند.

اگر با وجود ناهنجاری رحمی باردار شوید چه باید کرد؟

 شاید در سخن آسان به نظر برسد اما بهتر است نگرانی به خود راه ندهید. مفیدترین اقدام این است که آرامش خود را حفظ کنید. به طور منظم با پزشک خود ملاقات داشته باشید تا پزشک شما و جنین را تا موعد زایمان تحت نظر داشته باشد.

بهتر است علایم زایمان را بشناسید تا اگر به طور ناگهانی با آنها مواجه شدید آگاهی لازم را داشته باشید. در صورت بروز شرایط نگران‌کننده، با پزشک خود تماس بگیرید. در این شرایط بهتر است همیشه بررسی‌های لازم صورت بگیرد، حتی اگر علائم اشتباه بوده باشند.

اگر مادر باردار دچار بیماری‌های رحمی شود، چه باید کرد؟

 گاهی رحم دچار مشکلاتی می‌شود که اصطلاحا آنها را «ناهنجاری‌های رحم» یا «اختلالات رحم» می‌نامند. این مشکلات قابل پیشگیری نبوده و اکثرا بانوان تا زمان بارداری از آن‌ها مطلع نمی‌شوند. در این شرایط، سعی کنید نگرانی به خود راه ندهید. عباراتی مانند اختلال یا ناهنجاری در ظاهر ترسناک به نظر می‌رسند، اما اطلاع و آگاهی نسبت به آنها، اطمینان خاطر ایجاد می‌نماید. پزشک قطعاً با بیماران بسیاری مشابه شما مواجه شده و می‌داند در این شرایط باید چه اقداماتی صورت گیرد. 

مطالعه بیشتر:

1- 7 نکته در مورد فیبروم رحم در بارداری

2- حاملگی خارج از رحم چگونه اتفاق می افتد