انواع التهاب های پوستی در نوزادان و علت های وقوع آن
با دیدن ناگهانی لکه های سرخ یا برآمدگی‌های ریز روی پوست فرزندتان هراسان نشوید، متن زیر به شما کمک خواهد کرد.
در اولین سال زندگی خردسال التهاب های پوستی بسیار عادی است و نگرانی بابت وجود آنها نیز طبیعی است. ولی اغلب جدی نیستند و معمولاً وقتی علت از بین رود، به سرعت از بین خواهند رفت. در اینجا چند التهاب دوران کودکی را بررسی می‌کنیم و نکاتی درباره‌ی التیام این عارضه را توضیح می‌دهیم. برای هر التهابی علتی پنهانی وجود دارد. به همین علت، برای تشخیص و درمان دقیق بهتر است با دکتر خانوادگی، متخصص پوست، درمانگاه یا پزشک داروساز مشورت کنید.
نشانه های التهاب پوستی در نوزادان
التهاب می‌توان نشانه هایی مثل پوستی برآمده، لکه لکه بصورت تکه ای یا جداگانه باشد. گاهی آنان تاول های پر از مایع، پوسته پوسته یا جای زخم‌گونه‌اند. گاه متوجه می‌شوید که برخی التهاب ها مرزهای مشخص دارند. امکان دارد التهاب ناگهان پدیدار شود یا در چند هفته گسترش یابد. در حالی که اکثر التهاب ها بدون بر جای گذاشتن لکه‌ای بر پوست ناپدید می‌شوند، برخی التهاب ها نشانه‌هایی بر پوست به جا می‌گذارند.
معمولاً التهاب ملایم نشانه چندانی ندارد و به سرعت از بین می‌رود، اما التهاب هایی که قبل یا هنگام تب یا پس از آن بروز می‌کنند، جدی‌ترند، زیرا ممکن است به سبب عفونت ویروسی یا باکتریایی باشد. در این مورد، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
به خاطر بسپارید که تشخیص دقیق علت التهاب مشکل است، واکنش های شیمیایی یا آلرژی ها، عفونت ها، سایش به اشیا یا پارچه های زبر یا حتی انگل‌ها را می‌توان مسبب آنها دانست. معمولاً التهاب ملایم به این معناست که سیستم ایمنی فرزندتان در جنگ با مسبب یا عفونت نسبتاً خوب عمل کرده است. اغلب خردسالانی که دچار التهاب شدید می‌شوند با تشخیص و درمان زودهنگام، می‌توان عوارض آنرا به حداقل رساند. گرچه واکسیناسیون عمومی بسیاری از بیماری‌های معمول خردسالان را کنترل می‌کند، اما گاهی مشاهده می‌شوند. بنابراین، مراقب نشانه های عوارضی مثل سرخک و سرخجه باشید.
انواع التهاب پوستی در نوزادان
این عوارض معمولاً به سرعت ناپدید می‌شوند، اما اگر نادیده گرفته شوند، تشدید می‌یابند.
1- التهاب پوشکی
انواع و علل بسیاری برای التهاب پوشکی وجود دارد، اما به شکل معمول، اغلب پوست ناحیه پوشک یا در جایی که با پوشک تماس دارد یا در چروک های پوست اطراف این ناحیه ملتهب می‌شود. به گفته دکتر وایس، التهاب پوشکی در نونهالان زیر چهار ماه مربوط به شکلی از "سبورئیک درماتیت" است که اغلب با کلاه گهواره ارتباط دارد. اگزمای آتوپیک حدود شش ماهگی شروع می‌شود و اغلب چروک های پوست ناحیه پیش بند و پشت زانو و چروک های بازوها را درگیر می‌کند.
اگر التهاب پوشکی، برفک یا عفونت قارچی باشد، احتمالاً تاول های کوچک یا حتی جوش چرک دار در اطراف التهاب نمایان می‌شود. دکتر وایس می‌گوید: از آنجا که قارچ‌ها از روده‌ها می‌آیند، التهاب نیز اطراف ناحیه مقعد نمایان می‌شود. در این مواقع، به پزشک مراجعه کنید، زیرا باید کرم ضدقارچ تجویز شود.
گاهی در اثر تماس با ادرار التهاب پوشکی نه ماهه تا یک ساله ادامه خواهد داشت. بچه های بزرگ‌تر خواب طولانی‌تری دارند و پس بهتر است آن پیش از خواب مثانه خالی شود! این التهاب معمولاً بر پوست نواحی در تماس با پوشک و چروک های پوست اثر می‌گذارد.
با تعویض های مکرر پوشک از التهاب پوشکی پیشگیری کنید. اگر پوشک مرطوب است، باید تعویض و پوست با پاک‌کننده‌ای بسیار ملایم پاک شود. با هر تعویض پوشک از کرم محافظ مناسب بهره گیرید.
