آشنایی با مفهوم مشارکت در کودکان!
بچه نوپا به طور طبیعی با مفهوم مشارکت آشنایی ندارند. به همین دلیل باید به تدریج مفهوم مشارکت را به آنها بیاموزیم.
"بده به من!"" نه، اون مال منه!"، "مال اون نیست!" صدایی آشناست؟ در واقع، وقتی نوبت به مشارکت می‌رسد، بچه‌های نوپا با آن کنار نمی‌آید. ولی این بخشی عادی از روند رشد بچه‌ی نوپای شماست. وقتی از شراکت اسباب بازی محبوبش امتناع می‌کند، او واقعا خودخواه نیست، فقط مناسب سنش رفتار می کند. آگاهی و درک این موضوع اولین گام برای کمک به فرزندتان است تا او به شخص بخشنده‌ای بدل شود.
طبیعت بچه‌های نوپا، خودمحوری (خودمرکزبینی) است. به این معنا که آنها فرض می‌کنند که مرکز جهان هستند. خردسالان برای کسب توانایی مشارکت، باید توانایی همدردی داشته باشند که به معنی توانایی دیدن چیزها از دیدگاه دیگران است.
برای این کار، خردسال باید بفهمد که شما شخص دیگری با نیازها و احساساتی متفاوت هستید. تا شش سالگی، خردسالان به ندرت توانایی همدردی واقعی دارند. اما مشارکت فعالیتی یاد گرفتنی است و کسب مهارت در آن زمان بر است.
بنابراین، اگر از اکنون فرزندتان را با مفهوم و ارزش شراکت آشنا کنید احتمالا در ادامه زندگی نیز بر همین اساس به پیش خواهد رفت.
نکات مهم برای آموزش مشارکت به فرزندتان
- به او نشان دهید که چگونه شراکت کند.
شما الگویش باشید. شما بهترین ابزار آموزشی هستید، بنابراین از هر فرصتی بهره گیرید تا به فرزندتان مشارکت را نشان دهید. اندکی از غذای خود به او بدهید یا فرصتی دهید که در تهیه‌ی نهار به شما کمک کند. همان طور که این کار را می‌کنید، از واژه‌ی "شراکت" استفاده کنید تا رفتار خود را شرح دهید، مثلاً با گفتن عبارتی مانند، "ساندویچ من خیلی خوشمزه‌ست و دوست دارم اون رو با تو شریک بشم". وقتی شخصی از شما چیزی قرض می‌خواهد، از آن نیز لحظه‌ای آموزشی بسازید.
- از قبل برنامه‌ریزی کنید.
اگر فرزندتان برای مشارکت اسباب بازی‌هایش مشکل دارد، هنگامی که مهمان دارید از والدین دوستش بخواهید تا بعضی از اسباب بازی‌های خودشان را همراهشان بیاورند. خردسالان چیزهای جدید را دوست دارند و به زودی فرزندتان متوجه می‌شود که او باید اسباب بازی‌هایش را به مشارکت بگذارد تا بتواند با اسباب بازی‌های دوستش بازی کند. وقتی دوستان به همراه فرزندش به خانه شما می‌آیند، توجه داشته باشید که بچه‌های نوپا طبیعتاً از آنچه متعلق به خودشان است، مراقبت می‌کنند، بنابراین بهتر است اسباب بازی‌های محبوبش را دور از دسترس دیگران قرار دهید.
- به فرزندتان برای شراکت فرصت دهید. لحظه‌هایی را بیافرینید که در آن می‌توانید شراکت را تشویق کنید. این کار را با مشارکت در وظایفی ساده انجام دهید، مثل تمیز کردن سفره پس از نهار. بچه‌های نوپا به وظایف بزرگ نیاز ندارند، فقط حمل کردن بشقاب به ظرفشویی به فرزندتان درباره‌ی مشارکت در وظایف و کمک به دیگران می‌آموزد. او را تشویق و ستایش کنید: "خیلی ممنون که بشقابت رو بردی آشپزخونه، به مامان کمک بزرگی کردی!" با بخشش به اشخاص مستحق، او را به این کار تشویق کنید. از او بخواهید لباس و اسباب بازی‌های اضافه خود را جدا کند و سپس آنها را به بچه‌های نیازمند اهدا کنید. شرح دهید که چرا باید شراکت کنیم.
- همدردی بیاموزید.
