سرطان دهانه رحم با چه روش های قابل تشخیص است؟

آزمایش ها برای بانوان با نشانه های سرطان دهانه رحم یا نتیجه غیرعادی پاپ اسمیر

اول از همه پزشک درباره سابقه پزشکی شخصی و خانواده از شما سؤال می‌پرسد. این شامل اطلاعات مربوط به عوامل خطر و نشانه های سرطان دهانه رحم است. یک آزمایش کامل فیزیکی می‌تواند به ارزیابی وضعیت کلی سلامت کمک کند. پزشک همچنین یک آزمایش لگن انجام می دهد و ممکن است اگر قبلا انجام نشده باشد آزمایش پاپ اسمیر هم بگیرد. بعلاوه، غدد لنفی برای شواهد متاستاز (گسترش سرطان) مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

آزمایش پاپ اسمیر یک آزمایش نظارتی است نه تشخیصی. نمی‌تواند به طور قطع سرطان دهانه رحم را تشخیص بدهد. نتیجه غیرعادی آزمایش پاپ اسمیر می‌تواند به معنای آزمایش های بیشتر باشد، گاهی شامل آزمایش هایی برای بررسی این موضوع خواهد بود که سرطان یا تغییرات سلولی پیش سرطان واقعا وجود دارد یا خیر. آزمایش ها شامل کولوپوسکوپی (همراه با تکه برداری)، نمونه برداری از گردن رحم و تکه برداری مخروطی است.

1- کولپوسکوپی

اگر نشانه های خاصی دال بر سرطان دهانه رحم داشته باشید یا نتیجه پاپ اسمیر شما نشان‌دهنده سلول‌های ناهنجار باشد، به آزمایشی به نام کولپوسکوپی نیاز دارید در آن مانند معاینه لگنی روی تخت دراز می‌کشید. پزشک با استفاده از یک کولپوسکوپ گردن رحم شما را معاینه می‌کند. یک اسپکولوم در واژن قرار داده می‌شود تا پزشک بتواند گردن رحم را ببیند. پزشک با استفاده از کولپوسکوپ گردن رحم را معاینه می‌کند. کولپوسکوپ ابزاری است که خارج از بدن می‌ماند و لنزهای بزرگ‌نمایی دارد که به پزشک اجازه می‌دهد سطح گردن رحم را با دقت و وضوح ببیند. کولپوسکوپی فی‌نفسه بیش از آزمایش های همراه با اسپکولوم موجب آزار شما نمی‌شود. حتی در دوران بارداری هم می‌تواند بدون خطر انجام شود. مانند آزمایش پاپ اسمیر بهتر است حین عادت ماهانه انجام نشود.

پزشک یک محلول رقیق از اسید استیک (مشابه سرکه) را روی گردن رحم شما می‌مالد تا مشاهده قسمت‌های ناهنجار آسان‌تر شود. اگر ناحیه‌ای غیرعادی دیده شود، از آن نمونه برداری خواهد شد و بافت برای مشاهده زیر میکروسکوپ به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. تکه برداری بهترین روش برای تشخیص این است که ناحیه ناهنجار پیش سرطانی‌ یا سرطانی است و یا هیچ‌کدام. با این‌که روند کولپوسکوپی معمولا دردناک نیست، اما تکه برداری از گردن رحم می‌تواند باحث ناراحتی، گرفتگی، خونریزی یا حتی درد در برخی بانوان شود.

2- تکه برداری از گردن رحم

انواع مختلفی از تکه برداری می‌تواند برای تشخیص پیش سرطان و سرطان دهانه رحم مورد استفاده قرار بگیرد. اگر تکه برداری بتواند تمام بافت ناهنجار را بردارد، می‌تواند تنها درمان مورد نیاز باشد.

3- تکه برداری کولپوسکوپی

برای این نوع تکه برداری، ابتدا گردن رحم با یک کولپوسکوپ برای یافتن نواحی ناهنجار مورد بررسی قرار می‌گیرد. با استفاده از انبر تکه برداری بخش کوچکی از ناحیه ناهنجار روی سطح گردن رحم برداشته می‌شود. روند تکه برداری ممکن است گرفتگی و درد مختصر و مقداری خونریزی به همراه داشته باشد. گاهی پیش از تکه برداری برای بی حس کردن گردن رحم از بی حس‌کننده موضعی استفاده می‌شود.

