آزمایشات ضروری دوران بارداری
در ملاقات بعدی با پزشک تان درباره مسائل نگران کننده ای که ذهن شما را مشغول ساخته است صحبت کنید و از انتخاب ها و آزمایش هایی که پیش روی شماست اطلاع کسب کنید.بر خلاف مادران قدیمی، مادران امروزی می توانند حتی زمانی که جنین در رحم شان در حال رشد است از احوال او با خبر شوند. آزمایشات دوران بارداری هر روز به پیشرفت خود ادامه می دهند و دقیق تر و کم خطر تر از گذشته می شوند. دکتر فرانسیس اسمیت، رئیس بخش زنان و زایمان درمانگاه کلسی سیبولد در هوستن تگزاس شما را با آزمایش های معمول و در دسترس این دوران آشنا می کند.
آزمایشات سه ماهه اول بارداری
اولین آزمایش سونوگرافی (اولتراساند) برای تشخیص رشد طبیعی نوزاد، چند قلو بودن بارداری و تعیین سن جنین است. تصاویر حاصل از سونوگرافی با اندازه گیری امواج صدا صورت می‌گیرد، بنابراین خطری در اجرای آن وجود ندارد. پزشک از این تصاویر برای بررسی ضخامت پوست پشت گردن فرزندتان یعنی نشانه سندرم داون نیز استفاده می‌کند.
ممکن است در همین زمان آزمایش خونی نیز (برای پروتئین PAPP-A و هورمون HCG) صورت گیرد. این آزمایش خون برای بررسی سندرم داون و تریزومی ۱۳ و ۱۸ یعنی اختلالات کروموزومی مرتبط با عقب افتادگی شدید ذهنی و مرگ زودرس نوزادان، انجام می‌شوند. اگر نتایج این آزمایش‌ها احتمال وجود خطری را نشان دهند، ممکن است پزشک آزمایش غربالگری (screening) دیگری را در سه ماهه دوم بارداری پیشنهاد کند.
گاهی نتیجه مثبت دروغین آزمایش خون، نتایجی درباره احتمال بروز ناهنجاری ها نشان می‌دهند که والدین را با تنشی غیرضروری و نگران‌کننده مواجه می‌کند. امروزه دانشمندان مشغول کار بر روی توسعه آزمایش خون سه ماهه اول بارداری هستند و تلاش می‌کنند که با افزایش میزان دقت تشخیص سندرم داون باعث کاهش میزان نتایج مثبت دروغین شوند.
آزمایشات سه ماهه دوم بارداری
اکثر بانوان سونوگرافی سه ماهه دوم باردرای خود را بین هفته ۱۸ و ۲۲ بارداری انجام می‌دهند. بسیاری از مادران صرفاً بخاطر تعیین جنسیت فرزندشان در انتظار این آزمایش هستند، ولی در حقیقت این سونوگرافی امکان مشاهده اندام‌ها و ساختار استخوانی جنین را نیز فراهم می‌کند. در این آزمایش پزشک محل جفت را بررسی خواهد کرد و برای خطر ناهنجاری‌های مادرزادی (مثل اختلالات قلبی و شکاف در لب) و نشانه‌های اختلالات کروموزومی به جستجو می‌پردازد.
ممکن است برای بررسی میزان (MSAFP (maternal serum alpha-fetoprotein مادر و احتمال بروز ناهنجاری‌های سیستم عصبی (مثل معمول‌ترین آنها "اسپینا بیفیدا" و اختلالات مغزی به نام "آنسفالی" anencephaly )، نمونه خونی از بازوی مادر گرفته شود. ممکن است افزایش میزان MSAFP با کم‌کاری جفت مرتبط باشد که می‌تواند باعث کاهش یا توقف رشد جنین شود.
اگر آزمایش‌های غربالگری در سه ماهه اول اجرا نگردد یا اگر مادر آزمایش‌های غربالگری یکپارچه سه ماهه اول و دوم را انتخاب کند، آزمایش خونی به نام غربالگری چهارتایی quad screen (برای MSAFP، HCG، estriol و inhabin A) پیشنهاد می‌شود. اما این آزمایش از غربالگری سه ماهه اول دقت کمتری دارد.
آزمایشات سه ماهه سوم بارداری
ممکن است پزشکان برای بانوانی که نشانه‌های زایمان زودهنگام را دارند، اجرای آزمایش FFN fetal fibronectin را بین هفته ۲۴ و ۳۴ بارداری تجویز کنند. این آزمایش بیشتر مانند آزمایش "پاپ اسمیر" انجام می‌شود و برای بررسی وجود پروتئین FFN (یعنی ماده چسب مانندی که برای نگهداشتن جنین در رحم ضروری است)، ترشحات شما را مورد آزمایش قرار می‌دهند. اگر خانم باردار با کمبود این ماده چسب مانند روبرو باشد، ممکن است در خطر زایمان زودرس قرار داشته باشد.
