بارداری پر خطر چیست و چگونه ایجاد می شود؟

اگر بنا به تشخیص پزشک بارداری پر خطر  پیش رو دارید به این معنا است که برای داشتن بارداری و فرزندی سالم  نیاز به مراقبت های ویژه و بیشتری خواهید داشت. اگر برای درمان بیماری مزمن تحت درمان هستید باید قبل از اقدام برای بارداری بدانید که ممکن است یک بارداری پر خطر پیش رو داشته باشید. همچنین این امکان نیز وجود دارد که برای اولین بار در طول دوران بارداری دچار مشکل یا بیماری شوید و بارداری پر خطری را تجربه کنید.

در هر دو حالت، داشتن بارداری پرخطر به این معنا است که احتمال بروز مشکلات سلامتی برای شما و جنین تان در طول دوران بارداری، زایمان یا پس از زایمان بیشتر است. این مشکلات می‌توانند بسیار جزئی باشند اما در برخی موارد این نوع مشکلات می توانند زندگی مادر و فرزندش را تهدید کنند به همین دلیل توصیه می شود در بارداری پرخطر مادر باید بیشتر و تخصصی تر تحت نظر پزشک متخصص قرار گیرد.

اگر پزشک بگوید بارداری شما پرخطر است ممکن است ابتدا شوکه شده و همزمان احساسات گوناگونی به سراغ شما آیند. علاوه براین به دلیل نگرانی از سلامت خود و جنین ممکن است نتوانید از دوران بارداری خود لذت ببرید.

از پزشک خود بخواهید اطلاعات کافی درباره بارداری پر خطر و نحوه جلوگیری یا کنترل مشکلات در اختیار شما قرار دهد. با همسر، اعضا خانواده، دوستان یا خانم‌های دیگر با شرایط مشابه خودتان صحبت کنید، این کار به شما کمک می کند با داشتن اطلاعات بیشتر احساس بهتری داشته باشید و بهتر بتوانید شرایط را کنترل کنید.

احتمال دارد مطالب بسیاری درباره مشکلات و مسائل دوران بارداری که می‌ توانند روی سلامت بارداری شما تاثیر بگذارد، شنیده یا مطالعه کرده باشید. اما داشتن یک بارداری پرخطر به این معنا نیست که شما فرزند سالمی نخواهید داشت، بنابراین نگران نباشید و امید خود را از دست ندهید.

دلایل بروز بارداری پرخطر چیست؟

عوامل بسیاری می‌توانند باعث بروز بارداری پرخطر شوند.

اگر بارداری های قبلی خود را با مشکل پشت سر گذاشته اید احتمال اینکه این بار نیز چنین شرایطی را تجربه کنید افزایش می یابد. به عنوان مثال اگر در بارداری قبلی خود نوزاد زودتر از موعد به دنیا آمده است، احتمال تکرار چنین مشکلی بیشتر خواهد بود. البته این به این معنا نیست که قطعاً همان مشکل را در بارداری های بعدی نیز تجربه می‌کنید اما در صورت پر خطر بودن بارداری های قبلی پزشک باید بیشتر مراقب شما و پیشرفت بارداریتان باشد.

برخی از مشکلات و بیماری ها می ‌توانند سلامت بارداری را در معرض خطر قرار دهند و باعث شوند بارداری پر خطری داشته باشید. در صورت ابتلاء به بیماری مزمن، قبل از اقدام به بارداری با پزشک خود مشورت کنید با این کار می توانید قبل از بارداری به سلامت خود و جنین کمک کنید. مشکلات و بیماری های بسیاری وجود دارند که می‌ توانند روی سلامت مادر و بارداری تاثیر گذارند برخی از آنها عبارتند از:

• ناهنجاری های خونی

اگر مبتلا به ناهنجاری های خونی از قبیل بیماری سلول داسی شکل یا تالاسمی هستید، با فشار بیشتری که بارداری به بدن وارد می کند بیماری شما حادتر و مشکل بیشتر می شود. همچنین اگر جنین این ناهنجاری ها را از مادر به ارث ببرد در دوران بارداری و پس از زایمان بیشتر در معرض خطر قرار می گیرد. 

