علائم سرطان کبد در کودکان و علت سرطان کبد در کودکان چیست؟

سرطان کبد در کودکان

شایعترین نوع سرطان کبد در کودکان از نوع هپاتوبلاستوما است که تومور های آن منشا جنینی دارند. علاوه بر هپاتوبلاستوما و هپاتوکارسینوما، انواع معدودی از سرطان نیز وجود دارند که ممکن است خاستگاه آنها سلول های بافت کبدی باشد. این موارد شامل سرطان های بافت همبند، لنفوم ، نوروبلاستوما و تومورهای سلولهای زایای جنینی است.

هپاتوبلاستوما و هپاتوکارسینوما تومورهایی هستند که منشا آنها خود بافت کبد است اما بافت کبدی خود یک مکان برای انتشار (متاستاز) انواع سرطان ها به دیگر نقاط بدن محسوب می شود.

علت سرطان کبد در کودکان چیست؟

در حقیقت علم هنوز نتوانسته علل دقیق ابتلای کودکان به انواع سرطان های کبدی (هپاتوبلاستوما و هپاتوکارسینوما) را مشخص کند. برخی مطالعات می گویند که بروز این سرطان ها در کودکان با مسائلی از قبیل عوامل محیطی همچون مواجه طولانی مدت والدین با فلزات سمی مرتبط باشد.

بر اساس مطالعات به نظر می رسد که بین هپاتوبلاستوما و وزن کم هنگام تولد نوزادان ارتباطی وجود دارد همچنین مشاهده شده تعداد بسیار کمی از موارد هپاتوبلاستوما همراه با ناهنجاری های مادرزادی و بیماری های ارثی رخ می دهد.

کدام کودکان در معرض خطر سرطان کبد هستند؟

کارسینومای کبدی در کشورهایی که شیوع بالایی از هپاتیت B دارند، بیشتر دیده می شود. كودكانی كه به هپاتیت B آلوده شده اند بیشتر از سایرین خطر ابتلا به سرطان كبد را دارند. بعلاوه کودکانی که سن کمتر از چهار سال دارند نسبت به کودکان بزرگتر، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان کبد هستند.

سرطان کبد در چه سنی از کودکان تشخیص داد می شود؟

هپاتوبلاستوما یکی از چهار تومور خطرناک با منشا جنینی است که در کودکان زیر دو سال تشخیص داده می شود. بعلاوه لازم به ذکر است که سرطان کبدی از نوع هپاتوبلاستوما بیشتر در پسر بچه ها دیده می شود.

بروز هپاتوکارسینوما با افزایش سن افزایش می یابد و بیشتر موارد در 10-14 سالگی تشخیص داده می شود بعلاوه در دختران و پسران به طور مساوی تحت تأثیر آن قرار می گیرند.

آیا کودکان مبتلا به سرطان کبدی زنده می مانند؟

به طور کلی، میزان بقای پنج ساله کودکان مبتلا به سرطان های کبدی 73 درصد است. در این میان احتمال زنده ماندن کودکان مبتلا به هپاتوبلاستوما بیشتر است و متاسفانه فقط 30 درصد از کودکان مبتلا به هپاتوکارسینوما زنده می مانند.

علائم اولیه سرطان کبد در کودکان چیست؟

متداول ترین علائم سرطان کبد کودکان شامل:

یک تورم در ناحیه شکم (در زیر دنده های راست) که می تواند دردناک نیز باشد.

کاهش وزن

از دست دادن اشتها

تهوع و استفراغ

سرطان کبد در کودکان چگونه تشخیص داده می شود؟

با کمک انواع آزمایش خون از نوع تخصصی، باید مارکرهای کبدی کودک بررسی شود. سونوگرافی و درصورت نیاز تصویربرداری با کمک اشعه ایکس باید وجود توده در بافت کبدی را تایید کند و در نهایت انجام بیوپسی برای تایید نهایی تمامی یافته ها ضروری است.

بیشتر سرطان های کبد پروتئینی به نام آلفا فتوپروتئین مارکر تومور تولید می کنند. یک آزمایش خون برای اندازه گیری میزان آلفا فتوپروتئین AFP انجام می شود. این اندازه گیری می تواند یک شاخص مفید باشد که آیا تومور به درمان پاسخ می دهد یا اینکه ممکن است بعد از درمان دوباره برگشت داشته باشد.