2- کلاه گهواره
این التهاب در نوزادان بسیار معمول است، اما بچه‌های بزرگ‌تر نیز به آن دچار می‌شوند. این التهاب با پوسته پوسته شدن روی سر نوزاد شروع می‌شود که می‌تواند زرد و با تکه های خشک پوست همراه شود. و در صورت شدت، به ابروها نیز سرایت می‌کند. به گفته‌ی دکتر وایس، گاهی نواحی زیر گردن و چروک های زیر بغل نیز درگیر می‌شوند. این التهاب خارش ندارد و به نوزاد آسیب نمی‌رساند. اما در موارد شدید کرم های کورتیزون تجویز پزشک خواهد شد.
پیش از شستن پوست سر نوزاد، آن را با روغن بچه نرم کنید و با بُرس نرم مخصوص نوزادان سر او را به خوبی شانه بزنید. برداشتن تکه های پوست با انگشت باعث عفونت های ثانویه می‌شود. از این کار به شدت پرهیز جویید.
3- التهاب گرمایی
زیاد لباس پوشاندن به بچه باعث تعرق می‌شود و پوست را ناراحت می‌کند و در نتیجه، باعث لکه های سرخ کوچک روی صورت، گردن و پشت می‌شود. همیشه به فرزندتان متناسب با دمای محیط لباس بپوشانید و با تغییر دما، لایه‌های غیرضروری لباس بچه را از تنش خارج کنید تا از بروز این عارضه پیشگیری شود.
4- عرق گز (جوش های ریز)
این التهاب در چروک های پوست یافت می‌شود و احتمال دارد در اثر تعرق یا خوب خشک نکردن خردسال پس از حمام پیش آید. همیشه چروک های پوست خردسال را به خوبی خشک کنید. از پودر تالک استفاده نکنید و التهاب را با مالیدن منظم کرم محافظ تسکین بخشید. اگر التهاب پوست بدتر شد، شاید عفونت کاندیدا (قارچی) باشد. کرم ضدقارچ یاری رسان خواهد بود.
نکته بسیار مهم: اگر فرزندتان دچار التهاب پوست شده است (خصوصاً نوعی که بدنش را پوشانده باشد) و علایم ناخوشی مثل ضعف، بی‌حالی و بدخلقی، را نشان می‌دهد شاید به عفونت ویروسی یا باکتریایی گرفتار شده است. تشخیص نوع التهاب کمک می‌کند تا نوع عفونتی را که فرزندتان در حال مبارزه با آن است، شناسایی کنید. به گفته‌ی دکتر وایس، به چگونگی گسترش التهاب توجه کنید – مثلاً از گردن شروع شد و در بدن گسترش یافته است. در صورت مشاهده چنین التهاب هایی بهتر است که فرزندتان را برای تشخیص و درمان نزد پزشک ببرید.
5- سرخک
پیش از اینکه التهاب سرخک شروع شود (که معمولاً داخل دهان است)، خردسالان اغلب با تب، آبریزش بینی، سرفه و التهاب اطراف چشم چند روزی بیمارند. سپس لکه های ملتهب سرخ پشت گوش و صورت پدیدار می‌شوند و به بدن و دست و پا گسترش می‌یابد. پس از سه روز نشانه‌ها بهبود می‌یابند.
سرخک در نونهالان پیچیدگی‌های جدی دارد (ذات‌الریه، خناق، عفونت های چشم، اسهال و ورم مغز). دکتر وایس می‌گوید: به علاوه، چون بسیار مسری است و باید درباره آن اطلاع‌رسانی شود (به این معنا که از نظر قانون در بسیاری از کشورها باید به وزارت بهداشت اطلاع داده شود)، حتی اگر فقط مشکوک به سرخک فرزندتان هستید، باید او را نزد پزشک ببرید.
6- روزئولا اینفانتوم
این عفونت ویروسی ملایم و معمولاً باعث التهابی ملایم سرخ و صورتی رنگ تختی بر روی پوست می‌شود و وقتی روی آن فشار می‌آورید، ناپدید می‌شوند. پس از اینکه خردسال چند روز تب شدید داشت، این التهاب به طرز ناگهانی پدیدار می‌شود. بهترین کار در برابر این التهاب، کنترل دمای بدن فرزندتان است تا از تشنج ناشی از تب پیشگیری کنید. با تجویز پزشک پاراستامول کودکان مصرف شود.
7- مخملک (تب اسکارلت)
این عارضه عفونتی باکتریایی است که با استفراغ، تب و گلودرد شروع می‌شود. این لکه های کوچک ملتهب و قرمز روشن روی سینه و گردن شروع می‌شود و سپس به تمام بدن گسترش می‌یابد، خصوصاً بر صورت، اندام تناسلی و زیر بازو ها. سرانجام پوست زبر باقی می‌ماند و شروع به پوسته پوسته شدن می‌کند. همچنین متوجه می‌شوید که فرزندتان زبان سرخ روشنی دارد، مثل اینکه توت‌فرنگی خورده باشد.
نشانه‌های شدیدتر حدود یک هفته ادامه می‌یابد و سپس با آبریزش بینی که برای مدتی طولانی‌تر ادامه می‌یابد، بیماری ناپدید می‌شود. پیش از استفاده از آنتی‌بیوتیک ها، تب روماتیسمی عارضه معمول مخملک بود، اما پزشک با تجویز دارو اجازه نمی‌دهد که چنین اتفاقی بیفتد.