• بیماری مزمن کلیوی

این مشکل احتمال سقط جنین، بالا رفتن فشار خون در بارداری، پره اکلامپسی و تولد زودتر از موعد نوزاد را بالا می برد. همچنین بارداری فشار بیشتری روی کلیه های مادر وارد می کند. 

• افسردگی

ممکن است بارداری و مادر شدن، شما را آسیب پذیرتر کند به همین دلیل سلامت روان شما در معرض خطراتی از قبیل اضطراب و افسردگی قرار می گیرد. افسردگی درمان نشده و برخی از داروها که برای درمان آن مصرف می شوند  احتمال بروز خطر برای جنین را افزایش می دهند. ( بهتر است بدانید نباید بدون مشورت با پزشک داروهای خود را تغییر داده یا مصرف داروها را قطع کنید. قطع ناگهانی دارو خطرات بیشتری دارد.) 

• بالا رفتن فشار خون

حتی با وجود فشار خون بالا می توانید بارداری طبیعی و بی خطری را پشت سر بگذارید. اما فشار خون بالای مادر اگر کنترل  یا درمان نشود ممکن است روی رشد جنین تاثیر گذاشته و رشد او کمتر از حد معمول شود، همچنین می تواند منجر به تولد زود هنگام جنین شود.

مشکلاتی از قبیل پره اکلامپسی  و جدا شدن جفت از رحم (دکولمان جفت) را می توان از مشکلات مرتبط با فشارخون بالا در بارداری دانست. جدا شدن جفت از دیواره رحم (دکولمان جفت) یک مشکل جدی در دوران بارداری است که در آن جفت به طور کامل یا قسمتی از آن قبل از تولد جنین از دیواره رحم جدا می شود. 

• ایدز یا HIV

اگر مبتلا به ایدز هستید احتمال ابتلاء جنین به ایدز در دوران بارداری، حین تولد یا حتی هنگام شیردهی وجود دارد. خوشبختانه برخی از داروها تاثیر چشمگیری در کاهش خطر انتقال این بیماری دارند. 

• لوپوس

لوپوس و سایر بیماری های خود ایمنی خطر زایمان زودرس، پره اکلامپسی و تولد نوزاد با وزن کم را افزایش می دهد. همچنین باردار شدن ممکن است بیماری شما را تشدید یا بدتر کند. 

• سن بارداری

سن ارتباط مستقیم با بارداری پرخطر دارد. بارداری در سن بالاتر (35 سال یا بیشتر در اولین بارداری) یا در سن کم (در دوران نوجوانی) شما را در معرض خطر  قرار داده و سلامت شما و جنین را تهدید می کند. 

• چاقی بیش ازحد

داشتن شاخص توده بدنی (BMI 30 ) یا بیشتر قبل از بارداری، شما را در معرض خطر ابتلاء به دیابت بارداری، دیابت نوع 2 و بالا بودن فشار خون در دوران بارداری قرار می دهد. همچنین ممکن است هنگام زایمان مجبور به استفاده از روش های القاء یا زایمان به روش سزارین شوید. 

• بیماری تیروئید

در طول دوران بارداری هم پرکاری و هم کم کاری تیروئید کنترل نشده می تواند باعث بروز مشکلاتی برای شما و جنین شود. سقط جنین، پره اکلامپسی، تولد جنین با وزن کم و تولد زودهنگام نوزاد برخی از مشکلات ناشی از کم کاری یا پر کاری تیروئید هستند. 

• دیابت نوع 1 و نوع 2

اگر دیابت شما تحت کنترل نباشد به احتمال زیاد شما و جنین در معرض خطرات زیادی از قبیل نقص های مادرزادی جنین، فشار خون بالا، تولد زودهنگام نوزاد و تولد نوزاد با وزن زیاد قرار دارید. همچنین ممکن است نوزاد پس از تولد مشکلاتی از قبیل مشکلات تنفسی، پایین بودن سطح گلوکز و زردی داشته باشد.

