عوامل ایجاد کننده سقط جنین چیست و چه عوارض و خطراتی دارد؟
منظور از سقط جنین از دست رفتن بارداری قبل از پایان هفته بیستم است. عوامل ایجاد کننده سقط جنین در زنان به دو دسته عمده عوامل جنینی و عوامل مربوط به مادر تقسیم می شوند.
عوامل جنینی سقط
- تکامل غیر طبیعی سلول تخم: در ۴۰% موارد اختلال رشد منجر به سقط خود به خود می شود.
- ناهنجاری های ارثی و ژنتیکی جنین: آمار به دست آمده نشان می دهد حدود ۲۰-۱۵% حاملگی ها منجر به سقط جنین می شود و ۶۰-۵۰ % موارد سقط به دلیل ناهنجاری های ارثی و ژنتیکی جنین می باشند.
عوامل مربوط به مادر در سقط
بیماری های عفونی مادر: عفونت های مادری به ویژه سرخچه، تب مالت و عفونت های مقاربتی می تواند منجر به سقط جنین شود.
بیماری های مزمن ناتوان کننده در مادر: بیماری هایی نظیر سل، سرطان، افزایش فشار خون ، بیماری کلیوی می تواند منجر به مرگ جنین و سقط شود.
بیماری های غدد: سقط جنین به دلیل برخی از بیماریهای غدد از جمله بیماری هایی نظیر کم کاری تیروئید، دیابت و ... رخ می دهد.
مصرف دارو و عوامل محیطی: مصرف سیگار، الکل، داروهای ضد بارداری و سموم محیطی نظیر سرب، آرسنیک باعث سقط می شود.
عدم پذیرش ایمنی بدن: جنین از لحاظ ژنتیک یک عامل خارجی برای مادر است و بدن مادر بر علیه آن آنتی بادی ساخته و جنین را دفع می نماید. در یک بارداری طبیعی جفت آنتی بادی های متوقف کننده می سازد که مانع سقط جنین می شود.
ناهنجاری های رحمی: در بعضی بانوان نقص تکاملی رحم در دوران جنینی منجر به ایجاد رحم دو شاخ یا یک شاخ و یا انواع ناهنجاری های ساختاری رحم می شود که این نقایص می تواند منجر به سقط گردد. همچنین وجود فیبروم یا چسبندگی رحم نیز می تواند باعث سقط جنین در فرد باردار شود.
نارسایی دهانه رحم: نارسایی رحم از علل سقط جنین می باشد. باز بودن بیش از حد دهانه رحم به دلیل مادرزادی یا کشش بیش از حد در باز کردن آن در هنگام سقط یا زایمان قبلی منجر به نارسایی و ضعف دهانه رحم شده و می تواند ایجاد سقط به صورت خود به خودی نماید. سقط جنین در این موارد معمولا پس از سه ماهه اول حاملگی اتفاق می افتد.
خطر سقط جنین با تعداد زایمان ها و نیز سن مادر در ارتباط است به طوریکه مطالعات انجام شده نشان می دهد که سقط در زنان باردار زیر ۲۰ سال و بالای ۴۰ سال بیشتر است. همچنین در پدران خیلی جوان یا پیر نیز افزایش سقط جنین مشاهده شده است. بالاخره میزان بروز سقط با باردار شدن بانوان در عرض سه ماه پس از زایمان افزایش می یابد.
