سرکلاژ بهتر است یا پساری؟

سرکلاژ چیست؟

اصلی ترین دلیل انجام سرکلاژ (Cerclage) برای یک خانم باردار، نارسایی دهانه رحم (گردن رحم یا سرویکس) است که به آن بی کفایتی سرویکس نیز گفته می شود. به صورت کلی دهانه رحم می بایست تا انتهای بارداری به صورت کاملا سفت و بسته باقی بماند تا محتویات درون رحم یعنی جنین و جفت از آن خارج نشوند. سپس با رسیدن به موعد زایمان، دهانه رحم، نرم و کوتاه شده و باز می شود تا نوزاد از طریق آن از رحم خارج شده و به واژن وارد شود و در نهایت تولد رخ دهد. اما در مشکل نارسایی دهانه رحم، که ناشی از ضعف و ناتوانی بافت آن است، این بخش قبل از رسیدن به موعد مقرر زایمان، کوتاه و باز شده و در نتیجه زایمان پیش از موعد یا همان زایمان زودرس اتفاق می افتد.

برای جلوگیری از وقوع این اتفاق، پزشکان تلاش می کنند تا مانع از پیشرفت نارسایی سرویکس شده و آن را در حالت سفت و بسته نگه دارند و سرکلاژ، روش انتخابی است که سال ها است با این هدف انجام می شود. در طی سرکلاژ، که به آن عمل دوختن دهانه رحم نیز گفته می شود، پزشک به کمک نخ بخیه، دور تا دور دهانه رحم را بخیه می زند تا به بسته نگه داشتن آن کمک کرده و روند کوتاه شدنش را متوقف کند. سپس با رسیدن به هفته 37 بارداری، بخیه ها توسط پزشک باز می شوند تا امکان زایمان فراهم شود.

سرکلاژ، یک جراحی سرپایی است که تحت بی حسی یا بیهوشی سبک انجام شده و بنابراین مادر در طی انجام آن ناراحتی و یا دردی را تجربه نمی کند. بهترین زمان برای انجام این عمل بین هفته های 12 تا 15 بارداری بوده و در مواردی نیز ممکن است بنا به صلاحدید پزشک، تا هفته 24 بارداری نیز همچنان سرکلاژ انجام شود. اما با عبور از هفته 24 بارداری، دیگر نمی توان سرکلاژ را انجام داد، زیرا خطر با خطر پارگی کیسه آمنیوتیک جنین و در نتیجه وقوع عفونت و زایمان زودرس همراه است.

سرکلاژ، درست مانند هر اقدام پزشکی دیگر، ممکن است با برخی عوارض همراه باشد که از جمله آن ها می توان به این موارد اشاره نمود:

- احتمال پارگی کیسه آمنیوتیک،

- آسیب به دهانه رحم،

- خونریزی از واژن،

- عفونت،

- و زایمان زودرس.

با این وجود، منافع دوختن دهانه رحم، قطعا به عوارض آن ارجحیت دارد، زیرا حتی اگر سرکلاژ نکنید باز هم خطر زایمان زودرس به قوت خودش باقی می ماند و به همین دلیل بهتر است خطر انجام چنین اقدامات پیشگیرانه و حمایتی را پذیرفت. البته با توجه به پیشرفت روزافزون علم، یک روش نوین دیگر نیز برای کنترل مشکل نارسایی سرویکس و جلوگیری از زایمان زودرس در دسترس قرار گرفته است و آن هم چیزی نیست جز "پساری". شاید در مورد این روش زیاد شنیده باشید و این سوال برایتان ایجاد شود که برای جلوگیری از زایمان زودرس، سرکلاژ بهتر است یا پساری؟ برای پاسخ دادن به این سوال، بهتر است در ابتدا با پساری نیز آشنا شوید.

