پیامدها و معایب استراحت مطلق در دوران بارداری
بسیاری از بانوان باردار تا اواخر بارداری‌شان فعال اند و تمامی کارهای روزمره‌شان را خودشان انجام می‌دهند، اما به برخی دیگر توصیه می شود که بخشی از مدت بارداری شان را در استراحت مطلق بگذرانند. ولی استراحت در بستر علاوه براینکه کسالت‌آور است، همیشه نیز فایده رسان نیست. در این مطلب با فواید و عوارض استراحت کامل بیشتر آشنا می شوید.
مهمترین معایب و پیامدهای استراحت مطلق در دوران بارداری
تصور کنید به شما گفته شود که باید کمتر فعالیت کنید و چهار هفته آینده را به تماشای تلویزیون بگذرانید و دوستان یا اعضای خانواده غذا را آماده کنند و رفاه‌تان را فراهم آورند، شاید فکر کنید که بهتر از این امکان ندارد.
متاسفانه، استراحت مطلق در خانه آنچنان که انتظارش را داشتید جذاب نیست. می‌توانید این سوال را بانوانی که به دلایلی مثل زایمان زودرس، خونریزی، افزایش فشار خون بارداری و بارداری چندقلویی پیاپی، استراحت مطلق برایشان تجویز می‌شود، بپرسید. اکثراً این افراد با کمال رضایت تخت خواب خود را به مکان استراحت تبدیل می‌کنند، با اینکه دراز کشیدن برای چندین روز پیاپی می‌تواند برای بانوان باردار و همسرانشان تنش‌زا باشد.
در حالی‌که استراحت مطلق یکی از مواردی است که معمولاً طی بارداری تجویز می‌شود، تعداد زیادی از متخصصین زنان و زایمان معتقدند که این تجویز زیاد هم مفید نیست. دکتر "جودیت مالونی" متخصص تغذیه و یکی از پژوهشگران پیشرو درباره استراحت مطلق و پروفسور در دانشگاه فانسس پاین در کلیولند امریکا می‌گوید: تحقیقاتی که اخیراً صورت گرفته نشان می‌دهد، استراحت مطلق برای پیشگیری از زایمان زودرس موثر نیست. یک مطالعه جدید از دانشگاه کارولینای شمالی نیز نشان می‌دهد که بانوان هنگام استراحت مطلقِ تجویزی نسبت به آنانی که فعال باقی می‌مانند، به احتمال دو برابر بیشتر زودتر زایمان می‌کنند.
در واقع استراحت مطلق می‌تواند چالشی احساسی نیز باشد. زمانی‌که برای گرم نگه داشتن کانون خانواده و سر و سامان دادن نیاز به برخواستن از بستر دارید، استراحت مطلق را مشکل بتوان آرامش مطلق تلقی کرد. این کار می‌تواند باعث کسالت، تنش و احساس گناه شود. در برخی از مواقع حتی می‌تواند به افسردگی منجر شود. آری، احتمال دارد از امتیازهای چرتی خوب برخوردار شوید، اما آیا واقعا آسایش حاصل شده است؟
همچنین عوارض فیزیکی نیز وجود دارد، دکتر مالونی می‌گوید: کِرختی ماهیچهای می‌تواند در 24 تا 48 ساعت آغاز شود. به همین علت مهم است که برای به حداقل رساندن آسیب‌دیدگی‌های ماهیچهای، ضعیف شدن جریان خون و کرختی شَدید با تمرینات ساده‌ای که از نظر پزشکتان مناسب است، توازن ماهیچهای پاهای‌تان را حفظ کنید.
علاوه براین، مشکلاتی که ریشه در سستی و بی‌حالی دارند، زمانی‌که بچه‌دار می‌شوید نیز احتمالاً هنوز باقی می‌مانند. پس از زایمان نیز بسیاری از مادرانی که استراحت مطلق تجویزی داشتند، به خستگی شَدید و دردهای کمر و ماهیچهای دچار می‌شوند. یافته‌های مطالعاتِ دکتر مالونی نشان می‌دهد که نیمی از بانوانی که استراحت مطلق برای آنها تجویز شده است، دچار نامتوازنی ماهیچهای و کاهش قدرت تحرک برای بیش از شش هفته پس از زایمان می‌شوند.
