نابودی 11 بیماری با واکسیناسیون!
طي ۵۰ سال گذشته واكسيناسيون، جان بسياري از نوزادان و كودكان را در تمام نقاط دنيا از مرگ نجات داده است و راه حلي آسان و مطمئن و البته مثمره ثمر شمرده می شود. فرزند شما در سلامت كامل بزرگ می شود به شرطی كه او را از دوران كودكی در برابر ۱۱ بيماری مصون نگه داريد. حتماً می پرسید این ۱۱ بیماری چه هستند؟ چه زمانی باید آنها را تزریق کرد و آیا واقعاً ما در برابر بیماری‌ها محافظت می‌کند. جواب تمام این سوالات را در این مقاله می‌یابید.
چرا واکسن می‌زنیم؟
سيستم ايمني نوزادان قسمتي از ارگانيسم بدن آنها براي مقابله با انواع ميكروب‌هاست. سيستم ايمني شامل شبكه اي از سلول‌هاي خاص است كه از بدن در برابر بسياري بيماري‌ها محافظت مي‌كند. روزانه، بدن كودك با هزاران ميكروب در خانه، مهد، پارك و... مواجه مي‌شود.
دستگاه ايمني به راحتي با اين ميكروب‌‌ها برخورد كرده و آنها را از پا درمي‌آورد. وقتي كودك تغذيه كمكي را شروع مي‌كند بدن او با ميكروب‌هاي جديدتري آشنا شده و مقابله با بيماري‌ها را آغاز مي‌كند.
البته كودكان كاملا مستقل نيستند و به مادرشان نياز دارد تا احتياجات اش را برآورده كند، از طرفی بدنش نيز به تنهايي نمي‌تواند در مقابل بيماري‌های مختلف عكس‌العمل نشان دهد و نياز به واكسيناسيون دارد. وقتي به كودكي واكسن تزريق مي‌شود، مثل اين است كه بدن او را مصون كرده باشيد و يك نيروي كمكي برايش بسيج کرده‌اید. به اين ترتيب او دچار بيماريهاي خطرناك و كشنده نخواهد شد.
۱۱ بيماری قابل پيشگيری با واکسیناسیون نوزادان؛ وظیفه یا استقبال خطر!
ديفتري: اين بيماري عامل بروز مشكلات تنفسي شديد و آسیب‌های قلبي و عصبي در كودكان گردیده و مي‌تواند باعث فلج شود.
كزاز: بسياري از افراد گمان مي‌كنند كزاز، تنها از خاک آلوده منتقل مي‌شود، اما ويروس كزاز همه جا هست. وقتي از زخمي كوچك، وارد بدن كودك شد مي‌تواند باعث انقباضات عضلاني، تشنج و مرگ شود.
سياه سرفه: اين بيماري عامل سرفه‌هاي بسيار شديد و گرفتگي گلوست تا جايي كه مي‌تواند باعث بروز تهوع، تنگي نفس و خفگي شود. سياه سرفه گاهي هفته‌ها و ماه‌ها طول مي‌كشد و در نهايت فرد را از پا درمي‌آورد. اين بيماري به خصوص براي كودكان زير ۶ ماه بسيار خطرناك است.
فلج اطفال: اين بيماري، دستگاه عصبي كودك را درگير كرده و باعث فلج عضلات و مرگ كودك مي‌شود.
سل: سِل به صورت يك بيماري تب دار حاد، به همراه لَرز و علائم عمومي شبيه آنفولانزا بروز می‌کند. گاهی ممکن است فرد احساس كند که اين علائم مربوط به يك عفونت ساده نظير سرماخوردگي است و خودبخود برطرف مي‌شود، اما علائم حاد آن ممكن است طولاني و مزمن شوند.
سرخك: اين بيماري در كودكان با ضايعات پوستي، تب شديد، سرفه، آبريزش بيني و ريزش اشك همراه است و حدود ۲۲ هفته ادامه خواهد داشت. اين بيماري مي‌تواند عامل ابتلا به ذاتالريه، ناشنوایی، آسیب های مغزي-عصبي، تشنج و مرگ باشد.
اريون: اين بيماري با تب، سردرد، ورم و دردِ گلو و گونه‌ها آغاز مي‌شود و مي‌تواند باعث ناشنوایی و مننژيت شود. در برخی موارد نادر، حتي بر قدرت درك كودك هم تاثير مي‌گذارد.
سرخجه: اين بيماري با تب و ضايعات پوستي همراه است و معمولاً كمتر از يك هفته ادامه دارد. سرخجه مي‌تواند به جنين آسيب‌هاي غيرقابل جبراني وارد كند. درصورتي كه خانم بارداري در برابر اين بيماري واكسينه نشده باشد و در اوايل بارداري به این بیماری مبتلا شود، جنينش سقط مي‌شود. در غير اين صورت ممكن است نوزاد ناشنوا، كور يا مبتلا به بيماريهاي قلبي-عصبي شود.