عوارض بعد از سقط جنین چیست؟
وقتی جنین برای مدتی زمانی هرچند کم در بدن مادر رشد می کند، این مکان را دچار تغییرات فراوانی خواهد کرد. همانطور که تا ماه ها بعد از زایمان بدن شما به زمان احتیاج دارد که از حالت بارداری به شرایط پیش از بارداری بازگردد، بعد از سقط جنین نیز مدتی زمان لازم است تا بدن تغییرات ناشی از چند هفته بارداری را از بین ببرد. به همین سبب عوارض بعد از سقط جنین مادر را مبتلا خواهد کرد که مهمترین آنها به شرح زیر است:
تولید شیر پس از سقط
شاید به دنبال سقط جنین دیرهنگام پستان ها شیر تولید کنند. اگر بارداری کمتر از چهارده هفته به درازا کشد، معمولاً شیر تولید نمی‌شود. مادر نمی‌تواند هورمون‌هایی را که پستان‌ها را برای پُر شدن از شیر تحریک می‌کنند را کنترل کند و احتمال دارد در پس از در آغوش کشیدن، شنیدن گریه نوزادان دیگر یا حتی پس از تفکر درباره جنین سقط شده، پستان‌ها ترشح کنند. در این صورت، پستان‌ها بسیار حساس، دردناک می‌شوند. برای برخی از مادران تولید شیر تنش‌زا و برای دیگران آرام‌بخش است. بعضی از بانوان احساس می‌کنند که شیر آنان نمایانگر ارتباط آنها با فرزندشان است. البته تولید شیر از طریق تجویز دارو متوقف می‌شود.
کم خونی یا عفونت های پس از سقط
برخی از بانوانی که در سقط جنین خونریزی شدیدی دارند، دچار کم‌خونی می‌شوند و به مراقبت‌های پزشکی یا مکمل‌های رژیمی نیاز خواهند داشت. گاه در پی سقط جنین برای درمان یا پیشگیری از هر عفونتی، آنتی‌بیوتیک‌ها تجویز می‌شوند.
خونریزی پس از سقط جنین
خونریزی واژنی عموماً هفت تا بیست و یک روز ادامه می‌یابد که به تدریج از شدت آن کاسته می‌شود. در این زمان بهتر است از پدهای بهداشتی استفاده شود. اگر خونریزی شدید باشد یا درد شدیدی داشتید، باید مشاوره‌ی پزشکی شوید.
آمیزش جنسی پس از سقط
شاید پیش از اینکه بدنتان از نظر جسمانی برای آمیزش جنسی آمادگی یابد، پزشک یا متخصص بهداشتی شما را از آن منع کند. اما، اینکه چه زمانی از نظر احساسی آماده خواهید بود، تجربه‌ای کاملاً شخصی است. احساسات خود را با همسرتان درمیان گذارید تا خودتان زمان مناسب را بیابید. تا آن زمان می‌توانید عشق و احساس خود را به روشی دیگر بیان کنید.
سلامت بانوان پس از سقط
برای اطمینان از اینکه سلامت عمومی شما بهبود یافته و رحم به حالت طبیعی بازگشته است، پیگیری پزشکی اهمیت بسزایی دارد. این پیگیری‌ها باید طی شش هفته پس از سقط از سوی پزشک، نرس ماما یا نرس عمومی صورت گیرد.
به طور معمول، جنین برای آزمایش‌های آسیب‌شناسی فرستاده می‌شوند. تا علت سقط آشکار شود، مگر اینکه والدین برخلاف آن درخواست کرده باشند.
بهبودی بعد از سقط جنین
خونريزی ناشی از سقط در عرض يک هفته كاهش می يابد، اما لکه بینی های گاه و بیگاه تا مدتی پس از این دوران غیر محتمل نیست و حتی می تواند تا حدود یک هفته بعد از قطع خونریزی ادامه یابد. سطوح اچ سی جی در پایان لکه بینی یا حدود ده روز پس از سقط یا کورتاژ به صفر می رسد.
شاید در پایش باروری (آزمایشها یا معاینات مخصوص باروری)، علائم تخمک گذاری مشاهده شود، اما تخمک گذاری واقعاً رخ نمی دهد، در این دوران ترشحات واژینال قهوه ای یا زرد رنگ به چشم می خورد که در واقع همان موکوس گردنه رحم هستند و نشانۀ باروری محسوب نمی شوند. در بسیاری موارد، تخمک گذاری در اولین چرخه قاعدگی بعد از سقط اتفاق نمی افتد.
مطالعه بیشتر:
1- عادت ماهانه بعد از سقط جنین از چه زمانی شروع می شود؟
2- آیا اسهال در بارداری سبب سقط می شود؟
3- آیا جلوگیری از سقط ممکن است؟
4- سلول های NK یا سلول های کشنده طبیعی علت سقط مکرر
