مقدار عدد بتا در بارداری دوقلو چقدر است؟
بعد از انجام چکاب های قبل از بارداری، اولین آزمایشی که در دوران بارداری می دهید، تست خون حاملگی است. در این آزمایش میزان هورمون βhCG در خون شما به صورت یک عدد گزارش می شود. این عدد همان عدد بتا است که نشان‌دهنده بارداری شما خواهد بود. حتی به کمک این عدد، پرشکتان می‌تواند بارداری دوقلویی را تشخیص دهد. در این مقاله به بررسی کامل عدد بتا و سطوح این عدد در هفته‌های مختلف بارداری خواهیم پرداخت.
منظور از عدد بتا در بارداری چیست؟
بعد از انجام لقاح، رسیدن سلول تخم لقاح یافته به رحم و انجام لانه گزینی، جفت هورمونی به نام βhCG تولید کرده و آن را به درون خون مادر وارد می کند. احتمالا شما این هورمون را تحت عنوان عدد بتا می شناسید. مقدار این هورمون در تست تشخیص حاملگی با کمک گرفتن نمونه خون از بانو اندازه گیری می شود و با پیشرفت بارداری، هر 48 ساعت میزان آن دو برابر خواهد شد.
همان زمانی که آزمایش بارداری مثبت می شود، نقش هورمون βhCG نمایان می گردد. این هورمون مخصوص بارداری، در خون و ادرار مادر باردار یافت می شود و همین امر عملکرد بی بی چک ها یا تست های خانگی بارداری و هم چنین آزمایش خون را در تشخیص بارداری مشخص می کند.
در عرض چند روز پس از اینکه تخمک بارور شده در رحم جای گرفت، βhCG از سلول های جفت تازه تشکیل شده ساخته می شود. این هورمون محرک جسم زرد برای ترشح استروژن و پروژسترون است. در صورت بارداری بیش از یک جنین، میزان این هورمون در خون بیشتر خواهد بود. سطح هورمون βhCG در تمام مادران باردار یکسان نیست. پزشک ممکن است سطح این هورمون را برای کنترل رشد جنین بررسی نماید.
در ابتدای بارداری، سطح βhCG بسیار اندک است. اما رفته رفته افزایش پیدا می کند. در طول هفته ی هفت تا دوازده بارداری، سرعت افزایش βhCG بالا می رود و پس از آن در آغاز سه ماهه دوم شروع به کاهش می نماید. در این زمان جفت نیز ترشح استروژن و پروژسترون را کاهش می دهد. به همین دلیل است که در سه ماهه نخست بارداری، هنگامی که میزان هورمون مذکور در اوج خود قرار دارد، مادران دچار تهوع صبحگاهی و تکرر ادرار می شوند. اما به هر حال در تمام دوران بارداری هورمون βhCG در بدن وجود دارد و برای سرکوب سیستم ایمنی بدن مادر تلاش می کند، تا مبادا جنین را پس بزند، به همین دلیل است که در دوران بارداری احتمال ابتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا بیشتر است.
عدد بتا در بارداری دوقلو چند است؟
در برخی موارد میزان هورمون از حد طبیعی کمتر است که می توان به مواردی همچون بارداری خارج رحمی و نیز احتمال بروز سقط زودهنگام شک کرد. اما در برخی موارد نیز عدد نهایی حاصل از آزمایش بارداری وجود مقادیر بسیار بیشتر از طبیعی هورمون βhCG را در خون مادر نشان می دهد. این مورد در بیشتر مواقع عارضه خاصی را ایجاد نمی کند اما در برخی بارداری ها نیز می تواند نشان دهنده حاملگی مولار و یا دوقلویی و یا چند قلویی باشد.
|
روز از LMP |
محدوده عدد بتا برای بارداری تک قلو |
محدوده عدد بتا برای بارداری چندقلو |
|
روز 28 |
120- 4/9 |
120- 5/9 |
|
روز 33 |
600- 300 |
1800- 200 |
|
روز 36 |
1800- 1200 |
36000- 2400 |
|
روز 40 |
4800- 2400 |
108000- 8700 |
|
روز 45 |
60000- 12000 |
180000- 72000 |
|
روز 70 |
144000- 96000 |
480000- 348000 |
بیشتر دوقلوها از نوع ناهمسان بوده و دارای جفت جداگانه هستند. بعلاوه دوقلوهای همسانی که در محله دوسلولی از یکدیگر جدا شده اند، جفت های جداگانه دارند. در حقیقت بالا بودن عدد بتا در بارداري دوقلو به علت وجود بیشتر از یک جفت است. هورمون βhCG توسط سلول های سنسشیوتروفوبلاست جفت تولید شده و به درون جریان خون مادر وارد می شود. وقتی دو و حتی چند جفت در درون رحم مادر جود دارد، این به معنای حضور تعداد بیشتری سلول سنسشیوتروفوبلاست، درنتیجه تولید مقدار بیشتری هورمون βhCG است. طبیعی است که عدد نهایی آزمایش بارداری، رقم بالاتری را نشان دهد. این مساله سبب می شود که عدد بتا در بارداری دوقلو گاها نسبت به بارداری های تک قلویی بیشتر باشد، اما نه همیشه!
هدف از انجام آزمایش بتا
آزمایش بتا برای تشخیص بارداری و بررسی سلامت آن انجام می‌شود. با اندازه‌گیری سطح هورمون hCG در خون، این آزمایش می‌تواند بارداری را تایید کرده، سن تقریبی جنین را تعیین کند و در تشخیص برخی مشکلات بارداری مانند حاملگی خارج از رحم، سقط جنین و ناهنجاری‌های جنینی کمک کند.
