رژیم غذایی سالم در بارداری برای پیشگیری از زایمان زودرس
با پیروی کردن از رژیم غذایی سالم پیش و در طول دوران بارداری می توان احتمال تولد نوزاد نارس و زایمان زودرس را کم کرد. دوره طبیعی بارداری معمولا 41 هفته به طول می انجامد. زایمان زودرس یا به عبارتی زایمان پیش از هفته 37 بارداری در حدود شش تا هشت درصد از کل زایمان ها را شامل می شود. نوزادان زودرس به دلیل عدم تکامل اندام های مختلفی از جمله سیستم تنفسی، گوارشی و ... از نظر سلامتی آسیب پذیرتر بوده و در مقایسه با نوزادان " ترم کامل " در معرض مشکلات شناختی بیشتری قرار دارند. با اتخاذ عادات صحیح غذایی می توان تا حد بسیاری از خطر زایمان زودرس پیشگیری کرد. در متن حاضر به بررسی برخی از این عادات غذایی و تاثیر آن در کاهش احتمال زایمان زودرس پرداخته می شود.
حاصل مطالعات صورت گرفته بر 66 هزار خانم باردار که در سال 2014 در کشور نروژ انجام شد حاکی از آن بود که عادات غذایی مادران باردار نقش موثری در کاهش شیوع زایمان زودرس دارد. محققان بر اساس یافته های این تحقیق به این نتیجه رسیدند که احتمال زایمان زودرس در آن دسته از خانم های بارداری که از یک الگوی غذایی محتاطانه برخوردار بوده و مصرف منظم میوه ها، سبزیجات، ماهی، غلات کامل، فیبر و آب کافی را به عنوان نوشیدنی در برنامه غذایی روزانه خود گنجانده اند 12 درصد کمتر از سایر مادران باردار است.
بنا به عقیده محققان:" پیروی از یک الگوی غذایی محتاطانه، بیش از حذف کامل فست فودها در داشتن یک بارداری سالم موثر است."
رژیم غذایی سالم در دوران بارداری شامل مکمل های ویتامین ب 9، مولتی ویتامین، ویتامین D، ماهی، فرآورده های پروبیوتیک می باشد.
مصرف مکمل های ویتامین ب 9
فولات یا ویتامین ب 9 موجود در مواد غذایی تحت عنوان اسید فولیک در مکمل های غذایی نیز یافت می شود. کمبود ویتامین B9 در دوران بارداری افزایش خطر ابتلا به اسپینا بیفیدا (نقص لوله های عصبی) و سایر ناهنجاری های وخیم مغز و سیستم عصبی جنین را به دنبال دارد.
مصرف کافی ویتامین ب 9 بخصوص در نخستین هفته های بارداری از اهمیت بسیاری برخوردار است. و این در حالی است که اغلب مادران زمانی متوجه بارداری خود می شوند که یک یا دو ماه از شروع بارداری آنها گذشته است. به همین دلیل اکیدا توصیه می شود که مصرف مکمل های ویتامین ب 9 پیش از اقدام به بارداری آغاز شود. به خصوص نتایج جدیدترین پژوهشی که در نشریه بریتانیایی تغذیه منتشر شد موید آن بود که برای کاهش خطر زایمان زودرس و کم وزنی شدید نوزاد در هنگام تولد، بهتر است مصرف مکمل های اسید فولیک پیش از اقدام به بارداری آغاز شود. زیرا مصرف مکمل ها پس از این دوران چندان موثر نبوده و شروع استفاده از آن در این زمان بسیار دیر است.
برای انجام این تحقیق تعداد 241 هزار خانم باردار از نظر مصرف مکمل های اسید فولیک مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند. نتایج تحقیقات انجام شده حاکی از آن بود که احتمال زایمان زودرس در آن دسته از خانم های بارداری که مصرف مکمل های اسید فولیک را پیش از اقدام به بارداری آغاز کرده بودند هشت درصد کمتر از کسانی بود که هیچ مکملی در این دوران دریافت نکرده بودند. از سویی دیگر احتمال تولد نوزادان ضعیف و کم وزن نیز در این عده از مادران به میزان 19 درصد کاهش یافت. بر عکس مصرف اسید فولیک در ماه های آخر بارداری و تاثیر آن بر زایمان زودرس و همچنین کم وزنی نوزادان هنوز به طور دقیق بررسی و مشخص نشده است.