درمان سرطان خون در کودکان

برای درمان سرطان کبد باید سلول های بافت تومور با کمک جراحی برداشته شوند. قبل از جراحی با کمک سیستمی به نام PRETEXT با بهره گیری از تصویربرداری اشعه ایکس ابتدا پزشک مشخص می کند که آیا سرطان به سایر بخش های بدن کودک نیز دست اندازی کرده است یا نه؟

PRETEXT -1: یک بخش کبدی تحت تأثیر قرار گرفته و می توان تومور را با جراحی مستقیم از بین برد.

PRETEXT -2: دو بخش کبد تحت تأثیر قرار گرفته و با جراحی گسترده تر می توان تومور را از بین برد.

PRETEXT -3: سه بخش تحت تأثیر قرار گرفته و می توان تومور را با یک عمل جراحی بزرگ از بین برد.

PRETEXT -4: هر چهار بخش کبد تحت تأثیر قرار گرفته و نیاز به پیوند کبد است.

لازم است که دسته یک و دو خطر کمتری دارد و نوع چهار پرخطر ترین حالت برای کودک تلقی می شود.

آیا برای درمان علائم سرطان کبد در کودکان شیمی درمانی لازم است؟

بر ای درمان سرطان کبد از نوع هپاتوبلاستوما، ابتدا شیمی درمانی انجام می شود (برای کوچک کردن تومور و ریشه کن کردن سلول هایی که به سایر بخش ها متاستاز می دهند). جراحی برای برداشتن تومور باقی مانده چند هفته پس از شیمی درمانی انجام می شود. برای اطمینان از اینکه تمام آثار باقی مانده بیماری از بین رفته است، ادامه شیمی درمانی معمولاً پس از جراحی انجام خواهد شد.

لازم به ذکر است نقش شیمی درمانی در درمان علائم سرطان کبد در کودکان کمتر مشخص است. اگر تومور خیلی بزرگ نباشد، جراحی معمولاً بلافاصله انجام می شود و ممکن است بعد از آن شیمی درمانی انجام شود. اگر تومور خیلی بزرگ باشد برای کوچک شدن آن قبل از جراحی از شیمی درمانی استفاده می شود.

چه زمانی انجام پیوند کبد برای کودکان ضروری است؟

اگر سرطان کبد در کودکان هر چهار بخش کبد را درگیر کرده باشد، انجام پیوند کبد ضروری خواهد بود. در چنین شرایطی ابتدا با کمک شیمی درمانی باید سلول های سرطانی که به سایر بخش ها متاستاز داده اند از بین بروند و سپس عمل پیوند کبد انجام شود. باتوجه به این که کبد از معدود اعضایی است که می تواند خود را ترمیم کند، ممکن است والدین در صورت امکان نیمی از کبد خود را به فرزندشان اهدا کنند.

آیا روش های درمان سرطان کبد در کودکان عوارض جانبی دارد؟

بله. درمان سرطان کبد غالباً عوارض جانبی ایجاد می کند که این موارد باید قبل از شروع درمان مورد بحث قرار گیرند. ازجمله عوارض جانبی احتمالی می توان به حالت تهوع و استفراغ، ریزش مو، کاهش مقاومت در برابر عفونت، کبودی و خونریزی، خستگی شدید، اسهال و ... اشاره کرد.

بیشتر این موارد از عوارض جانبی شیمی درمانی است اما موقت و گذرا بوده و مراقبت مناسب می توان به همراه کودک از این مرحله گذر کرد. توجه داشته باشید در سال های بعدی باید کودک به طور مرتب توسط متخصص غدد از نظر احتمال بازگشت سرطان مورد ارزیابی قرار گیرد تا درصورت بازگشت احتمالی هرچه سریعتر اقدامات درمانی انجام شود.

مطالعه بیشتر:

علائم سرطان خون در کودکان و درمان این نوع سرطان چیست؟

بیماری ‌های کبدی در کودکان و علائم بیماری های کبدی چیست؟

درمان هپاتیت B در کودکان، آیا هپاتیت ب در کودکان خطرناک است؟

واکسن هپاتیت در نوزادان وفواید واکسن هپاتیت برای نوزاد چیست؟