با حرف زدن درباره آنها، به فرزندتان کمک کنید تا افکار و احساسات دیگران را کشف کند. مثلا اگر دوستی ناراحت می‌شود، بگویید که احتمالا او چه احساسی دارد. "وقتی به تینا اجازه ندادی که با ماشینت بازی کنه، ظاهرا ناراحت شد. نمی‌دونم چه کار کنیم که حالش خوب بشه!" به او کمک کنید او نیز احساساتش را بیان کند: "ظاهرا چون دوستت ماشینت رو برداشته، ناراحتی." این کار بنیانگذار همدردی است و با بزرگ شدن فرزندتان، در روابط او به خوبی خدمت می کند.
- تلاش‌های او را در نظر داشته باشید. گاهی چنان زمان خود را صرف آموزش رفتارهای فرزندمان می‌کنیم که وقتی او کار خوبی انجام می دهد نیز از تحسین رفتار خوبش غافل می شویم. لحظه‌هایی که فرزندتان با فرد دیگری مشارکت می‌کند او را تحسین کنید. بگذارید بداند که از دیدن مهربانی او با دوستش تا چه حد خوشحالید و بگویید که او چگونه دوستش را خوشحال کرده است. به این ترتیب کم‌کم او ارزش رفتار خوب خود را متوجه می شود و نسبت به تکرار آن احساس خوبی خواهد داشت.
وقتی مشکلی به وجود می آید. اگر فرزند نوپای شما از شراکت امتناع کرد، او را تنبیه نکنید. تنبیه کردن بخصوص در این مرحله از رشدفرزندتان، مشارکت او تقویت نخواهد کرد. وقتی او مشارکت نمی‌کند، بگذارید تا کوچولویتان بداند که از او ناامید شده‌اید، اما فقط همین و داستان را زیاد بزرگ نکنید. برخی از این مبارزه‌ها باید نادیده گرفته شود. بگذارید خودش مشکلش با با دیگر بچه‌ها را حل کند.
برای تشویق مشارکت، به جای نکوهش او، رفتار خوب او را تحسین کنید . یادتان باشد، ایرادی ندارد که فرزندتان اشیای خاصی را برای خودش نگه دارد. همان طور که بزرگ می‌شود، یاد می‌گیرد که شراکت با دوستان لذت بیشتری دارد. وقتی با فرزندتان درباره شراکت حرف می‌زنید، آرام و مهربان باشید. همدردی را تشویق کنید. درک کنید که شراکت برای او تا چه حد دشوار است. امکاناتی را به وجود آورید که کار را ساده کند.
" دیدم وقتی سارا کتابت رو خواست، چقدر ناراحت شدی. شراکت خیلی سخته. نمی‌دونم، شاید چون باهاش شراکت نکردی، سارا هم ناراحت شده. "
متخصصان چه می‌گویند ...
می‌خواهم فرزند هجده ماهه‌ی خود را از شیر بگیرم. چه کنم؟ پاسخ، لیندا بریتز، مشاور شیردهی: هر مادر و فرزندی پیوندی منحصر به فرد دارند. اکثر کودکان حدود هجده ماهگی به طور میانگین روزانه دو بار شیر می‌نوشند – معمولاً صبح هنگام بیدار شدن و شب پیش از رفتن به بستر.
توجه داشته باشید که به تدریج و با عشق فرزندتان را از شیر بگیرید و حالات احساسی و نیازهای شخصی او را در نظر داشته باشید. معمولا ساده‌تر است که هنگام شب پدر را درگیر کنید تا به ترک آن کمک کند و جایگزین وقت شیردهی باشد.
چون فرزندتان بیش از یک سال دارد، زمان شام یا حمام به او شیر چرب گاو یا آب در فنجان لوله‌دار بدهید. بگذارید شبها پدر داستان بخواند و بچه را در بستر بخواباند. و تا زمانی که پدر تغذیه‌ی شامگاهی را به عهده می‌گیرد، به شیردهی پستانی صبحگاهی ادامه دهید.
چند روز صبر کنید تا فرزندتان به این تغییر عادت کند و شما از پُری پستان احساس ناراحتی نکنید. یادتان باشد که روزانه با او بسیار مهربان باشید. همان طور که هر دوی شما به این تغییر عادت می‌کنید، می‌توانید تغذیه صبحگاهی را نیز متوقف کنید.
اگر بچه نیمه شب از خواب بیدار شد، از پدر بخواهید که او را در آغوش گیرد، آرام کند، و به او آب دهد. صبحگاه هنگام بیدار شدن بچه، برخیزید و یک لیوان شیر گاو یا آب به او بدهید. اگر فرزندتان سالم است و رشد می کند، به عنوان نوشیدنی شیر کامل گاو همراه با انواع خوراکی‌های مغذی به عنوان میان‌وعده کافی خواهد بود.