آبله: اين بيماري با تب خفيف، ضايعات پوستي آبدار و خارش همراه است. آبله در برخي از كودكان باعث عفونت‌هاي شديد پوستي مي‌شود. عوارض این بیماری شامل؛ باقي ماندن جاي ضايعات پوستی، ذاتالريه و مشكلات عصبي و حتي مرگ است.
هپاتيت ب: اين بيماري مي‌تواند به كبد آسيب برساند و در برخي موارد باعث سرطان كبد يا ديگر آسیب‌های حاد كبدي شود.
آنفلوآنزا: آنفلوآنزا، عفونت دستگاه تنفسي است كه بيني و حلق كودك را درگير مي‌كند و مي‌تواند عوارض شديدي براي نوزادان و كودكان داشته باشد. بروز مشكلات تنفسي و ابتلا به ذاتالريه ازجمله اين عوارض است.
چرا در برابر بيماريهاي نادر كودكم را واكسينه كنم؟
در سال‌های دورتر، بسياري از كودكان در اثر ابتلا به بيماريهاي فوق از دست می‌رفتند، اما در حال حاضر با واكسينه كردن كودكان، بسياري از اين بيماري‌ها محو شده‌اند. ولی اگر كودكان را در برابر این بیماری‌ها واكسينه نكنيم، اين بيماري‌ها مجدداً شايع مي‌شوند. با واکسینه کردن کودکان هم فرزند خود هم دیگر کودکان را از مرگ نجات می‌دهیم.
واكسن چيست؟
واكسن نوعي دارو حاوي ميكروب‌هاي مرده يا ضعيف شده بيماري‌هاست كه به سيستم ايمني بدن اجازه مي‌دهد در برابر بيماري عكس‌العمل نشان داده و برای مبارزه با آنها پادتن تولید کند. با واکسیناسیون، احتمال ابتلای كودك به نوع شديد بيماري كاهش مي‌يابد.
آيا واكسن بدون عارضه است؟
در سراسر دنيا، واكسن‌ها قبل از آنكه مورد استفاده قرار بگيرند، آزمايش مي‌شوند. به ندرت اتفاق مي‌افتد كه واكسني باعث بروز واكنش‌هاي شديد شود. حتي اگر چنين اتفاقي رخ دهد در محلي كه واكسن تزريق می‌شود، یعنی در مراکز بهداشت، امكان درمان سريع وجود خواهد داشت. مطمئن باشيد که احتمال بروز بیماری‌های فوق بعد از تزريق واكسن، بسيار کاهش می‌یابد.
آيا واكسن به خودی خود می‌تواند عامل ابتلا به بيماري باشد؟
درحقيقت نه! واكسن سيستم ايمني را تقويت كرده و كمك مي‌كند بدن ،بيماري‌ها را شناخته و با آنها مقابله كند. سيستم ايمني بدن به خوبي قادر است با ميكروب‌هاي كشته يا ضعيف شده درون واكسن مقابله كند. دربرابر اين دفاع كودك ممكن است تب خفيفي كند يا كمي بيش از معمول بخوابد يا بدخلق شود. اين نوع عكس‌العمل‌ها طبيعي است و بيش از يكي، دو روز طول نمي‌كشد. برخي افراد گمان مي‌كنند واكسن‌ها عامل ابتلا به اوتيسم يا ديگر مشكلاتي هستند كه در طول رشد كودك بروز مي‌كند اما تحقيقات گسترده در اين زمينه نشان داده هيچ ارتباطي بين واكسيناسيون و ابتلا به اوتيسم وجود ندارد.
از چه سني تزريق واكسن شروع مي‌شود؟
بعد از تولد نوزاد ،كارت رشدي صادر مي‌شودكه در آن تاريخ هر واكسن ذكر شده است.اولين واكسن در بدو تولد تزریق می شود و شامل واکسن ب.ث.ژ (سرخک، اوریون، سرخجه) فلج اطفال و هپاتیت ب است.
نوبت بعد دو ماهگی است که واکسن سه گانه (دیفتری،کزاز و سیاه سرفه ) فلج اطفال و هپاتیت ب تزریق می شود و در ۶ ماهگی مجددا همین واکسن تزریق می شود .در چهار ماهگی واکسن سه گانه و فلج اطفال تکرار می شود.
در یک سالگی تزریق واکسن ب ث ژ ضروری است. در ۱۸ ماهگی واکس ب ث ژ فلج اطفال و سه گانه تزریق می شود و نهایت در ۶ سالگی کودک واکسن سه گانه و فلج اطفال دریافت می کند در هر مرتبه گاهي واكسن چند بیماری با هم تزريق مي‌شود كه جاي نگراني ندارد زيرا تحقيقات نشان‌دهنده سيستم ايمني كودكان مي‌تواند با بيش از يك واكسن مقابله كند.