دکتر "پاملا برنز" پروفسور زنان و زایمان در دانشکده پزشکی دانشگاه تگزاس می‌گوید: اما برای برخی از بانوان، استراحت مطلق یا نوع بهسازی شده آن می‌تواند واقعاً سودمند باشد. مادر بارداری که دچار زایمان زودرس می‌شود، امکان دارد فقط به چند روز استراحت نیاز داشته باشد. تجویز فقط چند روز استراحت در بستر و انجام ندادن وظایف خوب است و می‌تواند به شما کمک کند تا از زندگی روزمره پرهیاهوی خود کمی عقب‌نشینی کنید (نه اینکه برای همیشه به شکلی ناعاقلانه به تمامی کارهای خود پایان دهید).
بنابراین، اگر پزشک استراحت مطلق را برای‌تان تجویز کرد، چه کار باید بکنید؟ دکتر مالونی می‌گوید: با متخصص زنان و زایمان دیگری که در بارداری های پر خطر متخصص است، مشورت کنید. اگر با زایمانی زودهنگام روبرو هستید، به هر تقدیر باید با پزشکی با تخصصی در این راستا ملاقاتی داشته باشید. پزشک باید بتواند تصمیم بگیرد که آیا استراحت مطلق کارآمدتر است یا ادامه اجرای وظایف روزانه.
روش های بهبود شرایط در استراحت مطلق حین بارداری
درصورتی که پزشک برای شما استراحت مطلق تجویز کرده است (یعنی فقط می‌توانید برای حمام رفتن، غذا خوردن و توالت رفتن از جا برخیزید)، با توجه به نکات زیر توانایی فیزیکی خود را حفظ کنید.
- اجتماعی بمانید: به معاشرت و تعامل بپردازید و خود را با رسانه‌های اجتماعی سرگرم کنید.
- برنامه‌ای را پیگیری کنید: دکتر مالونی می‌گوید: به این ترتیب گذراندن روز آسان‌تر می‌شود. هر روز در ساعتی معین برخیزید و با برنامه منظمی تغذیه کنید.
- مثل فرد بیمار عمل نکنید: صبح، زودتر از خواب بیدار شوید. اگر در منزل هستید، لباس خواب خود را با تن‌پوشی راحت عوض کنید. اگر در بیمارستان بستری هستید، حداقل موهای خود را شانه کنید.
- خود را مشغول نگه دارید: خود را با کارهای مربوط به نوزادان مشغول کنید! یادداشت‌های خود را بنویسید یا نقشه اتاق نوزاد را طرح کنید. سپس اجازه دهید که همسرتان کارهای سنگین را به عهده بگیرد.
اگر توانش را دارید، می‌تواند کارهای مربوط به شغل‌تان را در منزل نیز انجام دهید، بنابراین می‌توانید روزهای مرخصی خود را برای زایمان نگه دارید. با انجام این کارها، می‌توانید این زمان را دوره بی تحرکی عاری از گناه در نظر بگیرید، واقعاً چه زمان دیگری قادر خواهید بود که یک سریال را یکسره تا انتها ببینید؟
اگر پزشکتان در حین بارداری استراحت مطلق را برای شما تجویز کرد، سوال‌های لازم در مورد انجام دادن ایمن این کار را از او پرسیده‌اید:
- آیا می‌توان از بستر برخواست و به توالت رفت.
- آیا به حمام رفتن، درست کردن چیزی برای خوردن یا انجام فعالیت‌های سبک روزمره مجاز است.
- آیا انجام وظایف شغلی در خانه مجاز است.
- آیا اجازه دارید رانندگی کنید.
- آیا فعالیت جنسی مجاز است.
- در مورد شیوه تحریک جریان خون و گردش خون بهتر هنگام خوابیدن در بستر سوال کنید.
- آیا اجازه دارید پیاده‌روی کنید و به چه مقدار.
مطالعه بیشتر:
1- استراحت مطلق بارداری در چه شرایطی ضروری است؟
2- تشخیص بارداری پرخطر و عوامل خطر ساز قبل از بارداری
3- خطرات مصرف دارو بدون نسخه در بارداری
4- مزایا و معایب حضور پدر در اتاق زایمان
