مراقبت از نوزاد تازه متولد شده تا سه ماهه

مراقبت از نوزاد تازه متولد شده

در حقیقت نوزاد انسان بسیار زودتر از آن که توانایی مراقبت از خود را داشته باشد، متولد می‌شود. به همین علت است که سه ماه اول پس از زایمان، زمانی بسیار حیاتی برای مادر و نوزادش است. مراقبت از نوزاد تازه متولد شده اهمیت بسیاری دارد تا بتواند خود را با زندگی بیرون از رحم تطبیق دهد. در رحم خبری از  نورهای ناراحت کننده، صداهای گوش‌خراش، تغییرات دما، گرسنگی، تشنگی و ضربه‌ها و تکان‌های مختلف نیست و به همین دلیل نوزاد انسان برای زندگی و حیات خود در خارج از رحم به شدت به مراقبت و نگهداری مادرش وابسته است.

در واقع به دلیل اندازه مغز و بزرگی سر انسان، نوزادان ما پیش از آنکه کاملاً آماده باشند، وارد این جهان می‌شوند. اگر نوزاد برای تکامل بیشتر مدت طولانی تری در رحم بماند، اندازه دور سرش برای عبور از کانال زایمان بیش از اندازه بزرگ می‌شود.

نوزاد فوراً پس از ورود به این جهان در معرض جاذبه زمین، سرما، نورهای درخشان و صداهای مختلف قرار می‌گیرد. علاوه براین، در بیشتر موارد از مادرش جدا شده و در محیطی غریبه قرار می‌گیرد که کاملاً نا‌آشنا و احتمالاً ترسناک است. پس تعجبی نیست که او با این شدت گریه می‌کند! زیرا او پس از ورود به این دنیا با تجربه‌های ناراحت کننده و عجیب بیشماری مواجه شده است.

البته بسیاری از بیمارستان‌ها و زایشگاه‌ها در این زمینه کارهایی انجام می‌دهند تا این تاثیر ناخوشایند اولین تجربه احساسی نوزاد را کاهش دهند، برای مثال با کم کردن نور، سکوت در محیط و قرار دادن نوزاد روی سینه مادر شرایط را بهبود می‌بخشند. در تماس پوست با پوست نوزاد و مادر، نوزاد صدا و بوی مادر را احساس می‌کند، دمای بدن مادر او را گرم می‌کند و برای آغاز تغذیه، نوک پستان های مادر را می‌بوید.

 روند طبیعی زایمان را تغییر ندهید

روند طبیعی زایمان، نوزاد را برای ورود به این جهان آماده می‌کند، یعنی نوزادان برای پذیرش زایمان سزارین یا تسریع زایمان آمادگی ندارند. استفاده از ابزارهای کمکی زایمان مثل  "فورسپس" یا گیره مکنده ای که روی سر نوزاد قرار می‌گیرد نیز جزء مسائلی است که در صورت ضرورت استفاده، چالش جدیدی را برای نوزاد به همراه خواهد داشت. حتی احتمال دارد دریافت مسکن درد زایمان بر توانایی او برای تنفس تاثیر گذارد. توجه داشته باشید که نوزادان می‌توانند این تجربه‌ها را با خود حمل کنند، یعنی این مسئله می‌تواند بر شروع زندگی این موجود کوچک تاثیر داشته باشد.

 هرچند تمامی نوزادان با تجربه‌ای منحصر به فرد (خوب و بد) متولد می‌شوند، و این نیز بخشی از زندگی است. اما شاید بهتر باشد خوش‌آمد گویی شما برای ورود یک انسان جدید از عشق و محبت نشات گرفته باشد. وقتی نوزاد روی سینه، پستان‌ها و بازوان مادران خود قرار می‌گیرد، عشق ورزیدن را می‌آموزد.

بنابراین و با توجه به چالش‌های مختلفی که نوزادان با آن روبرو هستند، بهتر است شرایطی را مهیا کنید که این شروع با مهربانی، احترام و آگاهی بیشتری همراه باشد.

نکاتی برای مراقبت از نوزاد تازه متولد شده تا سه ماهه

شما به‌عنوان یک مادر، کارهای زیادی می‌توانید انجام دهید تا فرزندتان در این مسیر انتقالی به این دنیا با چالش های کمتری روبرو شود یا از تاثیرات آنها را کاهش دهید. مراقبت از نوزاد چندان هم پیچیده نیست فقط کافی است نکات زیر را در نظر داشته باشید تا بهترین ارتباط را با فرزندتان تدارک ببینید.

1- تماس پوست با پوست

پیش از موعد زایمان‌تان، درباره برای برقراری تماس پوست با پوست با نوزاد از پزشکتان سوال کنید. شاید این امکان وجود داشته باشد که بررسی سلامت فرزندتان در حالی‌ انجام شود که نوزاد روی سینه شما قرار دارد. وزن‌کشی و اندازه‌گیری نوزاد نیز بلافاصله پس از زایمان ضروری نیست و می‌تواند یک ساعت بعد انجام گردد. ضمناً هر دارویی که نوزاد باید دریافت کند نیز می‌تواند هنگامی‌که نوزادتان پیش شماست به او داده شود. زمانی‌که نوزاد با بدن مادر در تماس است، تپش قلب، فشار خون، میزان قند و تنفس او همگی به حالت عادی باز می‌گردد. زیرا نوزاد در تماس با مادرش احساس امنیت می‌کند، گرم شده و عشق او را دریافت می‌کند.

