پیشگیری و درمان آلرژی و حساسیت در دوران بارداری

آلرژی در دوران بارداری

حتی اگر هرگز آلرژی نداشته‌اید، مشکلی به نام «ورم غشاء مخاطی بینی» وجود دارد که با بارداری در ارتباط است و احتمال دارد فقط زمانی‌که باردار هستید، به حساسیت و آلرژی در بارداری مبتلا شوید، زیرا علت بروز آن هورمون‌های موجود در بدن مادر باردار است که در دوران بارداری به اوج خود می‌رسند. جنین، موجودی بیگانه در بدن شماست و باعث بروز تغییر در سیستم ایمنی شما می‌شود، به همین دلیل خود بارداری و وجود جنین نیز می‌تواند باعث آلرژی شما شود. از طرف دیگر ممکن است، آلرژی شما طی بارداری بهبود یابد و زمانی‌که فرزندتان متولد شد، دوباره باز گردد. 

تاثیر انواع داروها برای درمان آلرژی

1. خوردن قرص آنتی هیستامین (Antihistamine) در بارداری

خوردن قرص آنتی هیستامین دکونژستانت (Antihistamine Decongestant) یا مصرف هر داروی ضد احتقانی که حاوی ماده ای بنام پسودوافدرين (pseudoephedrine) است، در بارداری توصیه نمی‌شود و به ویژه طی سه ماهه اول بارداری باید از مصرف آن پرهیز شود. از آنجایی که این ماده باعث انقباض رگ‌های خونی می‌شود، بنابراین می‌تواند جریان خون به جفت را محدود سازد و در نتیجه اکسیژن رسانی به جنین با مشکل روبرو می شود.  اگر پیش از بارداری برای کنترل اگزما یا آلرژی ورم غشاء مخاطی بینی (allergic rhinitis) بدون نسخه یا با تجویز پزشک از قرص آنتی‌هیستامین (Antihistamine) استفاده می‌کردید، اکنون نیز در دوران بارداری می‌توانید با محدود کردن آن به میزان یک عدد قرص آنتی هیستامین (Antihistamine) در روز، استفاده از آن را ادامه دهید. اسپری بینی (نمکین و استروئید) و پماد استروئید (Steroid) در دوران بارداری ایمن هستند، اما برای اطمینان، پیش از مصرف هرگونه دارویی با پزشکتان مشورت کنید.

2. مصرف ستیریزین (Cetirizine) در بارداری

قرص سیتریزین (Cetirizine) یک آنتی هیستامین است که باعث کاهش هیستامین طبیعی در بدن می شود. هیستامین می تواند علائم عطسه ، خارش، ترشح اشک و آبریزش بینی تولید کند٬ به همین دلیل برای درمان علائم سرماخوردگی یا آلرژی مانند عطسه ، خارش ، ترشح اشک و آبریزش بینی از قرص آنتی هیستامین (Antihistamine) یا ستیریزین (Cetirizine) استفاده می شود. ستیریزین همچنین در درمان خارش و تورم ناشی از کهیر و همچنین بهبود علائم آلرژی استفاده می شود. 

انتظار نمی رود که مصرف ستیریزین (Cetirizine) در بارداری برای جنین شما مضر باشد٬ اما اگر شما باردار هستید یا قصد بچه دار شدن دارید، پزشک خود را در رابطه با مصرف این دارو در جریان بگذارید. ستیریزین می تواند از شیر مادر عبور کند و به کودک شیرخوار آسیب برساند٬ از مصرف این دارو بدون مشورت با پزشک خود خودداری نمایید .

3. استفاده از اسپری آسم در بارداری

مهمترین کاری که برای برطرف کردن مشکل آسم‌ در دوران بارداری باید انجام دهید، مصرف داروهای‌ تجویز شده است. تقلای بیهوده برای تنفس می تواند منجر به افزایش خطر وقوع حمله آسمی و بروز زایمان زودرس شود، و این بدترین حالت برای شما و فرزندتان است.

البته اگر طی بارداری برای کنترل آسم از اسپری آسم یا دارویی برپایه استروئید (Steroid) استفاده می‌کنید، باید این کار را تحت نظر متخصص خود ادامه دهید.

تنها بخش اندکی از داروهای آسمی که مادر باردار مصرف می کند به بدن جنین نیز می رسد، اما این دارو برای کودک تان ضرری ندارد، بلکه اغلبِ استروئیدها (Steroid) می‌توانند برای رشد سریع‌تر جنین، زایمان در هفته 37 بارداری و بارداری‌ بالاتر از سن 35 سال مفید باشند. همچنین، داروی «سال‌بوتامول» (Salbutamol) که بنیان درمان آسم است، احتمال دارد باعث آرامش رحم و درمان زایمان زودرس شود.

با آگاهی از این مطالب، تا زمانی‌که آسم خود را مدیریت می‌کنید، می‌توانید مطمئن باشید که آسم بر بارداری شما تاثیر نمی‌گذارد و احتمال حمله آسمی در دوران بارداری به صفر می‌رسد.  اگر اتفاقی هم افتاد و به درمان نیاز داشتید، می‌توانید با آگاهی از این‌که فرزندتان سلامت است، فقط به استراحت بپردازید.

با اینکه بیماری آسم ارثی است، هرگز نوزاد با مشکل آسم به دنیا نمی‌آید (فقط بعدها در زندگی تشخیص داده می‌شود) و ابتلای شما به آسم ضرورتاً به این معنا نیست که فرزندتان نیز به آن مبتلا می‌شود. اما تحقیقات جدید نشان می‌دهند که اگر می‌خواهید احتمال ابتلای فرزندتان به آسم را کاهش دهید، طی بارداری و شیردهی بیشتر از محصولات "پروبیوتیک" استفاده کنید.

