مسمومیت غذایی در بارداری چیست و علائم و درمان آن چیست؟
وقتی می گوییم دچار مسمومیت غذایی شده اید، این بدان معنی است که شما چیزی را مصرف کرده اید که حاوی باکتری، ویروس یا سمی است که باعث بروز واکنش منفی در بدن شما می شود. مسمومیت های غذایی که اغلب با علائمی همچون استفراغ، حالت تهوع یا اسهال مشخص می شوند، یک تجربه ناخوشایندی برای هرکسی به شمار می روند. مسمومیت غذایی در بارداری، می تواند باعث اضطراب و استرس شما شود. زیرا علاوه بر احساس بیماری و به خطر افتادن سلامت خودتان، باید نگران ایمنی دلبند درون رحمتان هم باشید. در ادامه این مطلب به شما خواهیم گفت که علائم مسمومیت غذایی در بارداری چیست و برای درمان مسمومیت غذایی در بارداری چه می توان کرد.
آیا مسمومیت غذایی در بارداری خطرناک است؟
لازم است که بدانید اگر در دوران بارداری، به مسمومیت غذایی دچار شوید، می تواند به وضعیتی خطرناک تبدیل شود. بنابراین اگر در این دوران حساس، مسمومیت غذایی برایتان ایجاد شد، بسیار مهم است که این مساله را فوراً به پزشک اطلاع دهید.
شاید فکر کنید که مسمومیت غذایی مشکل چندان جدی نیست و نباید بابت آن نگران شد! اما همین مشکل به نظر ساده، در بدترین موارد، می تواند باعث سقط جنین، تولد نوزاد مرده و یا حتی زایمان زودرس شود. به همین دلیل است که امنیت مواد غذایی، مسئله مهمی برای زنان باردار به شمار می رود.زنان باردار به دلیل تغییر در متابولیسم و گردش خون، بیش از دیگران، در معرض مسمومیت های غذایی هستند. بنا به اهمیتی که این موضوع دارد، قصد داریم تا در این مقاله به علل، علائم و گزینه های درمانی مسمومیت غذایی در دوران بارداری، نگاهی بیندازیم.
دلایل مسمومیت غذایی در دوران بارداری
طبق نظر سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) که منبعی معتبر و محکم است، شما در دوران بارداری مستعد ابتلا به بیماری های ناشی از مواد غذایی هستید، زیرا سیستم ایمنی بدنتان تغییر زیادی کرده است. در واقع در طی 9 ماه حاملگی، سیستم ایمنی به دلیل هورمون هایی که در جریان هستند و همچنین برای کمک به حفظ جنین در رحم مادر، سرکوب و تضعیف می شود. همین مساله به نوبه خود سبب خواهد شد تا مادران باردار مستعد ابتلا به انواع بیماری ها و خصوصا مشکلات گوارشی شوند.
در دوران بارداری، بیشتر انرژی بدن شما صرف اصلی ترین مأموریت خود، یعنی رشد و شکل گیری بدن جوانه کوچک درون رحمتان می شود. به همین دلیل مهم است که زنان باردار مراقب آنچه که می خورند باشند و حتما به طرز تهیه آن نیز توجه کنند.علاوه بر این موارد، سیستم ایمنی فرزند متولد نشده شما هنوز رشد چندانی نداشته و به اندازه کافی قوی نیست. پس اگر به مسمومیت غذایی دچار شوید، این شرایط می تواند برای آن ها نیز خطرناک باشد.
علائم مسمومیت غذایی در دوران بارداری
علاوه بر حالت تهوع، استفراغ و اسهال که از جمله علائم رایج مسمومیت های غذایی هستند، می توان انتظار چنین نشانه هایی را نیز در دوران بارداری داشت:
- سردرد
- تب
- درد یا ناراحتی شکمی
- کمبود آب بدن (به دلیل اسهال مکرر)
- دفع مدفوع خونین
با تغییرات مداومی که بدن شما در دوران بارداری تجربه می کند، تشخیص اینکه علائمی مانند حالت تهوع و استفراغ طبیعی بوده و یا ناشی از مسمومیت غذایی هستند، ممکن است امری دشوار باشد. بنابراین به دنبال علائمی باشید که به طور ناگهانی خود را نشان می دهند و یا بابت وجودشان، احساس غیرطبیعی دارید. اگر در مورد شرایط خود مطمئن نیستید و نمی توانید تشخیص دهید که شرایطتان طبیعی است یا نه بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا احتمال وجود هرگونه عفونت یا آلودگی به ویروس بررسی شود.
