زایمان زودرس چیست و چه دلایل و نشانه هایی دارد؟
زایمانی که پیش از هفته سی و هفتم بارداری آغاز شود، زایمان زودرس نامیده می شود. نه ماه بارداری برای برخی از مادران باردار بسیار طولانی به نظر می رسد، اما بدون شک آرزوی به پایان رسیدن این دوره طولانی به این معنا نیست که می‌خواهید زودتر از موعد وارد مراحل زایمان شوید و نوزاد نارس به دنیا بیاورید.
به گفته‌ی دکتر ترودی اسمیت، متخصص زنان و زایمان، در کلاس‌های بارداری روش‌های مراقبت از خود و شناخت نشانه‌های زایمان زودهنگام توضیح داده می‌شود تا مادران عزیز به‌موقع کمک‌های لازم را بگیرند. گرچه همیشه نمی‌توانیم علت زایمان زودرس را شناسایی کنیم، اما می‌دانیم که کدام مادران در خطرند. برای پیشگیری یا به حداقل رساندن پیچیدگی‌های دوران بارداری مادر باردار باید به دقت زیر نظر پزشک قرار داشته باشد. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات زایمان پیش از موعد این است که شُش جنین برای رشد کامل زمان کافی در اختیار نداشته و هنگام تولد هنوز نابالغ است. به همین دلیل معمولا در زایمان هایی که پیش از موعد آغاز می شوند برای به حداقل رساندن پیچیدگی‌ها و بالغ شدن شش‌های جنین، روند زایمان متوقف یا کنترل می‌شود. اما وقتی زندگی مادر در خطر است و راهی برای متوقف ساختن خونریزی واژن یا کنترل فشار خون بالای بارداری وجود ندارد، گزینه‌ای جز زایمان نوزاد وجود ندارد.
علت زایمان زودرس
زایمان زودرس معمولا به دلیل بروز پیچیدگی‌هایی برای جنین، رحم، هورمون‌ها یا شرایط ویژه مادر باردار رخ می دهد. مثلاً بچه‌ای بزرگ (به علت مسائل ژنتیکی یا دیابت‌های بارداری) باعث کشش بیش از حد رحم می‌شود، بارداری چندقلویی یا مایع آمنیوتیک بیش از حد نیز باعث زایمان پیش از موعد می شوند. همچنین نارسایی دهانه رحم که توانایی حفظ جنین را پس از شش ماهگی از دست می دهد نیز می تواند یکی از دلایل زایمان زودرس باشد. انواع عفونت‌ها، ترشح مایع آمنیوتیک و خونریزی واژن، همگی با زایمان زودرس مرتبط هستند. به گفته‌ی دکتر اسمیت، بانوان مبتلا به فشار خون بالای بارداری نیز برای زایمان زودرس در خطر بیشتری قرار دارند.
جلوگیری از زایمان زودرس
برای به حداقل رساندن، جلوگیری یا پیشگیری از زایمان زودرس چه کاری می‌توان انجام داد؟ مادران باردار باید در دوران بارداری به طور منظم به پزشک یا درمانگاه مراجعه کنند و هر مورد غیرمعمولی را به پزشک گزارش دهند. نشانه‌های زایمان زودرس شامل انقباض‌های منظم به همراه گرفتگی پایین شکم (مثل درد عادت ماهانه) یا کمر درد دائم است. البته مادران باردار اغلب به طور غریزی احساس می‌کنند که اشکالی در کار است، خصوصاً اگر اسهال و ترشحات واژنی با لکه صورتی یا آغشته به خون وجود داشته باشد. در چنین شرایطی ممکن است مادر باردار در بیمارستان بستری شود. در این حال، برای متوقف کردن یا به تاخیر انداختن زایمان، به مادر تزریقی می‌کنند تا به بلوغ شش‌های بچه کمک شود. اگر روند زایمان متوقف شد، ممکن است مادر را ترخیص کنند، اما در منزل باید استراحت کند و هر تغییر یا نشانه‌ای از زایمان را گزارش دهد.
وقتی دهانه رحم شروع به باز شدن میکند و کیسه‌ی آب پاره می‌شود، زایمان ناگزیر است. در این زمان به متخصص کودکان و بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان هشدار داده می‌شود تا برای تولد نوزاد نارس آماده باشند.
علائم زایمان زودرس
علائم زایمان زودرس را نباید با انقباضات رحمی اشتباه گرفت. انقباضات رحمی، انقباض‌های غیرمنظم، بی‌درد و تمرینی برای زایمان است که در سراسر بارداری وجود دارند که می‌آیند و می‌روند. ولی انقباض‌های زایمان زودرس واقعی تر و مداوم هستند. از آنجایی که خبر کردن پزشک/ ماما یا شتابان رفتن به بیمارستان همیشه عملی نیست (و تنش‌زاست)، سعی کنید تا حداقل برای یک ساعت انقباض‌ها را زیر نظر داشته باشید یا قبل از هراسان شدن، به حمامی آرام‌بخش بروید. اگر پس از یک ساعت حالتان بدتر شد، به مراقب بهداشتی خود خبر دهید. اگر با استراحت نشانه‌ها ناپدید شدند، زنگ خطری دروغین بوده است.
تجربه‌ی انقباضات رحمی و اینکه ندانید آیا آنها علائم زایمان زودرس هستند یا خیر، شما را عصبی میکند. انقباضات رحمی در شدت متفاوتند، روی شکم احساس می‌شوند و نامنظمند. معمولاً با پیاده‌روی یا رفتن به حمام گرم بهبود می‌یابند. علامت مشخصی که نشان می‌دهد آنها نشانه زایمان واقعی نیستند، این است که ترشح واژنی وجود ندارد و کیسه آب یا مایع آمنیوتیک پاره نشده است.
اگر دچار انقباض‌هایی هستید که به طرز مشهودی طولانی‌تر، منظم‌تر، و دردناک‌ترند و طول مدت و شدت آنان افزایش می‌یابد، می تواند نشانه شروع مراحل زایمان باشند. درد ناخوشایند پایین کمر، گرفتگی‌هایی مانند عادت ماهانه و فشار بر لگن نیز نشانه‌های زایمان زودرس هستند.
اگر بارداری مادری پر خطر تشخیص داده شود، معمولا به او توصیه می‌شود که بیشتر احتیاط کند، مثلاً آمیزش جنسی را به حداقل رساند، وظایف کاری را به طور موقتی کاهش دهد تا روزهای استراحت بیشتری داشته باشد و به طور منظم نزد پزشک برود.
مطالعه بیشتر:
