پیشگیری از اختلال اسپینا بیفیدا یا مهره شکاف دار

اسید فولیک چیست و چرا برای پیشگیری از عارضه اسپینا بیفیدا (مهره شکاف دار) اهمیت زیادی دارد؟

فولات نوعی از ویتامین ب (ب9) است که به طور طبیعی در سبزی‌هایی با برگ سبز تیره، مثل بروکلی و مارچوبه، انواع مغزها، عدس و مرکبات یافت می‌شود. تمام ویتامین‌های ب محلول در آب هستند، یعنی بدن آنها را ذخیره نمی‌کند، پس باید روزانه میزان ویتامین ب9 مورد نیاز خود را مصرف کنید. میزان کم فولات در سیستم بدنی غیرعادی است.

اسید فولیک شکل صنعتی این ویتامین است. ویتامین ب9 برای عملکرد درست مغز ضروری است و در سلامت احساسی و روانی فرد نیز نقش مهمی دارد. همچنین برای عملکردهای متفاوت بدن نیز این ماده حیاتی است، مثل بازسازی و ترکیب دی‌ان‌ای، رشد سلولی و تولید پروتئین‌های جدید. به علاوه، برای خون‌سازی، روند ساختن سلول‌های قرمز خون نیز ضروری است.

در مراحل ابتدایی بارداری (بیست و هشت روز نخست) که مغز و ستون فقرات جنین در حال رشد هستند، اسید فولیک اهمیت بسیاری دارد. با وجودی که علت دقیق اختلال لوله‌عصبی جنین ناشناخته است، ولی اگر مایع اطراف مغز و ستون فقرات جنین در حال رشد، کمبود فولات داشته باشند، احتمال بروز اختلالات مادرزادی افزایش می یابد.

اسپینا بیفیدا (Spina bifida) یا مهره شکاف دار چیست؟

معمول‌ترین نوع اختلال لوله‌ عصبی، اسپینا بیفیدا (Spina bifida) است که مهره شکاف دار نیز نامیده می شود، در این اختلال ستون فقرات درست شکل نمی‌گیرد؛ معمولاً برآمدگی مشهودی یا بازشدگی روی بخشی از ستون فقرات وجود دارد. و از آنجاییکه ستون فقرات آسیب‌دیده است، پیام‌ها از مغز به سمت پایین بدن نمی‌روند و در نتیجه،  مشکل کنترل ادرار و مدفوع و ناراحتی‌های حرکتی وجود خواهد داشت.

اسپینا بیفیدا (مهره شکاف دار) تقریباً در هر 500 تا 800 زایمان یک نوزاد را گرفتار می‌کند و بیشتر بر جنس مونث اثر می‌گذارد.

دو شکل دیگر اختلال لوله‌ی اعصاب عبارتند از آنانسفالی که جمجمه‌ی بچه کاملاً شکل نگرفته است؛ و آنسفالوسل که در آن مغز و بافت مخاطی از جمجمه بیرون می‌زند.

برای جلوگیری از اختلال ستون فقرات، مصرف اسید فولیک را بخشی از برنامه‌ی باردار شدن خود قرار دهید:

لوله‌عصبی ساختاری توخالی است که مغز و ستون فقرات را شکل می‌دهد و در روز بیست و هشتم بارداری بسته می‌شود. در این زمان بسیاری از بانوان حتی متوجه نشده‌اند که باردارند، به همین علت تمام بانوان در سنین باروری باید مطمئن شوند که روزانه اسید فولیک کافی دریافت می‌کنند.

به توصیه‌ی دکتر کیران کالیان، متخصص زنان و زایمان، بانوانی که برای بارداری برنامه‌ریزی می‌کنند برای جلوگیری از اختلال اسپینا بیفیدا (مهره شکاف دار) باید پیش از لقاح جنین، مصرف اسید فولیک را شروع کنند. طبق پژوهش‌ها، مصرف روزانه چهار تا پنج دهم میلی‌گرم اسید فولیک، هم پیش و هم پس از لقاح جنین، می تواند اختلال ستون فقرات را تقریباً 70  درصد کاهش ‌دهد.

دکتر کالین اضافه می‌کند که گرچه غذاهای غنی‌ شده در بسیاری از کشورهای جهان وجود دارد، اکثر متخصصان زنان و زایمان هنوز مصرف مکمل اسید فولیک را توصیه می‌کنند.

به توصیه‌‌ی دکتر سوها، مشاور زنان و زایمان، بانوان باید یک ماه پیش از لقاح جنین، اسید فولیک مصرف کنند و طی سه ماه اول بارداری آن را ادامه دهند. بیماران پرخطر یا کسانی که داروهای ضدتشنج مصرف می‌کنند یا افراد چاق باید در سراسر دوران بارداری خود اسید فولیک مصرف کنند.    

لوبیای جادویی سرشار از فولیک اسید

پژوهشگران در برزیل و مکزیکو نوعی از لوبیا چیتی را پرورش داده‌اند که اسید فولیک موجود در آن، نسبت به لوبیاهای سنتی، تقریباً 84 برابر بیشتر است. این لوبیا های اصلاح‌شده‌ ژنتیکی فواید مضاعفی دارند و وقتی پخته می شوند، میزان زیادی ویتامین را در خود حفظ می‌کنند.