2- از نور زیاد پرهیز کنید

با قرار دادن پتو یا دستان‌تان روی چشم نوزادتان او در برابر نور شدید اتاق زایمان و بخش زنان حمایت کنید. اگر نور محیط شدید نباشد، فرزندتان می تواند برای باز کردن چشم ها و نگاه به صورت شما آسوده تر عمل کند. البته با گذشت زمان به نورهای شدید عادت می‌کند.

3- به آرامی رفتار کنید

با فرزندتان به آرامی و آهسته صحبت کنید و صداهای غیرضروری را به حداقل رسانید. با گذشت زمان فرزندتان یاد می‌گیرد که صداهای مختلف داخل خانه را تشخیص دهد، مثل زنگ تلفن، صدای تلویزیون و...

4- به احساس سرما و گرما نوزاد توجه کنید

لباس مناسبی به بچه بپوشانید و مطمئن شوید که بیش از حد یا کم به او لباس نپوشانده‌اید و سعی کنید که دمای هوای خانه و اتاق او بیش از حد نوسان نداشته باشد.

5- نوزاد را قنداق کنید

او برای 9 ماه در مکانی محدود قرارداشته است، بنابراین بگذارید کشش بدنش آرام آرام آغاز شود. قندان به بچه شما احساس آرامش و احساس ایمن ایمنی می‌دهد، یعنی بسته بندی‌ که با آن آشناست. اما همیشه این کار را نکنید. زیرا او به آزادی هم نیاز دارد تا متوجه جایگاه دست ها و پاهایش شود، استفاده کردن از آن‌ها را بیاموزد و یاد بگیرد که با توجه به جاذبه زمین  چگونه آنها را حرکت دهد.  

6- به نیازهای نوزاد توجه کنید

فرزندتان در داخل رحم هرگز محتاج درخواستی برای غذا نبوده است. ولی پس از تولد؛ وقتی گرسنه است، درد دارد یا چیزی آسایش او را مختل کند یابه عشق و توجه شما نیاز داشته باشد و یا حتی زمانی‌که حوصله‌اش سر رفته است، گریه تنها روش او  برای جلب توجه شماست. به یاد بسپارید که او هنوز آرام کردن خودش را یاد نگرفته است و برای انجام این‌ کار نیز محتاج شماست. نگران نباشید با گذشت زمان او کمک کردن به خود را یاد می‌گیرد، اما نه در سه ماهه اول زندگیش. او هنوز جنینی است که در مرحله رشد قرار دارد و این سه ماهه چهارم زمانی است که او همچنان تکامل می‌یابد و تعامل با شما و دنیای جدید را آغاز می‌کند.

7- شیر مادر بهترین است  

شیر مادر کاملاً برای نوزادش طراحی و تولید شده و سرشار از موادی است که از روده های فرزندتان حمایت کرده و دفع مواد زائد را تسهیل می‌کند. شیر مادر به سادگی هضم می‌شود و 5000 جوانه چشایی نوزاد عاشق شیرینی شیر مادر هستند. همچنین شیر شما بوسیله آنچه می‌خورید مزه‌دار شده است و درست مثل مایع آمنیوتیک داخل رحم او را با خوراکی‌ها و مزه غذاهای جدید آشنا می‌کند.

8- عشق را از نوزادتان دریغ نکنید

فکر نکنید که بغل کردن و در آغوش کشیدن زیاد فرزندتان باعث لوس شدن او می‌شود. او در داخل رحم به‌طور مداوم با دیواره رحم شما تماس داشته و با انقباضات و تکان‌های مختلف خو گرفته است، بنابراین برای مراقبت از نوزاد تازه متولد شده تا سه ماهه به او بیشتر عشق بورزید و او را در آغوش بگیرید. وقتی او بزرگ‌تر شد، آرزو می‌کنید که ای‌کاش او را بیشتر در آغوش کشیده بودید.

9- نوزادتان را آزاد بگذارید

بگذارید فرزندتان با کمترین لباس لگدپرانی کرده و به اطراف حرکت کند تا دنیای جدید خود را با تماسی کامل تجربه کند. البته مطمئن گردید که اتاق به اندازه کافی گرم است و به خاطر داشته باشید که بهترین زمان برای اجرای این کار هنگام حمام کردن است. زیرا گرما و احساس آب اکثر بچه‌های بدخلق را نیز آرام می‌کند و خاطرات خانه قبلی خود (رحم) را به یاد می‌آورد.  

 مطالعه بیشتر:

 مراقبت از نوزاد در مقابل آلودگی های محیطی و سموم

 نقش پدر در مراقبت از نوزاد

شناخت علائم و درمان افسردگی پس از زایمان