کلسیفه شدن یا پیر شدن جفت چیست؟
کلسیفه یا پیر شدن جفت به معنای جمع شدن کلسیم در جفت و سفت شدن آنهاست. در گذشته، کلسیفه شدن جفت فقط پس از زایمان مشخص می‌شد، درست زمانی‌که پزشک جفت را از نظر فیزیکی معاینه می‌کرد می توانست رسوب‌های سفید کوچک و سنگ مانند کلسیم را روی جفت مشاهده کند. البته در آن زمان این موضوع به عنوان یک مشکل شناخته نمی شد و پزشکان معتقد بودند که این رسوب‌ها صرفاً به دلیل پیر شدن جفت بوجود می‌آیند و زمانی‌که موعد زایمان فرا رسد یا از آن بگذرد، این پدیده رخ می‌‌دهد.
آیا کلسیفه شدن یا پیر شدن جفت برای مادر و فرزندتان خطرناک باشد؟
اگر تولد جنین از تاریخ مقرر بگذرد، نه تنها جفت پیر می شود بلکه جنین نیز نشانه‌هایی از خود بروز می دهد، مانند: ناخن‌های بلند، پوست خشک و پوسته‌پوسته شده، کاهش لایه ورنیکس که مانند یک کرم سفید تمام پوست بدن جنین را پوشانده است.
امروزه با تکنولوژی مدرن و سونوگرافی پیشرفته سه بعدی، می‌توان کلسیفه یا پیر شدن جفت را پیش از زایمان شناسایی کرد. اما در اوایل بارداری، کلسیفه شدن جفت می‌تواند به معنای آن باشد که جفت پیش از موعد در حال پیر شدن است و احتمال دارد جنین در خطر باشد. در چنین مواردی نظارت دقیق بر روند رشد جنین ضرورت دارد.
اگر کلسیفه شدن جفت با دیگر مشکلات پزشکی مثل افزایش فشار خون، دیابت‌ها یا مشکلات کلیوی مرتبط باشد، احتمال دارد مداخله پزشکی ضروری باشد،البته این موارد بسیار بندرت رخ می دهند.
کلسیم جفت از کجا می‌آید و برای پیشگیری از آن چه باید کرد؟
کلسیم بخش مهمی از رژیم غذایی است و منبع اصلی آن شیر و پنیر است، البته این ریز مغذی در تخم‌مرغ‌ها، میوه‌ها و سبزیجات نیز وجود دارد. جذب آن در خون به شکل«یون کلسیم» و از راه دیواره روده صورت می‌گیرد. از آنجایی که ویتامین D باعث افزایش جذب کلسیم در بدن می‌گردد، اکثر قرص‌های مکمل کلسیم معمولاً دارای ویتامین D نیز می‌باشند. روغن ماهی، زرده تخم مرغ و شیر غنی‌شده نیز از منابع کلسیم می‌باشند. بدن برای نگهداری از استخوان‌ها و دندان‌ها و همچنین جلوگیری از لخته شدن خون، بهبود عملکرد اعصاب و ماهیچه‌ها و تنظیم تپش قلب به کلسیم نیاز دارد. این عنصر فراوان‌ترین ماده کانی موجود در بدن است. بدن انسان تقریباً ۱ کیلوگرم کلسیم دارد. البته در افراد مختلف با استخوان بندی‌های متفاوت، این میزان متفاوت است.
شما به عنوان یک بانوی باردار، برای برطرف کردن نیازهای خود و رشد استخوانی فرزندتان به کلسیم بیشتری نیاز دارید، یعنی روزانه 1200 میلی‌گرم. اگر در این دوران کلسیم کمی دریافت کنید، بدنتان به طور اتوماتیک کلسیم مورد نیاز رشد جنین را از طریق استخوان‌های شما برآورده خواهد ساخت و با گذشت زمان، شما را با خطر «استئوپروزیس» یا همان پوکی استخوان روبرو خواهد کرد.
ظاهراً دریافت بیش از حد کلسیم بر جنین تاثیری ندارد، اما برای شما به عنوان مادر، کلسیم بیش از حد می‌تواند سنگ‌های کلیه دردناکی را ایجاد کند.