اعتیاد به سیگار، الکل و مواد مخدر احتمال بروز خطر در دوران بارداری را افزایش می دهد سعی کنید با پزشک خود صداقت داشته باشید تا او بتواند شما را راهنمایی و حمایت کند. 

• مصرف الکل

مصرف مشروبات الکلی در دوران بادراری جنین را در معرض خطراتی از قبیل تولد نوزاد مرده، طیف اختلالات جنینی ناشی از الکل ( FASD) قرار می دهید. 

• سیگار کشیدن

اگر در دوران بارداری سیگار می کشید جنین خود را در معرض خطرات زیادی از قبیل تولد نوزاد با وزن کم و تولد زودهنگام قرار می ‌دهید. 

• مصرف مواد مخدر

مصرف دائم و مرتب مواد مخدر یا داروهای مشابه در دوران بارداری، نوزاد را پس از تولد دچار علائم ترک اعتیاد و نقص های مادرزادی می کند علاوه براین ممکن است نوزاد با وزن کم یا قبل از موعد به دنیا آید.

همچنین ممکن است برخی از مشکلات برای اولین بار در دوران بادراری خود را نشان دهند حتی اگر بیشتر اوقات احساس سلامتی و تندرستی کنید. برخی از مشکلات عبارتند از: 

• نقص های مادرزادی

از هر 100 نوزاد حدود 3 نوزاد با نقص های مادرزادی به دنیا می آیند. برخی از نقص های مادرزادی قبل از تولد نوزاد توسط سونوگرافی یا آزمایشات ژنتیک قابل تشخیص هستند. در صورت تشخیص یا احتمال وجود نقص مادر زادی، شما و جنین در دوران بارداری باید تحت مراقبت های ویژه و بیشتری  قرار بگیرید. بسته به نوع نقص مادرزادی، زایمان باید در بیمارستان و تحت نظر متخصص اطفال انجام شود تا در صورت نیاز پزشک متخصص اطفال بتواند فوراً به نوزاد کمک کرده و از او مراقبت کند. 

• دیابت بارداری

به دیابتی که مادر در طول دوران بارداری به آن مبتلا می شود دیابت بارداری می گویند. می توانید با یک رژیم غذایی درست و برنامه درمانی مانند تزریق انسولین دیابت بارداری را کنترل کنید. دیابت بارداری کنترل نشده شما را در معرض خطر زایمان زودرس، بالا بودن فشار خون و پره اکلامپسی قرار می دهد. 

• مشکلات رشد

پزشک با اندازه گیری شکم در هر معاینه سلامت و رشد جنین را ارزیابی می کند. در برخی موارد جنین  به اندازه کافی رشد نمی کند. اگر رشد جنین شما بسیار کمتر از حد معمول است باید بیشتر و تخصصی تر تحت نظر پزشک باشید حتی ممکن است مجبور شوید نوزاد را زودتر از موعد به دنیا آورید. 

• بارداری پرخطر دوقلو یا چند قلو

اگر شما دوقلو یا چند قلو باردار هستید باید بیشتر تحت نظر پزشک بوده و بیشتر مراقب سلامت خود و جنین ها  باشید زیرا وجود بیش از یک جنین در رحم فشار بیشتری به بدن شما وارد می کند. همچنین ممکن است جنین ها در معرض خطر بیشتری به ویژه زایمان زودرس قرار گیرند. 

• پره اکلامپسی

مشکل جدی و خطرناکی است که معمولاً در نیمه دوم دوران بارداری بوجود می آید که در آن فشار خون مادر باردار افزایش می یابد و در ادرار مادر پروتئین وجود دارد. پره اکلامپسی می تواند منجر به کاهش رشد جنین شده و روی سلامت شما تاثیر منفی بگذارد به همین دلیل از موارد بسیار مهم بارداری پر خطر محسوب می شود.. در این شرایط، انجام زایمان تنها راه درمان پره اکلامپسی به شمار می آید بنابراین در صورت پیشرفت آن مجبور به زایمان پیش از موعد می شوید.