روش های برای کنترل ویار بارداری
وقتی موضوع به بارداری و تغذیه می‌رسد، ممکن است احساس کنید که پرورش یک انسان در درون خود بیشتر از انچه که به نظر می رسد سخت باشد. حس می‌کنیم ورم کرده‌ایم و نفخ داریم، ولی می‌خواهیم بیشتر و بیشتر بخوریم.
مدام حالت تهوع داریم اما به‌خاطر رشد جنین باید غذاهای پرکالری و مغذی بخوریم. دل‌مان می‌خواهد یک عالم کوکی‌های شیرین بخوریم، ولی باید یک سالاد سالم با مقداری پروتئین و یک تکه میوه بخوریم.
تازه بعد هم نوبت ویار است. چرا دلم می‌خواهد تمام روز چیزی جز زغال‌اخته نخورم؟ آیا برای جنین خوب است؟ بد است؟ خب وقت آن است که خیال‌تان را راحت کنیم. این‌ها واقعیت‌هایی درباره میل به خوردن چیزهای عجیب است.
ویار بارداری چیست؟
ویار بارداری زمانی است که واقعا و واقعا میل به یک غذای خاص یا حتی یک بوی خاص دارید. در بیشتر مواقع ویار یک غذا و یا خوراکی معمولی است.
اما برخی بانوان ویارهای عجیبی را هم تجربه می‌کنند.
تعدادی از مادران در دوران بارداری ویار به چیزی را تجربه می‌کنند که اصلا غذا نیست! وقتی میل به مزه یا یک چیز غیرخوراکی پیش می‌آید، به آن ویار پیکا یا گِل خواری می‌گویند.
هیچ کلمه‌ای برای وقتی هوس بوی یک چیز به‌جز غذا را می‌کنید وجود ندارد، اما این تجربه بسیار شایع است.
ویار بارداری چند هفتگی شروع و چه زمانی پایان می یابد؟
حس گرسنگی شدید می‌تواند در هر زمانی از بارداری اتفاق بیفتد و ممکن است در کل بارداری ادامه داشته باشد. اما ویارهای خاص، خصوصا به چیزهای عجیب، معمولا در پایان سه ماهه سوم یا شروع سه ماهه دوم بارداری رخ می‌دهد.
ویار در اواسط بارداری از همیشه شدیدتر می‌شود و معمولا از همان موقع هم شروع به محو شدن می‌کند. البته گاهی ویارتان به طور کامل از بین نمی‌رود.
برخی بانوان در دوره بارداری ویار یک غذای خاص را می‌کنند و بعد از تولد نوزاد و باقی زندگی نیز همچنان آنرا دوست خواهند داشت. این می‌تواند یک مسأله ی روحی باشد و به احساس مثبت و آرامش بخش مربوط به آن غذا ارتباط داشته باشد.
علت ویار بارداری چیست؟
قبلا این‌طور تصور می‌شد که ویار به‌خاطر نیاز بدن به آن غذای خاص است. در باورهای قدیمی وقتی یک نوع ویار خاص دارید، این به شما چیزهایی درباره جنسیت، ظاهر یا شخصیت نوزادتان می‌گوید. البته در طب سنتی موراد زیادی وجود دارد که می‌گوید مادر باردار به دلایل فیزیکی باید به ویارهای خود گوش بدهند.
حالا می‌دانیم که ویار می‌تواند به‌خاطر نیاز به یک ماده مغذی خاص، نیاز به کالری به‌طور عام یا حتی یک نیاز احساسی باشد. معنایش آن نیست که ویار اشتباه است یا اینکه باید آنرا نادیده بگیرید. فقط این است که درک از ویار اشتباه بوده است.
توجه داشته باشید: نیازهای احساسی نیز اهمیت نیازهای فیزیکی را دارند، بنابراین از ویارهای خود هراسی نداشته باشید و آنها را بطور دقیق برطرف کنید.