انواع مسمومیت های غذایی
متداول ترین انواع مسمومیت های غذایی که ممکن است پیش بیایند، عبارت هستند از:
- نورو ویروس
- لیستریا
- سالمونلا
- ای - کولای
در صورت عدم درمان، همه این موارد، می توانند در دوران بارداری خطرآفرین باشند.
اگر فکر می کنید که به دلیل خوردن یک ماده غذایی خاص، به مسمومیت غذایی دچار شده اید، باید فوراً به پزشک خود مراجعه کنید. اگر فکر می کنید بعد از غذا خوردن بیرون از خانه بیمار شده اید، علاوه بر مراجعه به پزشک، باید به خانه بهداشت محل خود این مساله را اطلاع دهید تا آن ها بررسی کنند که آیا در منطقه شما شیوع بیماری جدی ناشی از مواد غذایی وجود دارد یا خیر. این کار به در امان ماندن بقیه مردم کمک خواهد کرد.
برای مسمومیت غذایی در بارداری چه باید کرد؟
کم آب شدن بدن، یکی از رایج ترین عوارض مسمومیت های غذایی است. این مشکل به دلیل اسهال و استفراغی که تجربه می کنید، رخ می دهد. برای رفع مسمومیت غذایی در بارداری و نیز تأمین مایعات از دست رفته و جلوگیری از کم آب شدن بدن، بالا بردن میزان مصرف مایعات و خصوصا آب بسیار مهم است. اگر در حال بالا آوردن هستید، سعی کنید تا به آرامی و جرعه جرعه آب بخورید تا کم کم بدنتان ورود مایعات را تحمل کند. شروع به نوشیدن یک جرعه آب کنید تا مایعات تحمل شوند.
به خاطر داشته باشید که بدن شما در درجه اول از آب تشکیل شده است. این مایع حیاتی، پاک کننده، شستشو دهنده و سم زدایی کننده اصلی بدن ما انسان ها است و به همین دلیل است که مصرف مداوم مایعات و به ویژه آب، نقش مهمی در بهبودی بدن از بیماری ها دارد.
آب مقرون به صرفه ترین و موثرترین راه برای کمک به رفع کم آبی و بازیابی بدن است. در حالت ایده آل، شما می توانید آب تمیز و تصفیه شده را از طریق یک فیلتر خانگی قابل اعتماد و یا یک بطری آب معدنی نوشیدنی مصرف کنید. به یاد داشته باشید که در صورت کم آب شدن بدن، این مشکل را به پزشک اطلاع دهید. کم آبی شدید در دوران بارداری، برای سلامت مادر و جنین درون رحم او مشکل آفرین خواهد شد و بنابراین گاهی اوقات ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان و یا تزریق و دریافت وریدی مایعات داشته باشید تا این کمبود جبران شود.
عوارض مسمومیت غذایی در بارداری
علاوه بر کمبود آب، مسمومیت غذایی در دوران بارداری، می تواند به عوارض شدید دیگری نیز منجر شود. از جمله این عوارض می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نورو ویروس در برخی موارد نادر می تواند منجر به سوء تغذیه شود.
- آلودگی به لیستریا در دراز مدت می تواند مشکلاتی را در رشد و تکامل عصبی جنین شما ایجاد کند.
- باکتری ای – کولای می تواند باعث آسیب به بافت رگ های خونی و یا حتی نارسایی کلیه شود که اغلب به واسطه مدفوع خونی نشان داده می شود.
- سالمونلا احتمال ایجاد مشکلات جدی همچون مننژیت (التهاب و عفونت غشا مننژ واقع در اطراف مغز و نخاع که در مواردی می تواند منجر به مشکلات جدی عصبی و حتی مرگ بیمار شود)، آرتریت واکنشی (التهاب در مفاصل به دنبال عفونت) و باکتریمی (وجود داشتن باکتری در خون) را به همراه دارد.
- در موارد شدید، مسمومیت غذایی در مادران باردار، می تواند منجر به مشکلات جدی همچون سقط جنین یا مرده زایی شود.
- به همین دلایل، این بسیار مهم است که مراقب هر آنچه در دوران بارداری می خورید، باشید.
