پروبیوتیک ها در بارداری

پروبیوتیک ها چگونه کار می‌کنند؟

حدود 100 تریلیون میکرو ارگانسیم (موجودات ذره‌بینی) در روده و شکم شما زندگی می‌کنند که از بیش از 500 گونه متفاوت را تشکیل می دهند. این موجودات ذره‌بینی عموماً ما را بیمار نمی‌کنند، بلکه برای سلامت ما مفید نیز هستند. باکتری‌های ساکن روده، پاتوژن ها (میکرو ارگانیسم‌های آسیب‌رسان) را تحت کنترل قرار داده، به گوارش و جذب مواد مغذی کمک کرده و به عملکرد سیستم ایمنی ما کمک می‌کنند.

سیستم ایمنی شما از طریق سه نوع سلول T helper cell )نوعی از گلبول‌های سفید خون) اداره می‌شود و کلید سلامت سیستم ایمنی بدن، برقراری توازن بین دو عدد از این سلول‌ها یعنی TH1 و TH2 بوسیله سومین سلول یعنی TH3 است. آلا‌کلنگی را تصور کنید که TH1 در یک سوی آن و TH2 در سمت دیگر آن قرار دارد. مرکز این آلا‌کلنگ TH3 است و وظیفه آن برقراری توازن و در متعادل ساختن دو سلول دیگر است. لحظه‌ای که TH1 بیفتد و TH2 بلند شود (یا برعکس)، عملکرد سیستم ایمنی شما اُفت می‌کند. اگر TH1 بیفتد، بیماری‌هایی مثل دیابت، سقط جنین و بیماری انحطاط سیستم عصبی را سبب می‌شود. و درصورتی‌که TH2 بیفتد، بیماری‌های خودایمنی، آلرژی‌ها، التهاب، سرطان و دیگر بیماری‌های عفونی پدیدار می‌شوند.

برای اطمینان از این‌که هیچکدام از سلول‌های TH1 و TH2 پایین نیافتند، باید سلول TH3 بدن شما سالم بوده و حداکثر کارآیی خود را داشته باشد. سلول TH3 در روده‌ها یافت می‌شود، بنابراین چنین به نظر می‌رسد که داشتن سیستم گوارش و روده‌ای سالم به سلامت کلی بدن شما کمک خواهد کرد. به همین دلیل پزشکان معمولاً همزمان با تجویز آنتی بیوتیک ها، مصرف پروبیوتیک ها را نیز تجویز می کنند. زیرا آنتی بیوتیک ها میزان باکتری های بدن را کاهش می‌دهند و برای خنثی‌کردن این تاثیرات از پروبیوتیک ها استفاده می‌شود. به همین علت است که برای پیشگیری از آفت دهانی (قارچ دهانی)، کمک به مجاری ادرار و عفونت واژنی خوردن ماست طبیعی توصیه می‌شود.

از آنجاییکه در دوران بارداری، توازن باکتری های واژن خانم ها بر هم خورده و احتمال وقوع عفونت های واژنی بیشتر می‌شود، پروبیوتیک‌ها می توانند برای سلامت اندام تناسلی مفید باشند. محیط واژن نیز مثل مجاری روده‌ای، از توازن خوبی برخوردار است، یعنی معمولاً باکتری‌ها محیط واژن را به شدت اسیدی می‌کنند تا شرایط برای زندگی موجودات ذره‌بینی آسیب‌رسان غیرممکن شود. اما گاهی توازن این سیستم بوسیله عواملی چون مصرف آنتی بیوتیک‌ها، نابودکننده های اسپرم و افزایش هورمون های دوران بارداری برهم می‌خورد.

پروبیوتیک ها‌، که فلوراهای (میکروب‌های مفید بدنی) کوچک را متوازن می‌کند، می توانند برای درمان برخی از مشکلات اندام تناسلی و مجاری ادرار مثل عفونت واژنی، عفونت قارچی و عفونت مجاری ادرار مفید باشند. زیرا پروبیوتیک ها کاملا طبیعی هستند و از باکتری هایی که از قبل نیز درون بدن شما وجود داشته‌اند ساخته شده‌اند، بنابراین استفاده از آنها در دوران بارداری ایمن است.