داروهای ضد اسید معده مانند شربت «آلومینیوم ام جی» که معمولاً برای کنترل سوزش سردل مورد استفاده قرار می‌گیرند، حاوی مقدار زیادی از کلسیم هستند. اکثر آنتی‌اسیدهای جویدنی از ترکیب کلسیم و کربن ساخته شده‌اند و بهبود سریعی را حاصل می‌کنند. معمولاً در دوران بارداری مصرف گهگاه داروهای آنتی‌اسید، مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما اگر دچار سوزش سردل شدیدی هستید و آنتی‌اسیدهای زیادی مصرف می‌کنید، ممکن است شما نیز بیش از حد کلسیم دریافت کنید.
پیشگیری از کلسیفه و پیر شدن جفت
- اگر در هفته 37 بارداری یا بعد از آن هستید، جای نگرانی وجود ندارد. زیرا این عارضه در سه هفته پایانی هیچ مشکلی ایجاد نمی کند و این روند بخشی از رشد 9 ماهه جفت بشمار می رود.
- به میزان مصرف مکمل کلسیم در روز دقت کنید. دوز ویتامین‌های بارداری و مکمل‌های کلسیم خود را حتماً زیر نظر پزشک مصرف کنید.
- به یاد داشته باشید که بخشی از نیاز شما به کلسیم از طریق رژیم غذایی شما تامین می‌گردد، بنابراین مکمل‌ها را بیش از حد مصرف نکنید.
- پیش از مصرف داروهای ضداسیدمعده برای سوزش سردل، با دکتر داروساز یا پزشک خود مشورت کنید.
- اگر فشار خون شما بسیار بالا است یا دیابتی هستید، بیشتر در معرض خطر کلسیفه و پیر شدن جفت قرار دارید.
کلسیفه شدن جفت چگونه بر جنین تاثیر می‌گذارد؟
کلسیفه و پیر شدن جفت از هفته 37 نرمال شمرده می‌شود و دلیلی برای القاء زایمان یا عمل سزارین وجود نخواهد داشت. بانوانی که با این مشکل مواجه می شوند برای بررسی رشد جنین خود، صرفاً به دفعات بیشتری به معاینه نیاز خواهند داشت.
کلسیفه شدن جفت قبل از هفته 37 بارداری، برای جنین خطر بیشتری خواهد داشت و هرچه جنین سن کمتری داشته باشد، شدت بیماری بیشتر خواهد بود.
خطرات کلسیفه شدن جفت
جفت کلسیفه و پیرشده به خوبی کار نمی‌کند و این عدم فعالیت، یعنی جنین به اندازه کافی اکسیژن و مواد مغذی دریافت نمی‌کند. رسوب کلسیم در جفت می‌تواند به مرگ بخشی از جفت منجر شود یا بافت الیاف مانندی را جایگزین کند که کارآیی جفت را کاهش دهد.
رسوب کلسیم می‌تواند خطر لخته‌های خونی در جفت را افزایش دهد. این رسوب، موجب اختلالِ جریان خون در رگ‌های خونی موجود در جفت شده و جریان خون به جنین را کند می کند. خوشبختانه در اکثر موارد مشکلاتی که در اثر کلسیفه و پیر شدن جفت بوجود می‌آید، برای جنین خطرناک نیستند.
تشخیص جفت کلسیفه یا پیر
تنها روش برای تشخیص این مشکل، سونوگرافی لگنی از جفت است. البته ممکن است با تصویربرداری عادی نیز این مشکل شناسایی شود. اگر مادر باردار به موعد زایمان نزدیک باشد، این نشانه به معنای آن است که به احتمال زیاد، زایمان طی چند هفته آینده صورت می‌گیرد. اگر جنین کوچکتر از 37 هفته باشد، احتمال دارد این عارضه کمی خطرناک‌تر باشد، اما به ندرت خطری جنین را تهدید می‌کند.
مطالعه بیشتر:
1- جفت جنین چیست؟ و چه عملکردی در بارداری دارد؟
2- چه موادی می‌توانند از جفت عبور کنند و به جنین آسیب برسانند؟
3- مقایسه نمونه برداری پرزهای جفتی CVS و آمنیوسنتز
4- تشخیص دکولمان جفت یا کنده شدن جفت، علت و درمان آن