در حقیقت پروبیوتیک‌ها ایمنی روده‌های فرزندتان را به کار می‌اندازد و اگزما را ناپدید می‌کند. پروبیوتیک‌ها در بهبود آلرژی شما نقشی ندارند، ولی می‌توانند احتمال ابتلاء فرزندتان به اگزما را کاهش دهند و سیستم ایمنی جنین را به کار اندازند.

پیشگیری از آلرژی در بارداری 

بهترین روش برای پیشگیری و درمان حساسیت و آلرژی‌ در دوران بارداری، دوری از مواد آلرژی‌زاست، مثل گرد و غبار خانه، قارچ‌ها، موی حیوانات و گرده گل‌ها. همچنین باید از افراد سیگاری دوری کنید، البته نه فقط به علت آلرژی‌، بلکه به سبب دود دست دوم که برای شما و به ویژه فرزندتان بسیار مضر است.

اما از آنجایی‌که نمی‌توانید خود را برای نه ماه در قفسی شیشه‌ای حبس کنید، مطمئناً با کاهش مواد آلرژی زا در محیط منزل‌تان می‌توانید این شرایط را مهیا کنید.

برای مثال کنه های موجود در گرد غبار خانه، از تغییر دمای خانه متنفر هستند، بنابراین اگر تشک و بالش‌های خود را زیر نور خورشید بگذارید یا ملحفه ها را در آب گرم بشویید، می‌توانید آنها را از بین ببرید. فراموش‌ نکنید که تمامی تشک‌های خود را با پوششی در برابر کنه گرد و غبار محافظت کنید، بالشی مخصوص افراد آلرژیک تهیه کرده و اسپری مایتِ غبار خانه بخرید.

اگر رطوبت و قارچ سیاه، موجب آلرژی شما می شود، باید هوای منزل خود را به خوبی تهویه کنید و طی دوره بارداری، رطوبت داخلی منزل را کاهش دهید. همچنین منزل خود را برای احتمال وجود قارچ جستجو کرده و آنرا با ماده سفید‌کننده (بلیچ) پاک کنید. این کار آلرژی شما را از بین نمی‌برد، اما ممکن است حال شما را بهبود بخشد و بتواند شما را از دوره بارداری‌تان به سلامت عبور دهد.  

آیا واکسن آلرژی در بارداری ضرر دارد؟  

اگر پیش از لقاح جنین و پیش از بارداری واکسن ضد آلرژی را تزریق کرده‌اید و اکنون نوبت بعدی تزریق است، می توانید این کار را انجام دهید. البته اکثر متخصصین آلرژی می‌گویند، طی بارداری شروع تزریق واکسن ضدآلرژی برای پیشگیری و درمان حساسیت و آلرژی در  دوران بارداری ایده خوبی نیست، زیرا این واکسن سیستم ایمنی در حال تغییر شما در دوران بارداری را با تغییراتِ جدیدی مواجه می‌کند و احتمال دارد باعث بروز واکنش غیرمنتظره‌ای شود. 

رینیت بارداری (Rhinitis)، درمان گرفتگی بینی در بارداری

 گاهی آبریزش بینی در دوران بارداری به آلرژی مربوط نبوده و به دلیل افزایش هورمون‌های بدن ایجاد می‌شود و عوارضی چون گرفتگی بینی و آبریزش بینی و خلط گلو را به همراه دارد. این حالت را «رینیت بارداری» (Rhinitis) یا گرفتگی و آبریزش بینی در بارداری می‌گویند که با التهاب مخاط بینی همراه است. این بیماری در سه ماهه سوم بارداری بیشتر رخ می دهد. 

 علایم این بیماری مانند علایم آلرژی است، ولی در حقیقت این بیماری به داروهای آنتی هیستامین (Antihistamine) جواب نمی‌دهد و با آنها درمان نمی‌شود. بسیاری از بانوان باردار که به گرفتگی بینی مبتلا می‌شوند و قبل از بارداری سابقه ابتلا به آلرژی را نداشته‌اند، به دلیل تغییر سطح هورمون‌های بارداری به این بیماری مبتلا می‌شوند.

درمان آبریزش بینی در بارداری

•  برای شستشوی بینی از سرم شستشوی بینی یا محلول نمکی استفاده کنید. ماده اصلی این نوع اسپری‌ها آب نمک است و به کاهش علایم آلرژی کمک می‌کند و برای جنین هم ضرری ندارد.
• شستشوی بینی توسط آب نمک، می‌تواند راه‌های سینوس‌ها را باز کند. مقداری آب گرم که با نمک ترکیب شده را به داخل بینی خود بکشید و آن را بیرون دهید.
• از دستگاه بخور در شب استفاده کنید تا هوای اتاق را مرطوب کند و عوارض ناشی از آلرژی را از بین ببرد.
• در خانه خود از دستگاه تصفیه هوا استفاده کنید.
• حیوانات خانگی را از محیط زندگی خود دور کنید.
• پنجره‌های خود را محکم ببندید تا مواد آلرژی زا وارد خانه نشوند و یا حداقل در زمان اوج انتشار آلرژن‌ها که صبح زود و عصر هستند، پنجره‌ها را ببندید.
• در بیرون از خانه ماسک بزنید.
• همسر خود را راضی کنید تا مسئولیت نظافت منزل را بر عهده گیرد و یا کسی را به این منظور استخدام کنید.

 مطالعات بیشتر:

1- آلرژی پوستی و حساسیت غذایی در دوران بارداری

2- آلرژی فصلی در دوران بارداری