آیا سر درد در بارداری طبیعی است؟
سر درد یکی از مشکلات شایع دوران بارداری است که در اوایل بارداری به خصوص در سه ماهه اول بارداری شیوع بیشتری دارد. چنانچه پیش از بارداری تان سابقه ابتلا به سر درد های مکرر داشته اید، احتمالاً باردار شدن موجب تشدید این عارضه خواهد شد.
سر درد اوایل بارداری
محققان نیز هنوز به درستی به عامل اصلی بروز سر دردهای دوران بارداری پی نبرده اند. ولی با این حال تغییرات گسترده هورمونی بدن و همچنین نوسانات گردش خون در ایجاد عارضه سر درد در اوایل بارداری و تمامی دوره بارداری بی تاثیر نبوده و احتمالاً سهم عمده ای در بروز آن بر عهده دارند.
این سردردها ممکن است فقط قسمت خاصی از سر و یا بخش های بیشتری از آن را درگیر کنند. این درد ممکن است به حالت کوبنده و ضربانی و یا به صورت پراکنده ظاهر شود. سردرد بارداری معمولاً با علائم دیگری همراه نیست.
البته میگرن پدیده متفاوتی است که به گفته محققان به دنبال نقص عملکرد عروق خونی مغز ایجاد می شود. سردردهای میگرنی همراه با حالت تهوع بوده و عوامل مختلفی مثل نور، سر و صدا و بو می توانند موجب تحریک و یا تشدید درد آن شوند. اگر پیش از بارداری هر بار با شروع سیکل قاعدگی خود دچار سردردهای میگرنی می شدید احتمالاً در دوران بارداری تان شدت و دفعات این درد کاهش خواهد یافت. ولی متاسفانه پس از زایمان و با شروع دوباره سیکل های ماهانه شدت دردهای میگرنی نیز مجدداً به روال سابق باز خواهد گشت.
سردرد در سه ماهه دوم بارداری
سردردهای دوران بارداری در اغلب خانم ها با پشت سرگذاشتن سه ماهه دوم بارداری کاهش یافته و یا کاملاً از میان می روند. زیرا هورمون های بارداری که عامل اصلی این سردردها به شمار می روند در طول این مدت تثبیت شده و بدن به تدریج با این تغییرات خو می گیرد. بنابراین این اطمینان به شما داده می شود که سردردهای سه ماهه دوم بارداری با وجود آزار دهنده بودن اغلب موقتی و زودگذرند. سعی کنید با دیگر مادران باردار در باره نگرانی ها و دغدغه های ذهنی دوران بارداری خود صحبت کنید و تجارب تان را در این خصوص با یکدیگر به اشتراک بگذارید.
دلیل سردرد در بارداری
سردردهای دوران بارداری معمولاً فقط به دلیل تغییرات هورمونی بدن ایجاد می شوند. ولی با توجه به سبک زندگی هر شخص موارد دیگری نیز می توانند در ایجاد این عارضه دخیل باشند، از جمله:
- کاهش یا قطع ناگهانی مصرف کافئین (چای، قهوه، شکلات و نوشابه دارای کافئین هستند)
- خستگی
- استرس که از عوامل ایجاد سردردهای تنشی محسوب می شود
- اوقات فراغت از کار پس از یک دوره استرس و فشار کاری شدید ( بخصوص ایام آخر هفته یا تعطیلات)
- کاهش قند خون به دلیل گرسنگی یا حذف یکی از وعده های غذایی
- مصرف یک ماده غذایی خاص که تنها چند ساعت پس از مصرف می تواند موجب تحریک و تشدید دردهای میگرنی شود.
- انجام فعالیت بدنی بسیار شدید که پیش از این عادت به انجام آن نداشته اید.
- خوابیدن زیاد و یا بر عکس کمبود خواب
داروی سردرد در بارداری
چنانچه برای تسکین سردرد بارداری خود قصد استفاده از درمان های دارویی را دارید پاراستامول (Paracetamol) جزء معدود قرص های مسکنی است که استفاده از آن در دوران بارداری ایمن و بی خطر است. البته توجه داشته باشید که دارو را بر اساس دستورالعمل درج شده بر روی بسته بندی مصرف کرده و در صورت هر گونه تردید با دکتر داروساز و یا پزشک متخصص خود در این باره مشورت کنید. بدون نظر پزشک متخصص از هیچ دارویی به صورت متناوب و به مدت چند روز متوالی استفاده نکنید؛ حتی داروی مجاز پاراستامول (Paracetamol) !