4- بافت برداری درون رحمی

گاهی ناحیه تغییریافته (ناحیه خطر برای اچ‌پی‌وی و پیش سرطان) را نمی‌توان با کولپوسکوپ مشاهده کرد و برای بررسی ناحیه از نظر تغییرات سرطانی باید از روش دیگری استفاده کرد. این یعنی می‌بایست از ناحیه درون رحمی (نزدیک‌ترین قسمت به رحم) با استفاده از ابزار باریکی به نام کورِت نمونه برداری کرد. از کورت برای تراشیدن داخل کانال به منظور برداشتن مقداری از بافت که برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود استفاده می‌کنند. پس از این کار بیمار ممکن است مقدار احساس درد کند و کمی خونریزی داشته باشد.

5- تکه برداری مخروطی

در این روند پزشک تکه‌ای مخروطی شکل از بافت گردن رحم را برمی‌دارد. قاعده مخروط متشکل از لایه‌ خارجی گردن رحم و نوک آن از کانال درون گردن رحمی است. بافت برداشته شده در این مخروط شامل ناحیه تغییریافته (مرز بین لایه خارجی گردن رحم و لایه درونی آن است که معمولا پیش سرطان و سرطان دهانه رحم از آن‌ها شروع می‌شود.)

تکه برداری مخروطی همچنین می‌تواند به عنوان درمانی برای برداشتن کامل بسیاری از پیش سرطان‌ها و گاهی مراحل بسیار ابتدایی سرطان مورد استفاده قرار بگیرد. تکه برداری مخروطی از بارداری بانوان جلوگیری نمی‌کند، اما اگر مقدار زیادی از بافت برداشته شود، احتمال زایمان زودرس در اثر نارسایی رحمی بالا می‌رود.

روش‌هایی که معمولا برای تکه برداری مخروطی استفاده می‌شود شامل برش بوسیله حلقه الکتروسرجیکال LEEP و تکه برداری مخروطی بوسیه چاقوی سرد است.

• برش بوسیله حلقه الکتروسرجیکال: در این روش بافت با یک حلقه سیمی داغ‌شده توسط الکتریسیته که به عنوان یک چاقوی کوچک بکار می‌رود برداشته می‌شود. برای این روند از بی حس‌کننده موضعی استفاده می‌شود و می‌توان آن‌را در مطب پزشک انجام داد.
• تکه برداری مخروطی با چاقوی سرد: این روش در بیمارستان انجام می‌شود. به جای سیم داغ از چاقوی جراحی یا لیزر برای برداشتن بافت استفاده می‌شود. طی این عمل بیهوش می‌شوید (ممکن است بیهوشی کامل باشد یا این‌که بی حسی نخاعی یا اپیدورال دریافت کنید که با تزریق در اطراف ستون فقرات از کمر به پایین بی حس می‌شوید). انجام تکه برداری مخروطی از بارداری بانوان جلوگیری نمی‌کند، اما اگر مقدار زیادی از بافت برداشته شود ممکن است خطر زایمان زودرس بالا برود.

تغییرات پیش سرطانی در تکه برداری، نوبافت درون‌پوششی گردن رحم (CIN) نام دارد. گاهی به جای CIN از واژه دیسپلازی استفاده می‌شود. CIN بسته به میزان ناهنجاری ظاهری بافت گردن رحم زیر میکروسکوپ، از درجه ۱ تا ۳ تعریف می‌شود.

نتیجه تکه برداری چگونه گزارش می‌شود:

• در CIN ۱، مقداری کمی از بافت ناهنجار به‌نظر می‌رسد و پیش سرطان دهانه رحم بسیار جزئی (دیسپلازی خفیف) تلقی می‌شود.
• در CIN ۲ بافت ناهنجاری بیشتری از خود نشان می‌دهد (دیسپلازی متوسط)
• در CIN ۳ بیشتر بافت ناهنجار است. CIN ۳ جدی‌ترین حالت پیش سرطان است (دیسپلازی شدید) و شامل کارسینوم درجا است.

