استفراغ در نوزادان ، علل و درمان

چرا فرزند من استفراغ می کند؟

استفراغ به علت های مختلفی در نوزادان بروز می کند. گرچه معمولاً برای نوزاد آزار دهنده بوده و برای والدین نگران کننده است اما در بیشتر موارد استفراغ نوزادان مسأله ی نگران کننده ای نیست. از آنجا که یکی از علل ایجاد استفراغ بیماری های ویروسی است، اگر نوزاد و یا شیرخوار شما دائماً بالا می آورد، باید به علت اصلی آن پی ببرید.

مشکلات مربوط به غذا خوردن

استفراغ در چند ماه اول زندگی معمولاً در اثر مشکلات مربوط به غذا خوردن رخ می دهد. از این قبیل مشکلات می توان به، خوردن شیر بیش از اندازه، بلع مقدار فراوانی هوا در هنگام شیر خوردن، آلرژی به برخی از غذا های مصرفی مادر، آلرژی و یا ناسازگاری شیر خشک با دستگاه گوارش نوزاد.

عفونت های باکتریایی و ویروسی

ابتلا به برخی از عفونت ها نظیر عفونت های تنفسی می تواند منجر به این مسأله شود. استفراغ پس از سرفه های پیاپی مابین شیر خواران بسیار شایع است. در بزرگسالان مخاط آمیخته با ویروس سرماخوردگی وقتی وارد دستگاه تنفس می شود، سبب سرفه خواهد شد اما نوزادان علاوه بر سرفه برای دفع مخاط آلوده استفراغ نیز می کنند. اگر ویروس و یا باکتری دستگاه گوارش را نیز تحت تأثیر قرار دهد، سایر علائم از قبیل اسهال، تب و ... بروز خواهد کرد.

عفونت مجاری ادراری، مننژیت و عفونت گوش از جمله مواردی هستند که سبب تهوع و استفراغ در نوزادان و شیرخواران می شوند.

گریه های مداوم نشانه ی استفراغ نوزاد

گریه های مداوم نوزاد نیز می تواند نشانی از استفرغ باشد که در آن محتویات معده وارد مری شده اما به دهان نمی رسند، به این شرایط رفلاکس پنهان نیز می گویند. اسید معده وقتی وارد مری می شود به بافت مخاطی آن آسیب زده درنتیجه سوزش حاصل شده سبب گریه های نوزاد خواهد شد.

 عوامل ایجادکننده اسفراغ در نوزاد

• بیماری حرکت

برخی از نوزادان و شیر خواران به بیماری حرکت مبتلا هستند. حرکات ماشین، قایق و ... سبب استفراغ کردن آن ها می شود. مشأ اصلی بیماری حرکت، تفاوت بین تصاویر حاصل از سیستم بینایی با درک محیطی سیستم تعادلی گوش داخلی می باشد.

• مواد فاسد و بد مزه

ممکن است که علت استفراغ نوزاد شما امتناع از بلع مواد بدمزه مانند داروها و یا خوردن مواد غذایی فاسد مانند شیر خشک فاسد شده باشد.

• مشکلات روده

استفراغ ناگهانی، پایدار و جهنده می تواند نشان دهنده ی انسداد روده ها، بیماری هیرشپرونگ و یا سایر آنومالی ها ی دستگاه گوارش باشد. از آن جا که این بیماری ها خصوصاً انسداد روده سبب سوء تغذیه، کم آبی و ... خواهد شد، لازم است که هر چه سریع تر اقدامات درمانی لازم انجام شود.

• تنگی دریچه پیلور

دریچه ی پیلور یک اسفنگتر یک (دریچه ی عضلانی که توانایی باز و بسته شدن دارد) عضلانی مابین قسمت انتهایی معده و قسمت ابتدایی روده ی باریک و یا همان دوازده است، درصورتی که این دریچه نسبت به حالت معمول تنگ باشد، موادغذایی نمی توانند وارد روده شوند و با انقباضات معده به صورت یک استفراغ جهنده خارج می شوند. این اتفاق در هفته های ابتدایی تولد خود را نشان می دهد و درصورتی که درمان نشود منجر به سوء تغذیه و کم آبی بدن خواهد شد. با کمک اقدامات جراحی می توان اسفنگتر معده را به حالت طبیعی بازگرداند و مشکل را برطرف نمود.

برای استفراغ نوزادم چه کاری می توانم انجام دهم؟

در بیشتر موارد استفراغ نوزاد شما خود به خود با بزرگتر شدن او و تکامل اسفنگتر بین معده و مری بهبود می یابد. اما برخی از اقدامات درمانی ممکن است بتواند وضعیت را بهتر کند.

• بعد از شیردهی به مدت حد اقل 20 دقیقه نوزاد و یا شیر خوار را به حالت دراز کش قرار ندهید.
• در هنگان خواباندن نوزاد او را با زاویه ی 45 درجه نسبت به زمین قرار دهید.
• می توان از تشک های ضد ریفلاکس استفاده کرد.
• حتماً پس از خوردن شیر آروغ او را بگیرید.
• در ماه های اول او را به پهلو بخوابانید. زیرا اگر نوزادی که به صورت طاق باز خوابیده استفراغ و یا ریفلاکس کند، ممکن است که محتویات بالا آمده وارد نای (لوله ی تنفسی) و سپس وارد ریه ها شده و به مرور سبب عفونت ریوی و حتی خفگی گردد.
• در صورتی که شیرخوار بالای شش ماه زیاد استفراغ می کند در طی شبانه روز آب کافی به او بدهید تا بدنش دچار کم آبی نشود.
• درصورت تغذیه با شیر مادر، مادر نباید در رژیم غذایی روزانه ی خود مقدار زیادی شیرینی جات مصرف کند، زیرا این مواد سبب بدتر شدن ریفلاکس خواهد شد.
• هرگز بدون تجویز پزشک به فرزندتان دارو ندهید.
• اگر فرزندتان در هنگام حرکت در ماشین استفراغ می کند (بیماری حرکت)، زمان و برنامه ی سفر خود را طوری تنظیم کنید که بتوانید در فواصل زمانی کم توقف کرده، فرزندتان را از ماشین خارج کنید تا کمی هوای تازه بخورد و آرام بگیرد. در حین سفر هرگز معده ی او را با مایعات فراوان پر نکنید. اگر غذای جامد می خورد، دادن یک میان وعده ی جامد و کم حجم به او پیش از سفر، حالت تهوع و استفراغ را تسکین می دهد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟

• اگر دائماً تنفس نوزادتان بدون علت مشخصی صدا می دهد و خس خس می کند، حتماً او را نزد پزشک ببرید، ممکن است مبتلا به ریفلاکس پنهان باشد.
• اگر نوزادتان زیر سه ماه دارد و علاوه بر استفراغ تب را نیز در او مشاهده کردید.
• اگر استفراغ فرزندتان به رنگ زرد مایل به سبز است.
• اگر علاوه بر استفراغ شکمش باد کرده و به شدت درد می کند، زیرا این مسأله ممکن است که دلالت بر انسداد روده، فتق و یا سایر موارد داشته باشد. بروز انسداد روده در نوزادان نادر اما خطرناک است.
• اگر نوزادتان بعد از یک ضربه ی محکم به سرش بیش از یک بار استفراغ کرد.

مطالب بیشتر:

• داروهای ضد ریفلاکس معده نوزادان خطرناک است!
• گریه نوزاد