جلوگیری از مسمومیت غذایی در بارداری
توجه به ایمنی غذا در دوران بارداری، از اهمیت زیادی برخوردار است. بنابراین برای جلوگیری از بروز مسمومیت های غذایی و در نتیجه بیمار شدن، تمامی دستورالعمل های پزشک خود را برای تهیه غذا به کار بسته و از مصرف کردن غذاهایی که برای بارداری ایمن نیستند، خودداری کنید. اقدامات احتیاطی متعددی وجود دارند که می توانید برای به حداقل رساندن احتمال مسمومیت غذایی در دوران بارداری به آن ها عمل کنید. ما در ادامه به برخی از نکاتی که در هنگام تهیه غذا باید آن ها را به خاطر بسپارید، اشاره کرده ایم. از جمله اینکه:
نکات ایمنی غذایی
- غذاهای خام را از غذاهای آماده و پخته شده، جدا نگه دارید.
- از خوردن لبنیات محلی یا غیرپاستوریزه اجتناب کنید.
- گوشت را کاملا بپزید و در صورتی که درون گوشت خام مانده بود، هرگز آن را نخورید. در صورت نیاز از دماسنج مخصوص استفاده کنید. خوشبختانه برخی از باکتری های مضر نمی توانند در دمای بالا زنده بمانند و بنابراین پختن مواد غذایی به صورت کامل و با دمای بالا، راه حل خوبی برای جلوگیری از مسمومیت با این عوامل بیماری زا است.
- تا حد امکان از مصرف گوشت های بسته بندی شده (به دلیل تازه نبودن)، خودداری کنید.
- میوه ها و سبزیجات را قبل از خوردن، به خوبی بشویید.
- غذاهای فاسدشدنی را به شکلی ایمن ذخیره و نگهداری کنید.
- پیش از استفاده از هر محصول، به تاریخ انقضای آن توجه کنید.
- مواد غذایی را در فریزر نگه دارید تا طراوت آن ها به صورت مطلوب حفظ شود.
- به جای اینکه اجازه دهید مواد غذایی منجمد شده، در دمای اتاق از حالت انجماد خارج شوند، از روش یخ زدایی استفاده کنید.
به علاوه بد نیست بدانید غذاها و نوشیدنی هایی که در دوران بارداری باید از مصرف آن ها اجتناب کنید، چه مواردی هستند. این مواد غذایی عبارتند از:
- گوشت، مرغ، غذاهای دریایی و تخم مرغی که نپخته یا خام باشد.
- آبمیوه و سبزیجات غیرپاستوریزه (آبمیوه هایی در بعضی مغازه ها به فروش می روند)
- محصولات لبنی غیرپاستوریزه
- دمنوش های گیاهی
- گوشت های بسته بندی شده که تازه نیستند
سخن پایانی درمورد مسمومیت غذایی در بارداری
خلاص شدن از علائم مسمومیت غذایی در بارداری، هر چند خفیف، آن هم در دوران بارداری، می تواند شامل یک دوره ترسناک از آزمایش و خطا باشد. بنابراین بهتر است در چنین مواردی با پزشک خود صحبت کنید تا تصمیم بگیرد که بهترین روش بهبودی برای شما چه چیزی است. به یاد داشته باشید که مسمومیت غذایی همیشه در خانه قابل درمان نیست و گاهی اوقات پزشک ممکن است برای رفع این مشکل، داروهایی را توصیه و تجویز کند.
موارد جدی تر مسمومیت غذایی در بارداری ممکن است برای درمان شدن، به آنتی بیوتیک نیاز داشته باشند. درمان مسمومیت های غذایی ناشی از لیستریا در دوران بارداری، معمولاً از طریق بستری شدن در بیمارستان و تجویز آنتی بیوتیک های وریدی انجام می شود. بنابراین اگر نمی خواهید چنین رنج و عذابی را تحمل کنید، به فکر پیشگیری بوده و با رعایت نکات ایمنی، سلامت تغذیه خود را تامین کنید.
مطالعه بیشتر:
علائم و نشانه های مسمومیت با آهن
راه های درمان و پیشگیری از مسمومیت بارداری
دلایل ابتلا به اسهال در بارداری و روش های درمان آن
آیا مسمومیت غذایی در اوایل بارداری به جنین آسیب می رساند؟