چرا نسبت به برخی خوراکی ها بیزاری پیدا می‌کنم؟
نقطه مقابل ویار، بیزاری از برخی خوراکی هاست. اکثر بانوان در زمان بارداری نوعی بیزاری غذایی پیدا می‌کنند. به‌جز ترشی‌های سرکه‌ای، غذاهای چسبناک یا شل، غذاهای پرادویه یا با طعم تند، معمولا در مورد محصولات حیوانی، غذاهای تخمیری نیز نوعی بیرازی و دلزدگی رخ می‌دهد. اما هیچ معیار مشخصی ندارد. برخی بانوان ویار این غذاها را می‌کنند و برخی دیگر از چیزهای ساده‌ای مثل پرتغال یا سیب زمینی بیزار می‌شوند. خیلی شخصی است.
در واقع منشاء بیزاری از غذا از همان‌جایی نیست که ویار ایجاد می‌شود. ویار معمولا میل شدید برای یک غذا است که معمولا با نیاز به یک ماده مغذی، تغییر هورمونی یا میل به غذاهای آرامش بخش ایجاد می‌شود. در بیزاری یا تنفر از برخی خوراکی ها معمولا حسی شدیدتر ایجاد می‌شود. بنابراین غذاهایی که نسبت به آنها بیزار هستید احتمالا غذاهایی هستند که در طبیعت دارای ریسک هستند، مانند گوشت‌ها یا غذاهایی که شخصا تجربه بدی با آنها داشته‌اید.
گاهی کلا مشکل متفاوتی دارید. یک غذای خاص نیست که از آن خوشتان بیاید یا از دیگری تنفر داشته باشید. بلکه از هیچ‌چیز خوشتان نمی‌آید. این می‌تواند به خاطر تغییر در نیازهای مواد مغذی و یا حس شما از بو یا مزه که تحت تاثیر هورمون ها قرار گرفته نیز باشد. اگر طعم غذا خیلی ساده و بی‌مزه باشد تعجبی ندارد میلی به آن نداشته باشید. در سه ماه اول بارداری بسیاری از بانوان حالت تهوع پیدا می‌کنند. برخی از بانوان حتی در تمام طول مدت بارداری این احساس را دارند. باز هم می‌گویم، این به‌خاطر تغییرات هورمونی است و می‌تواند شما را از خوردن بیندازد. خوشبختانه تهوع در تمام روز اتفاق نمی‌افتد و بیشتر بانوانی که حالت تهوع دارند، این حالت‌شان پس از سه‌ماه اول از بین می‌رود. قوی باشید و حتی اگر خیلی میلی به غذا ندارید کالری لازم را به بدن‌تان برسانید.
آیا ویار باعث می‌شود خیلی کم غذا بخورم؟
این هم امکان دارد. بسیاری از بانوان از ویار به غذاهای شیرین مثل کیک، آب‌نبات و میوه می‌گویند. این می‌تواند بی‌اشکال باشد، اما اگر عادت به غذای پرچرب و پر از پروتئین دارید، تمام این کربوهیدرات‌ها ممکن است به کالری کافی منجر نشود. علاوه بر این، اگر فقط کربوهیدرات‌های شیرین و شور می‌خورید، ممکن است دامنه وسیعی از مواد مغذی ضروری را از دست بدهید.
برای همین سعی کنید رژیم غذایی متنوع، سرشار از میوه و سبزیجات تازه داشته باشید، حتی اگر فقط ویار بیسکوئیت‌های ساده دارید.
بسیاری از بانوان خوردن غذاهای ساده یا کمی نمکین را برای کمک به رفع حالت تهوع و تنفر مفید می‌دانند. نوشیدنی‌های ساده و مختلف مثل شیر نیز می‌تواند به رفع ترش‌کردن، سوءهاضمه و برگشت اسید معده کمک کند و باعث شود هنگام غذا بهتر و با میل بیشتری بخورید.