براساس پژوهش‌های کلینیکی، پروبیوتیک‌ها دارای فواید زیر هستند:

• مدیریت تحمل ناپذیری لاکتوز.
• پیشگیری از سرطان مقعد.
• بخاطر شکستن صفرا در روده‌ها، کلسترل کاهش یافته و از جذب دوباره آن پیشگیری می‌شود.
• هنگام تخمیر برخی از مواد درون بدن از طریق تولید "شبه پیوندهای اسیدهای آمینه"، فشار خون را کاهش می‌دهد.
• عملکرد سیستم ایمنی را بهبود بخشیده و از عفونت‌ها پیشگیری می‌کند.
• التهاب را کاهش می‌دهد.
• جذب مواد معدنی را بهبود می‌بخشد.
• از رشد بیش از حد باکتری‌ها پیشگیری می‌کند.

استفاده خوراکی و یا واژنی پروبیوتیک‌ها lactobacilli می تواند به درمان عفونت واژنی کمک کند. از آنجاییکه عفونت‌های واژنی، خطر پیچیدگی های مرتبط با بارداری و بیماری التهاب ناحیه لگن خاصره را تشدید می‌کند، این عفونت ها حتما باید تحت درمان قرار گیرند.

فواید پروبیوتیک ها برای جنین

پروبیوتیک ها حتی برای جنین نیز مفید هستند و به بهبود سیستم ایمنی نوزاد در هنگام تولد کمک می‌کنند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند، مادرانی که طی بارداری مصرف پروبیوتیک ها را افزایش داده‌اند، فرزندشان 50 در‌صد کمتر با خطر آلرژی ها به ویژه اگزما، آسم و حساسیت‌های پوستی روبرو بوده‌اند.

مکمل‌های پروبیوتیک باعث کاهش نشانه‌های حساسیت پوستی در کودکان شده و اغلب آنها را به کلی از بین می‌برد. مادرانی که شیردهی پستانی کرده و از پروبیوتیک ها استفاده می‌کنند، به شکلی مداوم پروبیوتیک های مفید را از طریق شیر خود به فرزندشان منتقل می‌کنند.

براساس مطلبی در روزنامه نیویورک تایمز که توسط "لیتا پروکتور" مدیر برنامه پروژه میکروب‌شناسی انسانی تهیه شده‌ بود، اجتماع میکروبی و تعامل آنان با محیط اطرافشان هنگام تولد نوزاد باعث می شود تا جنین هنگام زایمان واژنی و عبور از کانال زایمان با میکروب های واژن مادر آغشته شود.

دکتر پروکتور می‌گوید: نوزادان نسبت‌ به میکروب ها برخوردی مانند آهنربا دارند. پس از گذشت دو یا سه سال از زندگی کودکان، سیستم ایمنی کودکان به رشد اندازه کافی رشد کرده و چگونگی مبارزه نکردن با برخی میکروب ها را یاد می گیرند و آنها را بعنوان دوستان خود شناسایی می کنند و اجتماع میکروبی بدن آنها بالغ شده و رشد می یابد.  

دکتر پروکتور ادامه می‌دهد: نوزادان به دنیا آمده از طریق سزارین، با میکروبی متفاوتی روبرو می‌شوند، اما هنوز متخصصین نمی‌دانند که آیا این اجتماع میکروبی متفاوت، پس از بلوغ  نیز به همان صورت باقی می‌ماند یا خیر. سلول این باکتری‌ها بسیار کوچک بوده، یعنی یک دهم تا یک صدم اندازه سلول‌های انسانی، اما با اینکه اندازه‌ی این سلول‌ها بسیار کوچک است در بدن افراد بالغ یک تا دو کیلوگرم از این باکتری ها وجود دارد. به ویژه روده ی انسان که مملو از این باکتری‌ها است.

فرزند خود را با زایمان واژنی به دنیا آورده اید یا با روش سزارین؟

این سوال را متخصص اطفال حتماً در اولین ملاقات از شما می‌پرسد تا پروبیوتیک مناسب برای شما و فرزندتان را تجویز کند. درصورتی‌که قصد شیردهی پستانی دارید، استفاده از خوراکی‌های سرشار از باکتری‌های زنده مثل ماست، ترشی‌ها، کلم رنده شده و آب‌پز با سرکه، شکلات تلخ و برخی از پنیرها به انتقال این باکتری‌های خوب به فرزندتان کمک خواهد کرد.

پروبیوتیک هایی که به نگهداری در یخچال نیاز دارند، بیشترین فایده را دارند. ولی بهتر است از مراقب پزشکی خود سوال کنید که آیا پروبیوتیکی که انتخاب  کرده اید، برای خصوصیات بارداریتان مناسب است یا خیر.