درمان پرخاشگری کودکان یک تا سه ساله، زدن و گاز گرفتن
بر اساس مطالعات انجام شده درجات کمی از پرخاشگری، زدن و گاز گرفتن در کودکان نو پا (مابین سنین یک تا 3 سال) طبیعی است. اما این مسأله به این معنی نیست که باید این رفتار را در فرزندتان کاملاً نادیده بگیرید، بلکه باید دائماً به او تذکر دهید که این کارش بسیار ناپسند است. بعلاوه سعی کنید که راه دیگری برای بروز دادن عصبانیتش به او آموزش دهید.
چرا کودکان پرخاشگری می کنند؟
گرچه ممکن است که عجیب به نظر بیاید، اما پرخاشگری یکی از مراحل طبیعی رشد فرزندان محسوب می شود. همانند کسب سایر مهارت ها از قبیل، توانایی صحبت کردن، میل شدید به مستقل شدن، تکامل مهارت های کنترلی و ... در این سن کودک برای بروز رفتار های پرخاشگرایانه مستعد است.
درمورد خشم فرزندم چه کاری می توانم انجام دهم؟
خونسرد باشید. فریاد زدن بر سر کودک، کتک زدن او و یا بد خطاب کردن وی، نه تنها سبب ایجاد تغییرات رفتاری مثبت در او نخواهد شد، بلکه موجب می شود که فرزندتان آشفته تر شده و کارهای جدیدتر و بدتری را نیز یاد بگیرد. زمانی که شما خشمتان را کنترل کرده و رفتار درستی از خودتان نشان دهید، او نیز یاد خواهد گرفت که چگونه خشم خود را کنترل کند.
محدودیت های روشن و واضحی را وضع کنید. وقتی که کودکتان خشمگین می شود، سریعاً واکنش نشان دهید. برای مثال او را برای مدت کوتاهی (فقط یک یا دو دقیقه) از موقعیتی که سبب ایجاد این رفتار شده دور کنید. با این کار علاوه بر این که به او زمانی می دهید که آرام شود، متوجه خواهد شد که اگر پرخاش کند، گاز بگیرد و یا کسی را بزند، از آن بازی و یا کار خارج خواهد شد.
رفتار های خوب را در او تقویت کنید. فقط در زمان انجام کارهای نادرست به او توجه نکنید بلکه زمانی که در هنگام بازی با دوستان کار خوب و شایسته ای انجام داد نیز به او توجه کرده و درصورت نیاز او را تشویق کنید تا کودک متوجه شود که شما کارهای خوب او را نیز می بینید.
عواقب کارش را به او نشان دهید. مثلا اگر کودکتان وسط بازی شروع به پرخاشگری می کند و دوستان و همسالان خود را می زند، فوراً او را از بازی بیرون آورده، به او بگویید باید بنشیند و به بازی دوستانش نگاه کند و فقط زمانی می تواند به بازی با آن ها بازگردد که به کسی آسیب نزند.
هرگز برای او سخنرانی طولانی نکنید و نیز دلیل و مدرک های پیچیده نیاورید، زیرا او احتمالاً توانایی درک آنها را نداشته و ممکن است سردرگم شود، اما حتماً درک خواهد کرد که عاقبت انجام این کار محروم شدن از بازی با همسالان است.
رفتار و واکنش ثابتی داشته باشید. تا جای ممکن در پاسخ به یک رفتار اشتباه، یک واکنش مشخص را در پیش بگیرید. این الگوی ثابت سبب می شود کودک یاد بگیرد در هنگام انجام یک کار مشخص انتظار چه رفتاری را باید داشته باشد. درنتیجه می فهمد که اگر کار نادرستی انجام دهد عواقب رفتاری بدی را در پی خواهد داشت.
آموزش گزینه ها. صبر کنید تا کودکتان آرام شود سپس با یکدیگر آنچه را که رخ داده باز بینی کنید. با آرامش از او بپرسید که چه چیزی سبب شد که عصبانی شود و این رفتار نادرست را از خود نشان دهد.
خیلی کوتاه و مختصر تأکید کنید "طبیعی است که عصبانی شود اما نباید عصبانیت خود را با زدن و یا گاز گرفتن دیگران نشان دهد". او را تشویق کنید که برای حل مشکلاتش با دوستان راه دیگری را پیدا کند و یا از بزرگتر ها کمک بخواهد.
اگر کسی را زد و یا گاز گرفت و ...حتماً از او بخواهید که از آن فرد عذر خواهی کند. دفعات اول ممکن است برایش سخت باشد که عذر خواهی کند اما بعداً یاد خواهد گرفت که برای جلوگیری از شکسته شدن غرورش باید آن رفتار ناپسند را ترک کند.
به زمان انجام بازی های الکترونیکی و محتوی برنامه های کارتونی توجه داشته باشید. برخی از انواع کارتون ها و بازی های رایانه ای خصوصاً به مدت طولانی، سبب ایجاد رفتار های پرخاشگرایانه در کودکان مانند فریاد زدن، لگد زدن، کتک زدن، گاز گرفتن و ... می شوند. برخی مطالعات نشان می دهد که انجام بازی های رایانه ای به مدت طولانی سبب شکل گیری مشکلات رفتاری در بچه ها می شود. برخی کارشناسان معتقدند که این بازی ها سبب ایجاد اختلال در مهارت های اجتماعی کودکان خواهد شد.
انجام بازی های رایانه ای را به یک ساعت در روز محدود کنید بعلاوه بر محتوی بازی حتماً نظارت داشته باشید. بازی ها نباید همراه با رفتار های عصبی و پرخاشگرایانه باشد.
شرایط لازم برای تخلیه ی انرژی فرزندتان فراهم کنید. کودک شما سرشار از انرژی است، اگر زمان و مکان مناسب برای تخلیه ی آن را نداشته باشد، احتمالا خانه را ویران خواهد کرد. خصوصاً اگر فرزندتان اصطلاحاً شیطون است، او را به مکانی بیرون از خانه مانند پارک ببرید تا در آنجا انرژی خود را بسوزاند. سرکوب دائمی او در خانه سبب پرخاشگر شدنش خواهد شد.
درصورت نیاز کمک بگیرید. گاهی اوقات پرخاشگری کودکان بیش از آن چیزی است که والدین بتوانند آن را مدیریت کنند. درصورت وجود موارد زیر با پزشک مشورت کنید:
- اگر به مدت بیشتر از یک هفته است که فرزندتان به طرز غیرمعمولی پرخاشگر شده است.
- اگر دائماً می خواهد سایر بچه ها را بترساند و آزار دهد.
- اگر به بزرگترها حمله می کند.
- اگر تلاش شما برای اصلاح رفتار های او نتیجه ی چندانی ندارد.
پزشک ممکن است بتواند منشأ این رفتار ها را پیدا کند و یا به شما توصیه کند که او را پیش یک روانشناس کودک ببرید.
مطالب بیشتر:
