شناخت انواع همانژیوم نوزادی و عوارض آن ها
همانژیوم نوزادی یکی از شایع ترین مشکلات عروقی در نوزادان است. بسیاری از همانژیوم ها در بدو تولد دیده نمی شوند و پس از مدتی در حدود چهار تا شش هفته بعد از تولد، به صورت یک کبودی و یا خراشیدگی قرمز رنگ کوچک نمایان خواهند شد و به مرور ممکن است رشد کرده و منطقه بیشتری را در بر بگیرند. به طور کلی تمامی همانژیوم ها در شش ماهگی خود را نشان خواهند داد.
انواع همانژیوم نوزادی
همانژیوم ها در هر جایی از پوست بدن می توانند ظاهر شوند و اغلب بر روی سر، صورت و گردن وجود دارند. البته ممکن است به ندرت بر روی ارگان های داخلی بدن نیز ایجاد شود.
سه نوع کلی از همانژیوم وجود دارد:
- همانژیوم سطحی: که در لایه های سطحی پوست رخ می دهد و معمولاً به رنگ قرمز تا ارغوانی است.
- همانژیوم عمقی: این نوع از همانژیوم در زیر پوست و در درون بافت چربی رشد می کند و معمولاً به رنگ بنفش و آبی است.
- همانژیوم مختلط: که شامل رشد غیر طبیعی عروق هم در لایه های سطحی پوست و هم درون بافت چربی می باشد.
شکل و اندازه همانژیوم ها
بیشتر همانژیوم ها در ابتدا به صورت گرد و یا بیضی شکل هستند اما وقتی که رشد می کنند شکل آنها تحت تأثیر اندامی که بر روی آن هستند قرار خواهد گرفت. اندازه همانژیوم ها بسیار متغیر است. برخی از آنها بسیار کوچک و در حد یک میلی متر هستند اما اندازه برخی دیگر به 20 سانتی متر و یا حتی بیشتر نیز می رسد. سرعت رشد این ضایعه های عروقی بسیار متفاوت است. ممکن است پس از تولد با سرعت حیرت انگیزی رشد کرده و بیشتر قسمت های یک اندام را در بر بگیرند و یا پس از مدتی رشد آنها به طور کامل متوقف شود.
علت ایجاد همانژیوم نوزادی چیست؟
در حقیقت علل ایجاد کننده همانژیوم های نوزادی هنوز ناشناخته هستند اما مواردی در خصوص ماهیت آنها مشخص شده است. برای مثال:
- این ضایعات عروقی در نوزادان دختر نسبت به نوزادان پسر فراوان تر است.
- بیشتر از همه در نژاد قفقازی وجود دارد.
- احتمال بروز همانژیوم ها در نوزادانی که چند هفته زودتر از موعد مقرر متولد شده اند و یا نوزادانی که بسیار کم وزن هستند بیشتر است.
آیا همانژیوم نوزادی خطرناک است؟
اگر چه همانژیوم ها ضایعات عروقی بی خطری هستند اما حدود 12 درصد از آنها پیچیدگی هایی دارند که نیاز است توسط یک متخصص آنومالی های عروقی بررسی شوند. اگر هر نوع ضایعه مشکوکی را بر روی بدن نوزاد خود مشاهده کردید، آن را به متخصص اطفال نشان دهید. او در صورت نیاز شما را به متخصص مربوطه ارجاع خواهد داد.
رشد همانژیوم نوزاد تا چه زمانی ادامه می یابد؟
همانژیوم های عروقی موجود بر روی پوست نوزادان معمولاً در هفته ها و ماه های اول تولد به سرعت رشد می کنند، آنها در حدود 8 ماهگی وارد یک فاز استراحت شده و رشدشان متوقف می شود و در حدود یک سالگی معمولاً شروع به کوچک شدن خواهند کرد. زمانی که ضایعه شروع به کوچک شدن می کند، اغلب به رنگ ارغوانی و خاکستری تغییر رنگ خواهد داد. در برخی مواقع همانژیوم آنقدر کوچک شده که در نهایت از بین می رود، هرقدر ضایعه بزرگتر باشد، مدت زمان بیشتری طول می کشد تا کاملا ناپدید شود.
