روش های زایمان طبیعی بدون درد

زایمان طبیعی بدون درد

 از ابتدای خلقت، انسان در تلاش بوده که با درد های مختلف مقابله کند ، درد زایمان یکی از شدیدترین دردها به شمار می آید.

زایمان بی درد بیش از 3 دهه است که در کشورهای پیشرفته آمریکایی و اروپایی رایج گردیده و باعث کاهش آمار سزارین شده است. در ایران نیز این علم در حال ترویج است و در آینده جایگزین مناسبی برای سزارین می باشد، در صورتی که زایمان طبیعی بدون درد توسط افراد با تجربه انجام شود خطری نخواهد داشت و میزان دارویی که در زایمان طبیعی بی درد مصرف می شود خیلی کمتر از سزارین بوده و عوارض آن نیز کمتر است.

عوامل موثر بر احساس درد زایمان طبیعی 

احساس درد زایمان طبیعی بازتابی کاملا فردی از محرک های متغیری است که هر یک از زنان بر اساس وضعیت خود آنها را دریافت و تفسیر می کنند.

شرایط و وضعیت های احساسی، انگیزشی، شناختی و اجتماعی و فرهنگی این محرک ها را تعدیل می کنند، بنابراین انتخاب روش تسکین و کاهش درد زایمان براساس ویژگی های هر فرد انتخاب می شود.

 روش های کاهش درد زایمان طبیعی 

درد زایمان حاصل انقباضات رحم و باز شدن دهانه رحم برای خروج جنین می باشد. در یک برنامه موفقیت آمیز برای تسکین درد زایمان طبیعی، مادر باید بتواند درفاصله بین انقباضات به آرامی استراحت کند و در اوج یک انقباض رحمی، احساس درد داشته باشد که عموماً این درد غیر قابل تحمل نیست.

روش های کاهش درد زایمان به دو دسته تقسیم می شوند:

1-  روش دارویی 

2- روش غیر دارویی

روش های دارویی کاهش درد زایمان طبیعی

 1- تزریق داروهای مسکن به روش های عضلانی و وریدی

 2- استفاده از گاز Entonox که ترکیبی از گاز بیهوشی (اکسید نیترو) و اکسیژن می باشد. این روش در هر مرحله از زایمان طبیعی قابل استفاده است.

 3- استفاده از  بی حسی های موضعی شامل: 

• بی حسی از طریق واژن و دهانه رحم
• بی حسی نخاعی
• بی حسی اپیدورال: در واقع این روش از روش های دیگر بی حسی موضعی بهتر است. زیرا افت فشار خون کمتری ایجاد می کند، ایجاد سردرد نمی کند، طول مدت بی حسی قابل کنترل است و به کندی اثر می کند.

بنابراین زایمان طبیعی بدون درد یک کار تیمی می باشد که متشکل از روان پزشک، متخصص زنان و زایمان و متخصص بیهوشی می باشد.

روش های غیر دارویی کاهش درد زایمان طبیعی

 1- آماده کردن شرایط روحی و روانی مادر، با کلاس های آموزشی قبل از زایمان: 

معمولا مادران باردار بعلت نداشتن آگاهی کافی از فیزیولوژی و مسیر زایمان، ممکن است نگران و آشفته باشند، شرکت در کلاس های آموزشی و با بالا بردن اطلاعات در این زمینه، باعث ایجاد آرامش و اعتماد به نفس در آنان خواهد شد .

 2- حضور یک حمایت کننده کنار مادر: 

حضور همسر یا یکی از اعضاء خانواده در اتاق زایمان احساس امنیت و آرامش بیشتری به مادر باردار می دهد، خصوصا حضور همسر در اتاق زایمان، باعث ایجاد ارتباط عاطفی بیشتر بین آنها شده و افسردگی بعد از زایمان خانم ها را کاهش می دهد.