رفع سردرد در بارداری
- در مکانی آرام بنشینید و استراحت کنید و یا در صورت نیاز دراز بکشید و کمی بخوابید.
- حوله ای را با آب گرم خیس کرده و به عنوان کمپرس گرم بر روی چشم ها و بینی خود قرار دهید. چنانچه احساس بهبودی یا تغییری در کاهش درد حاصل نشد حوله را با آب سرد خیس کرده و آن را در قسمت پایین گردن خود قرار دهید. کمپرس گرم در کاهش سردردهای سینوسی و کمپرس سرد در رفع سردردهای تنشی موثر است.
- از یکی از اطرافیان خود بخواهید که گردن و شانه هایتان را ماساژ بدهد.
کاهش سردرد در بارداری
- زمانی را صرف خواب و استراحت خود کنید. برای این منظور سعی کنید در محل کار خود در ساعات صرف غذا کمی به استراحت پرداخته و در صورت امکان پاهایتان را قدری بالاتر از بدن قرار دهید. در داخل خانه زمان کمتری را صرف پرداختن به امور جاری منزل کنید. تکنیک های تن آرامی مثل یوگا و مدیتیشن نیز در پیشگیری از سردرد بسیار موثرند.
- سعی کنید از یک الگوی خواب منظم پیروی کنید. کمبود خواب یا حتی گاهی نیم ساعت خوابیدن بیش از عادت معمول می تواند منجر به بروز میگرن یا سردرد شود. در صورتی که از مشکل بی خوابی رنج می برید به دنبال راه حل هایی طبیعی برای رفع آن باشید.
- اگر علت ایجاد سردردهایتان فشارهای عضلانی و یا قرار گرفتن بدن در وضعیت های نامناسب باشد، می توانید با یک فیزیوتراپ مشورت کنید. او با استفاده از ماساژ و تکنینک های مخصوص در رفع مشکل به شما کمک خواهد کرد. علاوه بر آن می تواند در کنار آن حرکاتی را برای انجام دادن در منزل به شما آموزش دهد.
- برای پیشگیری از افت قند خون غذای خود را در وعده های بیشتر و حجم کمتر میل کرده و از حذف یا بی نظمی در مصرف وعده های غذایی پرهیز کنید.
- چنانچه مصرف ماده غذایی خاصی را موجب بروز سردردهای میگرنی خود می دانید سعی کنید به مدت دو هفته از مصرف آن خودداری کرده و میزان تاثیر آن را در بهبودی خود بسنجید. پس از گذشت این مدت مجدداً مصرف این ماده غذایی را شروع کرده و دقت کنید که آیا مصرف دوباره آن موجب بروز سردردتان خواهد شد یا خیر.
- روزانه به طور مرتب ورزش کنید ولی در صورت نداشتن عادت در انجام این کار افراط نکنید. برخورداری از تناسب اندام می تواند از شدت سردردهایتان بکاهد. انجام ورزش های سبک روزانه موجب حفظ تعادل در سطح قند خون و بهبود عملکرد تنفسی شما در دوران بارداری خواهد شد. تولید هورمون اندورفین (Endorphins) در بدن و ایجاد احساس شادمانی نیز از دیگر مزایای پرداختن به ورزش در دوران بارداری است.
- از تکنیک های طب سوزنی استفاده کنید. استفاده از روش های طب سوزنی در دوران بارداری ایمن و بی خطر بوده و در کاهش و تسکین سردرد بسیار موثر است. همچنین می توانید از پزشک یا مامای خود تقاضا کنید که یک پزشک طب سوزنی متخصص در امور بارداری را به شما معرفی کند.
سردرد در بارداری نشانه چیست؟
در حقیقت گاهی هم ممکن است سردرد نشان دهنده وجود یک مشکل جدی باشد. بنابراین در صورت داشتن هر یک از علائم زیر همراه با سردرد بلافاصله با پزشک خود مشورت کنید:
- اختلالات بینایی، تاری دید و دیدن نقطه های سیاه متحرک
- درد در قسمت بالای شکم
- استفراغ و حالت تهوع
- ورم ناگهانی صورت، دست ها و پاها
این علائم می توانند نشان دهنده پره اکلامپسی یا مسمومیت حاملگی باشند که در این دوران برخی از مادران باردار را دربر می گیرد. فشار خون بالا از مهمترین علائم پره اکلامپسی محسوب می شود که همراه بودن آن با علائم فوق احتمال وجود این عارضه را افزایش می دهد. بنابراین در صورت مشاهده هر یک از علائم بالا بلافاصله با پزشک مامای خود مشورت کنید.