پساری چیست؟

پساری، یکی از ابزارهای پزشکی و در واقع یک حلقه کوچک و نرم است که از وینیل یا سیلیکون ساخته شده و انواع مختلفی دارد. در علم زنان و مامایی، پساری کاربردهای زیادی داشته و برای درمان بسیاری از مشکلات از آن استفاده می شود. این ابزار کوچک، اما پر فایده ممکن است یک درمان حمایتی بالقوه برای مشکل نارسایی دهانه رحم باشد و بدین ترتیب از وقوع زایمان زودرس جلوگیری کند. البته به جز این مورد، پساری کاربردهای دیگری نیز دارد، از جمله:

- جلوگیری از کوتاه شدن طول دهانه رحم در خانم های بارداری که مشکل نارسایی سرویکس دارند،

- بهبود علائم ناشی از افتادگی رحم،

- کمک به رفع علائم ناشی از افتادگی رکتوم یا همان مقعد (رکتوسل)،

- کمک به رفع علائم ناشی از افتادگی مثانه (سیستوسل)،

- کمک به رفع علائم ناشی از افتادگی روده کوچک (انتروسل یا فتق روده کوچک به درون واژن)،

- و بهبود بی اختیاری ادرار.

برای استفاده از فواید پساری، پزشک آن را درون واژن قرار داده و بدین ترتیب به اهداف درمانی مورد نظر خود که در واقع کاهش و رفع موقتی علائم مشکلات یاد شده است، می رسد. البته مکانیسم دقیق عملکرد پساری در جلوگیری از کوتاهی دهانه رحم هنوز به وضوح مشخص نشده است. اما اینطور تصور می شود که پساری با تغییر در زاویه رحم و گردن رحم می تواند به کاهش فشار رحم بر روی کانال سرویکس کمک کند. این روش نیز درست مانند سرکلاژ با برخی عوارض همراه است، همچون:

- ایجاد زخم و خونریزی در واژن و دهانه رحم،

- فشار آوردن به دیواره های واژن،

- عفونت و ایجاد ترشحات غیرطبیعی واژینال

که البته این عوارض با برداشته شدن پساری به راحتی برطرف شده و چندان جای نگرانی ندارند. حالا که با هر دو روش به خوبی آشنا شدید، وقت آن رسیده که به این سوال مهم که سرکلاژ بهتر است یا پساری پاسخ دهیم.

برای جلوگیری از زایمان زودرس، سرکلاژ بهتر است یا پساری؟

در پاسخ به این سوال مهم که سرکلاژ بهتر است یا پساری، باید گفت که به صورت کلی به نظر می رسد پساری روش ارجح تری نسبت به سرکلاژ باشد، زیرا:

- آسان و غیرتهاجمی است،

- هزینه انجام آن کمتر است،

- نیازی به بیهوشی ندارد،

- عوارض آن کمتر بوده و خطر پارگی کیسه آمنیوتیک و در نتیجه زایمان زودرس یا سقط را به همراه ندارد،

- عوارض آن با برداشته شدن و جا به جایی پساری معمولا به راحتی برطرف می شوند،

- و در خانم هایی که سرکلاژ برایشان مناسب نیست، کاربرد دارد.

اما این موارد صرفا بر اساس مقایسه میان ویژگی های دو روش سرکلاژ و پساری صورت گرفته و آنچه که تعیین می کند در عمل واقعا سرکلاژ بهتر است یا پساری، میزان موفقیت آن ها در جلوگیری از زایمان زودرس است. اگرچه برخی تحقیقات انجام شده، نشان می دهند در این مورد نیز پساری عملکرد بهتری دارد، اما هنوز به بررسی های بیشتری در این زمینه نیاز است. به علاوه تصور بر این است که ترکیب این دو روش در کنار هم نیز می تواند یک ایده مناسب و کاربردی برای مشکل نارسایی دهانه رحم باشد. بنابراین بهتر است تصمیم گیری در این رابطه را به پزشک خود واگذار کرده و بدانید که او بر اساس شرایط شما بهترین روش را انتخاب خواهد کرد.

مطالعه بیشتر:

عوارض و چگونگی عمل سرکلاژ یا دوخت دهانه رحم

پساری و فواید و عوارض جانبی استفاده از پساری چیست؟

درمان نارسایی دهانه رحم و منظور از نارسایی دهانه رحم چیست؟

مراقبت های بعد از عمل سرکلاژ چیست وسرکلاژ چه موقع باز میشود؟