در بارداری‌های پرخطر آزمایش NST یا آزمون بدون استرس جنین، پس از هفته ۲۸ بارداری انجام می شود. در این آزمون که به دنبال ثبت ضربان قلب پایه جنین است، تعداد تسریع‌های ضربان قلب جنین را به کمک دستگاه داپلر یا مانیتور‌الکترونیکی مورد بررسی قرار می‌گیرد. اگر جنین به محرک های صوتی ارتعاشی این آزمایش واکنش نشان دهد، می‌توانید مطمئن باشید که او به اندازه کافی اکسیژن دریافت می‌کند، در غیر این‌صورت، انجام آزمایش‌های بعدی ضروری است.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های امریکا پیشنهاد می‌کند که برای تمام بارداران آزمایش غربالگری معمول "استرپتوکوک B واژنی" (GBS) انجام شود. این آزمایش غربالگری بین هفته ۳۵ و ۳۷ بارداری اجرا می‌شود و بوسیله پنبه‌ای ترشحات واژن و مقعد را جمع‌آوری کرده و برای تشخیص وجود عفونت آزمایش می‌شود. حدود ۱۵ تا ۴۰ درصد از بانوان باردار این باکتری‌های عفونی را حمل می‌کنند، اما تنها حدود یک درصد از این نوزادان با بیماری GBS به دنیا می‌آیند. اگر این بیماری تشخیص داده شود، آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند احتمال انتقال این بیماری به نوزاد را کاهش دهند.
آزمایش‌های تشخیصی دوران بارداری
بعضی مواقع خصوصا در بارداری‌های پرخطر، آزمایش‌های تشخیصی آمنیوسنتز و CVS پیشنهاد می‌شوند. معمولا متخصصین به بارداران بالاتر از ۳۵ سال، آزمایش‌های تهاجمی CVS یا آمنیوسنتز توصیه می‌کنند. البته هر بانوی بارداری می‌تواند این آزمایش را انتخاب کند.
ولی در شرایط معمول اگر آزمایش خون موردی غیرطبیعی را نشان دهد، انجام آزمایش‌های تشخیصی توصیه می‌شوند.
آزمایش آمنیوسنتز، آزمایشی تهاجمی است که بین هفته ۱۵ و ۲۰ بارداری اجرا می‌شود که در آن بوسیله‌ی سوزنی مایع آمنیوتیک درون رحم را بیرون می‌کشند. متخصصین بوسیله‌ی این مایع، اختلالات کروموزومی سلول‌های رشدی جنین را بررسی می‌کنند. آزمایش آمنیوسنتز با ۹/۹۹ درصد دقت، ناهنجاری‌های کروموزومی را تشخیص می‌دهد، اما خطر پارگی پرده مخاطی، عفونت و آسیب به جنین را نیز به همراه دارد. خطر سقط جنین در این حالت ۱ به ۳۰۰ تا ۱ به ۴۰۰ است.
آزمایش CVS نیز تهاجمی است. البته این آزمایش شما را کمی بیشتر با خطر سقط جنین روبرو می‌کند. اما از مزایای این آزمایش این است که می‌توان آنرا زودتر، بین هفته ۱۱ و ۱۳ بارداری اجرا کرد. این آزمایش کروموزوم‌های گرفته شده از جفت را بررسی می‌کند و به اندازه نتیجه آزمایش آمنیوسنتز دقیق است.
اکثر والدین انجام آزمایش‌های سه ماهه اول را ترجیح می‌دهند، زیرا می‌توانند از همان اوایل بارداری از نتایج آزمایش آگاه شوند و بر اساس آن تصمیم بگیرند. این نتایج حتی برای والدینی که در هر شرایطی حاضر به خاتمه بارداری نیستند نیز مفید خواهد بود، زیرا از وضعیت سلامتی فرزندشان آگاهی بدست می‌آورند.
اطلاع از سلامت جنین از همان اوایل بارداری می‌تواند باعث آرامش خاطر والدین شود. آگاهی از وجود یک مشکل خاص در وضعیت جنین می‌تواند به والدین این آمادگی ذهنی را بدهد که در تدارک و تهیه مراقبت‌های پزشکی از قبل آماده باشند و از خبرهای غیرمنتظره در اتاق زایمان پیشگیری می‌کند.
مطالعه بیشتر:
1- همه آزمایش های دوران بارداری به همراه تجربه مادران از این آزمایشات