همچنین، آزمایش بتا در پیگیری درمان‌های ناباروری و نظارت بر روند بارداری نیز کاربرد دارد. به‌طور خلاصه، آزمایش بتا یک ابزار تشخیصی مهم برای زنان باردار و افرادی است که به‌دنبال بارداری هستند.
یکی از کاربردهای مهم آزمایش بتا، عدد بتا برای دو قلو و تخمین تعداد جنین‌هایی است که با موفقیت لانه‌گزینی کرده‌اند. عدد بتا در بارداری دوقلو در ای وی اف به‌دلیل وجود چندین جنین معمولا بالاتر از بارداری‌های تک‌قلویی است.
زمان مناسب برای آزمایش بتا
بهترین زمان برای انجام آزمایش بتا، حدود یک هفته پس از عقب افتادن قاعدگی است. البته این زمان بسته به عوامل مختلفی مانند چرخه قاعدگی و زمان دقیق لقاح می‌تواند کمی متفاوت باشد. برای اطمینان از نتیجه دقیق‌تر، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
چرا یک هفته بعد از عقب افتادن قاعدگی؟ چون در این مدت، سطح هورمون hCG (هورمون بارداری) در خون به اندازه‌ای بالا می‌رود که آزمایش بتواند آن را تشخیص دهد. انجام آزمایش زودتر از این زمان ممکن است منجر به نتیجه منفی کاذب شود.
سطوح بتا در بارداری
آزمایش بتا در بارداری میزان هورمون HCG را در خون اندازه می‌گیرد. این هورمون پس از لانه‌گزینی جنین در رحم تولید می‌شود و به‌عنوان نشانگر اولیه بارداری شناخته می‌شود. سطح بتا در اوایل بارداری به سرعت افزایش می‌یابد و هر 48 تا 72 ساعت تقریبا دو برابر می‌شود.
به صورت کلی عدد بتای بالای 5 نشانه بارداری در نظر گرفته می‌شود. لازم به ذکر است که هر چه این عدد بالاتر باشد، احتمال بارداری بیشتر خواهد بود. هر چه هفته‌های بارداری افزایش یابد، عدد بتا نیز افزایش خواهد یافت.
عدد بتا برای دو قلو معمولا بالاتر از بارداری‌های تک‌قلویی است. دلیل این امر آن است که در بارداری‌های چندقلویی، چندین جنین وجود دارند و در نتیجه میزان تولید هورمون HCG نیز بیشتر می‌شود.
همچنین تشخیص دوقلویی از روی بتا به تنهایی امکان‌پذیر نیست. عدد بتا می‌تواند یک سرنخ مهم باشد اما برای تأیید تشخیص، انجام سونوگرافی و سایر آزمایش‌ها ضروری است.
بتا در بارداری خارج از رحم
در بارداری خارج از رحم، این هورمون نیز تولید می‌شود اما به‌دلیل شرایط غیر طبیعی بارداری، میزان افزایش آن نسبت به بارداری طبیعی کمتر است.
به‌طور معمول، در بارداری‌های طبیعی، سطح بتا هر 48 ساعت دو برابر می‌شود. اما در بارداری خارج از رحم، این افزایش کندتر بوده و ممکن است حتی کاهش یابد؛ بنابراین، پایین بودن سطح بتا و سرعت کم افزایش آن، یکی از نشانه‌های مهم بارداری خارج از رحم است. البته، برای تشخیص قطعی این عارضه، علاوه‌بر آزمایش بتا، سونوگرافی نیز ضروری است.
عدد بتا در بارداری شیمیایی
عدد بتا در بارداری شیمیایی، برخلاف بارداری‌های سالم، به‌طور معمول افزایش پیدا نمی‌کند و ممکن است حتی کاهش یابد. زیرا در بارداری شیمیایی، جنین به اندازه کافی رشد نمی‌کند تا بتواند مقدار قابل توجهی از هورمون HCG تولید کند.
تفاوت اصلی بین عدد بتا در حاملگی مولار و بارداری شیمیایی در میزان افزایش و کاهش آن است. در بارداری شیمیایی، افزایش بتا کم و کوتاه‌مدت است، درحالیکه در حاملگی مولار، افزایش بتا بسیار زیاد و مداوم است.
سوالات متداول
آزمایش بتا باید چند باشه؟
اگر مقدار بتا بیشتر از ۵ باشد، احتمال بارداری وجود دارد و هر چه این عدد بالاتر باشد، بارداری قطعی‌تر است.
آیا لازم است که سطح هورمون بتا در بارداری بطور مرتب چک شود؟
نه. معمولا در اوایل بارداری برای تایید بارداری و بررسی روند آن چند بار آزمایش بتا انجام می‌شود. اما پس از هفته‌های اولیه بارداری، دیگر نیازی به چک کردن مداوم سطح بتا نیست.
در بارداری خارج از رحم، سطح بتا چقدر است؟
در بارداری خارج از رحم، سطح بتا معمولاً پایین‌تر از یک بارداری طبیعی با سن بارداری مشابه است و سرعت افزایش آن نیز کندتر است. اما این یک قاعده کلی نیست و ممکن است استثناهایی وجود داشته باشد.
مطالعه بیشتر:
1- نشانه های بارداری دوقلویی یا چندقلویی
2- بتای پایین بارداری نشانه چیست؟
3- مقدار عدد بتا در حاملگی خارج رحمی چقدر است؟