برخي از واكسن‌ها بايد بيش از يك دوز تزريق شود تا سيستم ايمني دفاع مناسب‌تري از خود نشان دهد. به همين دليل برخي واكسن‌ها مجددا تزريق مي‌شوند. سن تزريق هر واكسن بسيار مهم است و توصيه مي‌شود در سن توصيه‌شده واكسن مربوطه را تزريق كنيد تا بيشترين تاثير را داشته باشد. اگر نتوانستيد در تاريخ تعيين‌شده واكسن بزنید در اولين فرصت به پزشك معالج يا مركز بهداشت مراجعه كنيد.
آيا ۲ سال اول زندگی برای تزريق واكسن خيلي زود نيست؟
خیر، در ۲ سال اول زندگي كودكان بيش از هر زمان ديگري در معرض ابتلا به ۱۱ بيماري نامبرده قرار دارند. براي پيشگيري لازم است تزريق واكسن بدو تولد آغاز شود.
برخورد با اولین واکسن
تزريق آمپول براي هيچ شخصي خوشايند نيست .به طور حتم هنگام تزريق واكسن نوزاد شما احساس درد می کند و به گریه می افتد اما اين درد چند ثانيه بيشتر طول نمي‌كشد. به توصيه‌هاي زير عمل كنيد تا واكسن زدن براي شما و نوزادتان راحت‌تر شود.
قبل از آنكه براي تزريق مراجعه كنيد:
قبل از واكسيناسيون حتما به پزشك مراجعه كنيد تا وضعيت سلامت عمومي كودك سنجيده شود. آيا كودكتان به بيماري خاصي مبتلاست يا آلرژي دارد؟ اگر مي‌دانيد كه فرزندتان به برخي از مواد آلرژي نشان مي‌دهد حتما اين موضوع را با پزشك يا فردي كه واكسن مي‌زند در ميان بگذاريد.
فراموش نكنيد تمام داروها در حد بسيار ضعيف قابليت ايجاد آلرژي دارند. بعد از تزريق واكسن ۱۵ دقيقه در مركز سلامت بمانيد تا اگر آلرژي خود را بروز داد بتوانيد با پزشك مشورت كنيد.
از جمله علايم آلرژي مي‌توان به بروز مشكلات تنفسي، سرخ شدن پوست و بروز ضايعات كهير مانند در برخي نقاط بدن يا دور دهان اشاره كرد. در صورتي كه كودكتان در مركز سلامت اين علايم را از خود بروز دهد، پزشك و پرستار مي‌تواند به سرعت او را مداوا كند.
اگر كودك سرماخورده بود یا دچار اسهال بود چه كنيم؟
در صورتي كه كودك بيمار است يا تب دارد اين موضوع را با پزشك در ميان بگذاريد. ايشان تصميم مي‌گيرند فرزند شما مي‌تواند واكسينه شود يا بايد چند روزي صبر كند.
در طول واكسيناسيون چگونه به فرزندم كمك كنم؟
آرامش خودتان را حفظ كنيد. اگر به خاطر تزريق آمپول به كودكتان، دچار استرس شده‌ايد با خود تكرار كنيد كه اين موضوع به نفع سلامت اوست و درد چند ثانيه بيشتر طول نمی كشد. اگر شما آرام باشيد فرزندتان هم آرام خواهد بود.
بعد از اتمام واكسيناسيون وضعيت فرزندم چگونه است؟
اكثر نوزادان اين موضوع را بدون هيچ مشكلي پشت سر مي‌گذارند و هيچ‌عكس‌العملي نشان نمي‌دهند اما برخي نوزادان ممكن است دچار بی قراری شوند يا طولانی تر از مدت معمول بخوابند. گاهي تبی خفيف مي‌كنند یا جوش‌های ريز قرمزرنگ می زنند.
جاي تزريق نيز ممكن است كمي ملتهب شود. اين نوع علايم طبيعي و رايج است و بيش از ۲ روز طول نمي‌كشد. براي كاهش درد و تب معمولا استامينوفن تجويز مي‌شود كه باید هر ۶ ساعت يكبار به ميزان ۲ برابر وزن نوزاد به او خورانده شود. در روز تزريق مي‌توانيد از كمپرس گرم و فرداي آن روز از كمپرس سرد براي تسكين درد ناحيه تزريق استفاده كنيد.
در چه شرایطی بعد از تزریق واکسن به اورژانس مراجعه کنیم؟
- تب بالای ۴۰ درجه
- تشنج یا گرفتگی عضلات
- گریه و بی قراری بدون وقفه برای ۲۴ ساعت
- التهاب شدید در ناحیه تزریق که با گذر زمان بدتر شود
- خواب یا بیداری غیر معمول