اگر تکه برداری نشان از پیش سرطان داشته باشد، پزشک اقداماتی را برای جلوگیری از رشد سرطان واقعی انجام می‌دهد. درمان برای بانوانی که نتیجه پاپ اسمیر آن‌ها غیرعادی بوده است مورد مشاوره قرار می‌گیرد.

آزمایش های تشخیصی برای بانوان مبتلا به سرطان دهانه رحم

اگر تکه برداری نشان دهد که سرطان وجود دارد، پزشک ممکن است دستور آزمایش های خاصی برای بررسی میزان پیشرفت سرطان را بدهد. بسیاری از آزمایش هایی که در زیر شرح داده شده است الزاما برای تمام بیماران انجام نمی‌شود. تصمیم برای استفاده از این آزمایش ها بر اساس نتیجه آزمایش فیزیکی و تکه برداری گرفته می‌شود.

1- مطالعات تصویربرداری

اگر پزشک متوجه شود که به سرطان دهانه رحم مبتلا هستید، ممکن است تصویربرداری‌های خاصی برای مشاهده داخل بدن انجام شود. این آزمایش ها می‌تواند نشان دهد که سرطان پیشرفت کرده یا خیر و اگر کرده به چه قسمت هایی از بدن شما سرایت کرده است. این به شما و پزشک اجازه می‌دهد در مورد برنامه درمانی تصمیم بگیرید.

2- اشعه ایکس سینه

سینه شما برای بررسی این‌که سرطان به ریه‌ها گسترش یافته است یا خیر عکس‌برداری می‌شود. این بسیار نامحتمل است مگر آن‌که سرطان بسیار پیشرفته باشد.

3- سی تی اسکن

اگر تومور بزرگ باشد یا در مورد گسترش سرطان نگرانی وجود داشته باشد سی‌ تی اسکن انجام می‌شود.

4- ام آر آی

ام آر آی گاهی بافت‌های نرم بدن را بهتر از تصویربرداری‌های دیگر نشان می‌دهد. پزشک شما تصمیم خواهد گرفت که کدام آزمایش تصویربرداری برای وضعیت شما مناسب است.

5- پیلوگرام داخل وریدی

نوعی اشعه ایکس از دستگاه ادراری است که پس از تزریق رنگ خاصی به داخل رگ انجام می‌شود. این آزمایش می‌تواند مناطق غیرعادی در مجرای ادرار را که به خاطر گسترش سرطان دهانه رحم ایجاد شده است نشان بدهد.  معمول‌ترین نتیجه انسداد مجرای ادرار (لوله‌هایی که کلیه‌ها را به مثانه وصل می‌کنند) توسط سرطان خواهد بود. پیلوگرام داخل وریدی کمتر برای بیماران مبتلا به سرطان گردن رحم مورد استفاده قرار می‌گیرد چون سی تی و ام آر آی برای یافتن نواحی ناهنجار در مجرای ادراری و نواحی دیگری که در پیلوگرام داخل وریدی دیده نمی‌شود مناسب است.

آیا تکه برداری برای بررسی سرطان دهانه رحم در بارداری خطرناک است؟

اگر نتیجه تست غربالگری دهانه رحم و یا همان پاپ اسمیر شما در دوران بارداری غیر طبیعی باشد، انجام کولپوسکوپی و مشاهده دهانه رحم بدین روش در طول بارداری بی خطر است. درمورد انجام و یا عدم انجام تکه برداری در حین کولپوسکوپی در حین بارداری، پزشک معالج باید باتوجه به شرایط سلامت بارداری و جنین، شدت عارضه هایی که پزشک در زیر کولپوسکوپ مشاهده می کند و ... تصمیم گیری می کند.

بسیاری از مطالعات نشان می دهد که کولپوسکوپی همراه با نمونه برداری از بافت های دهانه رحم خطر سقط را افزایش نمی دهد. درصورت انجام نمونه برداری، تکه بافت های جدا شده برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه فرستاده می شود.

مطالعه بیشتر:

1- آیا آزمایش کولپوسکوپی و تکه برداری از گردن رحم درد دارد؟

2- آزمایش کولپوسکوپی چیست و چه خطرات و عوارضی دارد؟

3- ترشحات موکوسی دهانه رحم چیست و چرا دفع می شود؟

4- تاثیر روش های مختلف درمان سرطان دهانه رحم بر بارداری