آیا ویار ربطی به مواد غذایی مورد نیاز بدن دارد؟
برخی تحقیقات نشان می‌دهد ویار با نیاز به مواد مغذی موجود در غذاهایی که ویار آنها را می‌کنیم ارتباط دارد. بنابراین احتیاجی به شکلات ندارید، بلکه منیزیم نیاز دارید، نخود نمی‌خواهید بلکه پروتئین لازم دارید. ویارهایی خاص صرفا ما را به سمت غذاهایی که سرشار از این مواد مغذی هستند و هضم راحتی دارند سوق می‌دهند.
از طرفی برخی تحقیقات نیز می‌گویند، ویار کلا بی‌معنی است. در واقع محققان سعی کرده‌اند ارتباطی بین رژیم روزانه یا کمبودهای خونی با غذاهایی که بانوان باردار ویار می‌کنند بیابند، اما موفق نشده‌اند و به این نتیجه رسیده اند که ویار بارداری بیشتر نوعی میل روانی برای غذایی خاص یا ممنوعه برای کسب آرامش‌بخش و کالری است.
آیا باید تسلیم ویار بارداری شد؟
ویار چه به‌خاطر نیاز به مواد مغذی باشد یا برای آرامش، سؤال اصلی است که آیا ویار غذای متناسب این دوران را کرده‌ایم یا خیر.
غذاهای چراغ سبز : اگر غذاهایی که ویار آنها را دارید سالم هستند، نظیر میوه و سبزیجات یا غلات کامل، آنها سبز و سبک هستند و برایتان منفعت دارد.
غذاهای چراغ زرد : اگر غذاهایی که ویار آنها را دارید خنثی است، مقدار کمی از آن برای شما خوب است، اما مقدار زیادش خوب نیست، نظیر آجیل‌ها و دانه‌ها یا شکلات. پس مقدار کمی از آنها در حدود ۵۰ تا ۱۰۰ کالری مصرف کنید. این از لحاظ احساسی به شما کمک می‌کند، بدون اینکه تشویق‌تان کند زیاد بخورید.
غذاهای چراغ قرمز : اگر غذاهایی که ویار آنها را کرده‌اید برای جنین شما بد باشد، مهم نیست مواد مغذی هستند یا حال شما را خوب می‌کنند. باید از آنها دوری کنید و جایگزین‌هایی را که نیازهای غذایی و احساسی شما را برطرف می‌کنند انتخاب کنید.
آیا ویار باعث می‌شود زیاد غذا بخورم؟
ممکن است. چون بسیاری از ویارهای ما احساسی یا برای غذاهای پرکالری است و ممکن است بسیار بیشتر از نیازمان بخوریم. به همین دلیل، مهم است سعی کنیم میان وعده‌هایمان را کوچک انتخاب کنیم و نسبت به کالری غذایی که می‌خوریم آگاه باشیم. برای سه ماه اول، احتمالا بیشتر از حد معمول نیازی به کالری ندارید و برای سه ماه های بعد مقدار کمی غذای بیشتر می‌خواهید.
یادتان باشد مراقب وزن‌تان و چیزی که می‌خورید باشید، خصوصا اگر ویار شما شدید یا بسیار متفاوت از رژیم غذایی معمول شماست.
چه مواردی شامل ویارهای ممنوعه می باشد؟
بعضی غذاهایی که در زمان بارداری ویار می‌کنیم بسیار خطرناک است.
هرچقدر هم آنها را ویار داشته باشید باید از آنها دوری کنید:
- ماهی‌های صدفی و خام که می‌توانند مقدار زیادی باکتری داشته باشد.
- پنیرهای نرم که احتمالا باکتری دارد.
- ماهی‌های بزرگ مانند تن و شمشیر‌ماهی
- میوه‌های نشسته و باپوست، که می‌تواند آغشته به سموم باشند.
- محصولات الکلی و تخمیری که ممکن است حاوی الکل باشد و می‌تواند به جنین منتقل شود.
- شیرین‌بیان که می‌تواند موجب انتقال کورتیزول از طریق جفت شود.