عوارض همانژیوم های نوزادی
مراحل رشد و استراحت همانژیوم ها معمولاً بدون ایجاد هیچ مشکلی پیش می رود، اما در 25 درصد مواقع با پیچیدگی هایی همراه خواهد بود. پزشک متخصصص با بررسی کردن شکل، اندازه و سرعت رشد ضایعه، راهنمایی های لازم را به شما ارائه خواهد داد. برخی از مشکلاتی که به ندرت ممکن است توسط همانژیوم ها ایجاد شود شامل:
1- تداخل با عملکرد سایر ارگان ها
وقتی که یک همانژیوم به سرعت رشد می کند، ممکن است که در عملکرد سایر ارگان ها تداخل ایجاد کند. برای مثال همانژیوم هایی که در اطراف کره چشم رشد می کنند، ممکن است که با بینایی تداخل داشته باشند تا حدی که بینایی را به طور کامل مختل کنند. بنابراین اگر نوزاد شما ضایعه مشکوکی در اطراف چشم های خود داد، حتماً آن را به پزشک متخصص نشان دهید. از سایر نواحی که نیاز به درمان فوری دارند، همانژیوم های اطراف دهان است.
2- زخم شدگی
همانژیوم یک منطقه دارای عروق خونی فراوان و متمرکز است که بسیار شکننده بوده و به راحتی دچار آسیب دیدگی می شود. منطقه ای که زخم شده است برای کودکان و نوزادان بسیار دردناک بوده و به راحتی دچار عفونت می شود. احتمال بروز آسیب در همانژیوم های اطراف دهان، بینی، چشم و پوست زیر پوشک بسیار زیاد است. روند بهبود زخم ها بسیار کند است بنابراین معمولاً پزشک متخصص به شما پیشنهاد می کند که با استفاده از پماد های مخصوص ضمن این که مانع از بروز عفونت می شوید، روند التیام زخم را نیز سرعت بخشید.
3- خون ریزی
عروق خونی موجود در همانژیوم ها نرمال نیستند و زخم های ایجاد شده بر روی آنها به شدت دچار خونریزی خواهند شد. سرعت خروج خون از این ضایعات زیاد است. در صورت بروز چنین مشکلی باید محل را به مدت 15 دقیقه فشار دهید تا خون ریزی متوقف شود، در صورت ادامه یافتن آن حتماً به پزشک مراجعه کنید.
آیا همانژیوم ها آسیبی به بدن نوزاد من می زنند؟
اغلب همانژیوم ها مشکلی ایجاد نمی کنند، مگر این که دچار زخم و خونریزی شوند بعلاوه زخم های ایجاد شده به شدت دردناک هستند.
آیا اثر همانژیوم بر روی پوست نوزادم باقی می ماند؟
وفتی که یک همانژیوم کوچک شده و از بین می رود، اثری که نهایتاً از آن بر روی پوست باقی خواهد ماند، به عوامل زیر بستگی دارد:
- اندازه
- محل
- سابقه بروز زخم و عفونت در همانژیوم
احتمال ماندن اثر همانژیوم ها در بخش هایی مانند گوش ها، بینی، لب ها و پیشانی بیشتر از سایر نواحی است.
در برخی موارد وقتی همانژیوم ناپدید می شود، یک زخیم شدگی پوستی در آن ناحیه باقی خواهد ماند که توسط جراح پلاستیک قابل اصلاح است.
چقدر احتمال دارد که فرزند من بیشتر از یک همانژیوم داشته باشد؟
در حدود 80 درصد از نوزادان تنها یک همانژیوم منفرد دارند اما 20 درصد مابقی چندین همانژیوم در بدن خود دارند.
بعلاوه وقتی که نوزاد شما بیشتر از 6 همانژیوم بر روی بدن خود داشته باشد، احتمال وجود یک همانژیوم داخلی نیز بیشتر خواهد شد.
روش های درمان همانژیوم نوزاد
در بیشتر مواقع همانژیوم های نوزادی خودبه خود کوچک شده و به مرور ناپدید خواهند شد و نیازی به درمان ندارند. اما در برخی مواقع درمان آن ها ضرورت دارد، تصمیم گیری درمورد انجام اقدامات درمانی بر روی همانژیوم ها به عوامل زیر بستگی دارد:
- سن
- اندازه
- محل
- سرعت رشد
برای مثال همانژیوم های موجود در برخی محل ها مانند راه های هوایی، چشم و کبد، باید هر چه سریع تر درمان شوند.
اقدامات درمانی برای همانژیوم های نوزادی شامل موارد زیر می باشند:
- کورتیکواستروئیدهای خوراکی
- اقدامات جراحی
- لیزر
- ژل های درمانی
گرچه همانژیوم ها بسیار متداول هستند اما معمولاً به عنوان یک بیماری ارثی شناخته نمی شوند. گرچه مطالعات اخیر نشان می دهد که احتمال بروز یک همانژیوم در یک محل بخصوص در میان افراد خانواده وجود دارد.
مطالعه بیشتر:
1- انواع تغییر شکل سر نوزاد در زایمان طبیعی و روش های درمان آن
2- تشخیص و درمان عارضه پاچنبری یا کلاب فوت در نوزادان
3- مناسبترین سن برای شروع تغذیه تکمیلی نوزاد
4- علت و روش های آرام کردن گریه نوزاد