8- بیماری پنجم یا اریتما اینفکتیوزوم
این بیماری که معمولاً به عنوان گونه های سیلی‌خورده از آن یاد می‌شود، اکثراً چند روز پس از شروع نشانه های سرماخوردگی‌گونه مثل تب و آبریزش بینی با گسترش التهاب قرمز روشن روی گونه‌های خردسال اتفاق می‌افتد. این التهاب خارش دار است و در سراسر بدن گسترش می‌یابد. (اما هرگز روی کف دست و پا اثر ندارد.) این عفونت ویروسی تا زمانی که التهاب وجود دارد، مسری خواهد بود، اما خوشبختانه پیچیدگی‌ها نادر است.
9- بثورات خارش دار
بثورات (جوش های ریز) خارش دار برای خردسالان تنش‌زا هستند، زیرا به سادگی آنان را ناراحت می‌کند، خصوصاً شب‌ها. افزون بر این، غالباً خاراندن باعث عفونت های ثانویه می‌شود و بر پوست جای زخم را باقی می‌گذارد. تسکین ناراحتی کلید درمان این نوع از جوش های خارش دار ریز است.
10- اگزما و جوش های ریز آلرژیک
التهاب خشک و پوسته پوسته روی بدن خردسال معمولاً به سبب نوعی آلرژی است. پیش از اینکه غذای سفتی را از رژیم فرزندتان حذف کنید و یا رژیم غذایی خودتان را تغییر دهید (اگر هنوز کاملاً شیردهی پستانی می‌کنید) دکتر وایس ضمانت می‌کند که بروز آلرژی های در خردسالان نادر است. او می‌گوید: شاید در چند بچه زیر یک سال، آلرژی های غذایی در اگزمای سرشتی یا آتوپیک اتفاق افتد، اما تا زمانی‌که آزمایش‌هایی برای آلرژی‌ها انجام نشده است، باید از محدودیت‌های تغذیه‌ای پرهیز کرد. اگزمای آتوپیک ارثی است و سابقه تب یونجه یا آسم قانون تشخیص آن است. ظاهر این بیماری بر اساس نواحی متفاوت پوست و سنین مختلف فرق دارد. خارش نشانه برجسته این عارضه است و عفونت ثانویه در اثر خاراندن عادی است. برای درمان نزد پزشک بروید و از مرطوب‌کننده‌ها استفاده کنید.
11- واکنش به داروها
این التهاب بسیار شبیه به سرخک است و اکثراً به علت واکنش به آنتی بیوتیک هاست. با پایان دوره درمان، التهاب ناپدید می‌شود.
12- آبله
این عفونت ویروسی باعث خارش و التهاب مسری است. این عارضه معمول خردسالان است، بچه‌هایی که به مهد‌کودک می‌روند یا کسانی که خواهر و برادر دارند، در امان نیستند. لایه های لکه های سرخ تخت به جوش ریز و سپس به تاول بدل می‌شوند که لایه خشک روی آن می‌بندد و هر سه تا چهار روز پوسته پوسته می‌شوند و در سراسر بدن گسترش می‌یابند. تاول ها پوسته پوسته های سیاه را شکل می‌دهند که به جای زخم می‌انجامد، خصوصاً اگر خارانده شوند. درمان این عارضه پنج تا بیست روز طول می‌کشد. برای تجویز داروها باید به پزشک مراجعه کنید.
نکته بسیار مهم: دمایی بیش از 37.5 درجه‌ی سانتیگراد به عنوان تب دسته‌بندی می‌شود. بنابراین، اگر فرزندتان التهاب دارد، مراقب دمای بدن او باشید. هرگز برای تب به فرزندتان آسپرین ندهید.
هنگام مشاهده التهاب پوستی در نوزادان اقذامات زیر انجام دهید:
- با دقت به آن توجه کنید و ببینید کجا شروع و کجا پخش می‌شود.
- برای بررسی تب، دمای بدن فرزندتان را اندازه‌گیری کنید.
- امکان دارد برآمدگی یا تاول ها روی نواحی باز پوست، حاصل گزیدگی حشرات یا پشه باشد.
- پودر تالک و داروی کالامین تسکین بخش است. همچنین مقداری بی کربنات سودا (جوش‌شیرین) در آب حمام خارش را التیام می‌بخشد.
- اگر التهاب ادامه یافت یا اگر فرزندتان بیمار است، به پزشک مراجعه کنید.
- اگر پس از چهل و هشت ساعت، فرزندتان هنوز هم تب دارد، دوباره با پزشک تماس بگیرید.
- اگر پزشک از تشخیص بیماری نگران یا نامطمئن است، به متخصص اطفال رجوع کنید.
مطالعه بیشتر:
1- انواع التهاب پوشکی یا سوختگی ناشی از بستن پوشک به نوزاد
2- علت و علائم سوختگی ناشی از بستن پوشک یا التهاب پوشکی
3- مشکلات پوستی رایج در نوزادان و شیرخواران
4- روش های پیشگیری و درمان عرق سوز شدن پوست نوزاد
