خبری خوش برای بارداران، چشم تان به زایمان بدون درد روشن!
از ابتدای خلقت، انسان در تلاش بوده که با زنان باردار بخوانند: سه روش طبیعی کنترل درد زایمان! مختلف مقابله کند، درد زایمان یکی از شدیدترین دردها به شمار می آید. زایمان بی درد بیش از ۳ دهه است که در کشورهای پیشرفته آمریکایی و اروپایی رایج گردیده و باعث کاهش آمار سزارین شده است.
در ایران نیز این علم در حال ترویج است و در آینده جایگزین مناسبی برای سزارین می شود، در صورتی که زایمان بی درد توسط افراد با تجربه انجام شود خطری نخواهد داشت و میزان دارویی که در زایمان بی درد مصرف می شود خیلی کمتر از سزارین بوده و عوارض آن نیز کمتر است.
عوامل موثر بر احساس درد زایمان
احساس درد زایمان بازتابی کاملا فردی از محرک های متغیری است که هر یک از زنان بر اساس وضعیت خود آنها را دریافت و تفسیر می کنند. شرایط و وضعیت های احساسی، انگیزشی، شناختی و اجتماعی و فرهنگی این محرک ها را تعدیل می کنند، بنابراین انتخاب روش تخفیف درد براساس ویژگی های هر فرد انتخاب می شود.
روش های کاهش درد زایمان
درد زایمان حاصل انقباضات رحم و باز شدن دهانه رحم برای خروج جنین می باشد. در یک برنامه موفقیت آمیز برای تسکین درد زایمان، مادر باید بتواند در فاصله بین انقباضات به آرامی استراحت کند و در اوج یک انقباض رحمی، احساس درد داشته باشد که عموما این درد غیر قابل تحمل نیست.
روش های کاهش درد زایمان به دودسته تقسیم می شوند:
۱- غیردارویی
۲- دارویی
روش های غیر دارویی
۱- آماده کردن شرایط روانی مادر، با کلاس های آموزشی قبل از زایمان: معمولا خانم های باردار بعلت نداشتن آگاهی کافی از فیزیولوژی و مسیر زایمان ، ممکن است نگران و آشفته باشند، شرکت در کلاس های آموزشی و با بالا بردن اطلاعات در این زمینه، باعث ایجاد آرامش و اعتماد به نفس در آنان خواهد شد.
۲- حضور یک حمایت کننده کنار مادر: حضور همسر یا یکی از اعضاء خانواده در اطاق زایمان احساس امنیت و آرامش بیشتری به خانم باردار می دهد، خصوصا حضور همسر در اتاق زایمان، باعث ایجاد ارتباط عاطفی بیشتر بین آنها شده و افسردگی بعد از زایمان خانم ها را کاهش می دهد.
۳- وضعیت های مادر در اطاق زایمان: تغییر وضعیت مادر در کاهش درد مفید است. این تغییر وضعیت در هر مرحله از دوران بارداری متفاوت است. مثلا در صورتی که هنوز خانم باردار به مرحله پایانی (مرحله زایمان) نرسیده است وضعیت خوابیده به پهلوی چپ ، وضعیت سجده و یا ماساژ پشت مادر هنگامی که برعکس روی صندلی نشسته است مفید می باشد، ولی در مرحله دوم زایمان یعنی مرحله زور زدن بهتر است چانه به قفسه سینه چسبیده و پاها را داخل شکم برده و برای تولد نوزدادش تلاش کند.
۴- ماساژ
۵- کاربرد گرما: کمپرس گرم و یا دوش آب گرم.
۶- طب سوزنی(طب چینی): شدت درد و تهوع را کاهش می دهد.
۷- بیوفیدیک: تکنیکهای Relaxation
۸- هیپنوتیزم
۹- طب فشاری: فشار نقاط حساس توسط کف دست و انگشتان به جای سوزن.
۱۰- روش لاماز: متداولترین روش غیردارویی می باشد.این روش به آماده سازی روانی بیمار از ۶ هفته قبل از زایمان می پردازد، بطوریکه فرد شرطی می شود که به جای فریادزدن هنگام درد با کنترل خود، عضلات را شل کرده و با تمرکز و تنفس آرام و عمیق به تحریکات دردناک کمتر پاسخ دهد.
۱۱- رایحه درمانی: ایجاد بوی خوش در اطاق زایمان و همچنین استفاده از روغن ها ، شیره گیاهان ، علف ها و درختان و بخور. مثل: استفاده از چند قطره اسطوخودوس،زاج و... در آب گرم.
۱۲- تجسم خلاق: باید حواس بیمار را پرت کنیم تا درد را کمتر احساس کند.
۱۳- موسیقی
۱۴- تحریک الکتریکی اعصاب خاص: بعنوان مثال تحریک اعصاب جداره قفسه سینه باعث می شود فرد درد زایمان را به صورت سوزش و یا وزوز احساس کند.
۱۵- آب درمانی: استفاده از آب گرم در حوضچه، حمام و یا جکوزی اضطراب بیمار را کاهش داده و انقباضات موثر را افزایش می دهد.
در پایان باید ذکر کرد که اعتماد بیمار به پزشک متخصص و ماماهای اطاق زایمان و ارتباط صحیح بین آنها باعث آرامش بیشتر بیمار شده و همچنین انگیزه پزشک و مامای اطاق زایمان برای زایمان طبیعی در کنترل مسیر زایمان بسیار موثر می باشد.
روش های دارویی
۱- تزریق داروهای تسکین درد به روش های عضلانی و وریدی
۲- استفاده از گاز Entonox که ترکیبی از گاز بیهوشی (اکسید نیترو) و اکسیژن است. این روش در هر مرحله از زایمان قابل استفاده است.
۳- استفاده از بی حسی های منطقه ای
• بی حسی از طریق کانال زایمان
• بی حسی نخاعی
• بی حسی اپیدورال: در واقع از روش های دیگر بی حسی منطقه ای بهتر است. افت فشار خون کمتری ایجاد می کند ، ایجاد سردرد نمی کند، طول مدت بی حسی قابل کنترل است و به کندی اثر می کند.
بنابراین زایمان بی درد یک کار تیمی می باشد که متشکل از روان پزشک و متخصص زنان و زایمان و متخصص بیهوشی می باشد.