مصرف مولتی ویتامین
حاصل مطالعات مختلف از جمله پژوهشی که در نشریه آمریکایی تغذیه بالینی به انتشار رسید حاکی از آن است که مصرف منظم مولتی ویتامین ها چند هفته قبل و پس از بارداری در خانم هایی که از وزن طبیعی و متناسبی برخوردارند با کاهش قابل توجه خطر زایمان زودرس همراه است. محققان دانشگاه های پیتسبورگ آمریکا و آرهوس دانمارک مصرف منظم مولتی ویتامین ها را در طول 12 هفته (6 هفته قبل و 6 پس از بارداری) در 35 هزار و 900 خانم باردار مورد مطالعه و بررسی قرار دادند. نتایج تحقیقات حاکی از آن بود که مصرف منظم مولتی ویتامین ها در مدت یاد شده در آن دسته از مادران بارداری که وزن طبیعی و متعادل دارند نه تنها کاهش 16 درصدی خطر زایمان زودرس بلکه کاهش 17 درصد تولد نوزادان بسیار ضعیف و کم وزن را نیز به دنبال دارد.
مصرف کافی ویتامین D
مصرف کافی مکمل های ویتامین D در دوران بارداری اهمیت بسیار زیادی دارد. مطالعات انجام شده در سال 2014 بر روی گروهی از خانم های باردار که گزارش نهایی آن در نشریه پزشکی بریتانیا به چاپ رسید نشان داد آن دسته از مادران بارداری که در این دوران میزان ویتامین D کمتری مصرف می کنند بیش از سایر مادران در معرض خطر زایمان زودرس (زایمان پیش از هفته 37 بارداری) قرار دارند.
مصرف ماهی
نتایج تحقیقات پژوهشگران آمریکایی که در نشریه تخصصی مامایی و زنان به چاپ رسید نشان داد که مصرف دو تا سه وعده ماهی در هفته در طول نخستین ماه های بارداری بخصوص در مادران مستعد ابتلا به زایمان زودرس نقش موثری در پیشگیری و کاهش خطر زایمان زودرس دارد. در حقیقت این مساله حاکی از اهمیت مصرف امگا 3 در طول دوران بارداری است. پژوهشگران برای انجام این تحقیق میزان مصرف ماهی تا پیش از هفته 22 بارداری را در میان 852 خانم باردار که سابقه زایمان زودرس داشتند مورد بررسی قرار دادند.
بر اساس شواهد به دست آمده از این تحقیق خطر زایمان زودرس در خانم های بارداری که در ماه بیش از یک وعده ماهی مصرف می کنند 35.9 درصد است در حالی که این رقم در مادران بارداری که میزان مصرف آنها کمتر از این مقدار است به میزان 48.6 درصد افزایش می یابد. بر این اساس مصرف دو تا سه وعده ماهی در طول نخستین هفته های بارداری با کاهش 40 درصدی زایمان زودرس همراه است.
مصرف فرآورده های پروبیوتیک
بنا به عقیده پژوهشگران انجمن تحقیقات سلامت اسلو در نروژ شیوع زایمان زودرس در مادران بارداری که در رژیم غذایی روزمره خود به طور مرتب از محصولات پروبیوتیک استفاده می کنند کمتر است. محققان به منظور بررسی ارتباط میان مصرف محصولات لبنی پروبیوتیک و شیوع زایمان زودرس به مطالعه و بررسی بر روی هجده هزار و 800 خانم باردار که نهصد و 50 نفر از آنها سابقه زایمان زودرس داشتند پرداختند. در این مطالعه هر یک از شرکت کنندگان به تشریح عادات غذایی دوران بارداری خود پرداخت. در پایان محققان بر اساس داده های این تحقیق دریافتند که میان مصرف منظم محصولات لبنی پروبیوتیک و کاهش خطر زایمان زودرس ارتباط روشن و موثری وجود دارد. چگونه می توان مکانیسم اثر محصولات پروبیوتیک را بر فرایند بارداری توجیه کرد؟ محققان بر این باورند که مصرف فراورده های پروبیوتیک در دوران بارداری با از میان بردن باکتری‌های بیماری زا در بدن منجر به کاهش خطر زایمان زودرس در این دوران خواهد شد.