 3- وضعیت قرار گیری مادر در اتاق زایمان:  

تغییر وضعیت مادر در کاهش درد مفید است. این تغییر وضعیت در هر مرحله از درد زایمان طبیعی متفاوت است. مثلا در صورتی که هنوز مادر باردار به مرحله پایانی خروج نوزاد نرسیده باشد، وضعیت خوابیده به پهلوی چپ، وضعیت سجده و یا ماساژ کمر مادر هنگامی که برعکس روی صندلی نشسته است مفید می باشد، ولی در مرحله دوم زایمان یعنی مرحله زور زدن بهتر است چانه به قفسه سینه چسبیده و پاها را داخل شکم برده و برای تولد نوزاد تلاش کند.

 4- ماساژ: روشی ایده آل برای کاهش درد و انقباض رحم است. ماساژورهای حرفه ای و آموزش دیده بیمارستان در فواصل 10 دقیقه ای اندام های تحتانی بدن مادر را ماساژ داده و آرام می کنند. می توانید از قبل یکی از آنها را رزرو کنید.

 5- گرما: کمپرس گرم و یا دوش آب گرم.

 6- طب سوزنی(طب چینی): طب سوزنی هنگام شروع انقباضات رحمی و درد زایمان طبیعی می تواند شدت درد و تهوع را کاهش دهد.

 7- تکنیک های تنفس: یکی از بهترین روش های کنترل درد زايمان طبیعی، استفاده از تکنیک های تنفس است. دکتر برندلی استوارت، عصب شناس بیمارستان نیویورک معتقد است که با استفاده از تکنیک های تنفس عمیق و آرامش ذهن و بدن می توان انقباض های رحم و درد ناشی از آن را کنترل کرد. همه مادران باردار می توانند با شرکت در کلاس های بارداری و آمادگی زایمان تمام این تکنیک ها را بیاموزند و قبل از زایمان تمرین کنند. 

 8- هیپنوتیزم

 9- طب فشاری:  فشار نقاط حساس بدن مادر توسط کف دست و انگشتان به جای سوزن می تواند درد زایمان را به میزان زیادی کاهش دهد.

 10- روش لاماز: روش لاماز رایج ترین روش غیر دارویی می باشد.این روش به آماده سازی روانی مادر از 6 هفته قبل از زایمان می پردازد، بطوریکه مادر شرطی می شود که به جای فریاد زدن هنگام درد با کنترل خود، عضلات را شل کرده و با تمرکز و تنفس آرام و عمیق به تحریکات دردناک و انقباضات رحمی کمتر پاسخ دهد.

 11- رایحه درمانی (اروماتراپی): ایجاد بوی خوش در اتاق زایمان و همچنین استفاده از چند قطره روغن معطر، شیره گیاهان، قطره های بخور یا اسانس مورد علاقه مادر مثل: استفاده از چند قطره اسطوخودوس، زاج در آب گرم.

 12- تجسم خلاق: در این روش باید حواس مادر را پرت کنیم تا درد را کمتر احساس کند.

 13- موسیقی: موسیقی آرام و ملایم و مورد علاقه مادر می تواند فضای اتاق زایمان را برای او صمیمیانه تر کند تا درد زایمان را کمتر حس کند.

 14- تحریک الکتریکی اعصاب خاص: بعنوان مثال تحریک اعصاب جداره قفسه سینه باعث می شود مادر درد زایمان را به صورت سوزش و یا وزوز احساس کند.

 15- آب درمانی یا وان آب: استفاده از آب گرم در حوضچه، حمام و یا جکوزی اضطراب مادر را کاهش داده و انقباضات موثر را افزایش می دهد. به گفته دکتر ناتاشا فورد، استاد دانشکده پزشکی دانشگاه می سی سی پی، نشستن مادر باردار در وان آب گرم، سرعت انبساط عضلات رحم و واژن و باز شدن دهانه رحم را افزایش می دهد و درد زایمان را کم می کند. 

در پایان باید ذکر کرد که اعتماد مادر به پزشک متخصص و ماماهای اتاق زایمان و ارتباط صحیح بین آنها باعث آرامش بیشتر او شده و همچنین انگیزه پزشک و مامای اتاق زایمان برای کنترل درد زایمان طبیعی به نحو احسن بالا می رود.