- محصولات سویایی غیرتخمیری یا کم فرآوری شده که می‌تواند روی توازن هورمونی برخی بانوان تاثیر بگذارد.
- محصولات پرنمک که می‌تواند موجب افزایش فشار خون در بانوان حساس شود.
موارد پیکای یا ویار شدید هم می‌تواند خطرناک باشد. اگر ویار چیزهای غیرغذایی که حجیم هم نیستند، مانند کاغذ یا پوست موز، اما شدیدا سمی هستند، مثل صابون یا خاک و ... را دارید، حتما با پزشک خود حرف بزنید.
ممکن است در معرض خطر کمبود یک ماده مغذی، مسمومیت یا حتی عوارض سلامت روانی پس از بارداری، مانند افسردگی باشید.
برای کنترل ویار بارداری چه کاری می‌توان انجام داد؟
کار زیادی در مورد ویار نمی‌توانید انجام بدهید. تا وقتی آن غذا را بخورید ویارش را خواهید داشت یا اینکه صبر کنید تا ویار دیگری از راه برسد. اگر ویار غذاهای پرکالری دارید، خوب است مقدارهای کمی از آنها را بخورید، یا اینکه نسخه کم‌کالری‌تری از آنها را با جایگزین‌های سالم‌تر درست کنید.
1- سعی کنید ذهن تان از آن دور شود
اگر ویار شما دائمی است، گاهی کمی درمان‌های ذهنی و مراقبه کمک می‌کند. یوگا کنید، راه بروید یا کارهای مورد علاقه‌تان را با دوستان خود انجام بدهید یا حواس‌تان را از ویار پرت کنید. ویار ها اغلب خودشان از بین می‌روند، برای همین پرت کردن حواس تا زمان کم‌رنگ شدن ویار چاره کار است.
اگر پیکا یا ویار شدید دارید، این احتمال وجود دارد که چیزی در بدن شما کم باشد، خصوصا اگر ویار پیکا مدام تکرار می‌شود. درباره رژیم غذایی‌تان با پزشک خود مشورت کنید و ممکن است لازم باشد آزمایش خون بدهید. این نشان خواهد داد که شاید در رژیم غذایی خود باید تغییری بدهید یا مکمل‌هایی مصرف کنید.
2- سعی کنید موارد سالم تر را جایگزین ویارتان کنید
ویارهای ناسالم می‌تواند از غذاهای عادی که اجازه خوردنشان را نداریم تا بمب‌های کالری و چیزهایی که واقعا سمی را شامل شود.
بنابراین وقتی ویار غذاهایی را داریم که اصلا نباید آنها بخوریم باید چه کنیم؟ مسلما چیز دیگری می‌خوریم!
- سعی کنید به جای شکلات‌های شیرین، شکلات تلخ یا شکلات بدون‌قند با طعم شیر بادام بخورید.
- به جای چای و قهوه، دمنوش‌هایی با تایید پزشک بنوشید.
- به جای آب‌نبات، میوه یا آب‌نبات‌های بدون قند بخورید.
- به جای شیرین‌بیان، آب‌نبات های طعم‌دار دیگر مثل دارچین بخورید.
- به جای سویای ساده، سویای تخمیری بخورید، مثلا به جای توفو، تمپه بخورید.
- به جای محصولات سویادار، سیتان (گلوتن گندم) و دیگر محصولات گندمی بخورید.
- به جای محصولات فرآوری شده حیوانی، محصولات فرآوری شده گیاهی بخورید که چربی، کالری، سدیم و خطر کمتری از لحاظ آلودگی باکتریایی دارند.
- به جای غذاهای قندی، نسخه‌های بدون‌قند آنها را بخورید.
- به جای غذاهای پرنمک، نسخه‌های کم‌سدیم آنها را بخورید.
- به جای نوشیدنی‌های الکلی، نسخه‌های بدون الکل بخورید.
نکته مهم
اگر رعایت این مسائل به نظر پرزحمت می‌رسد، نگران نباشد، زیرا واقعا این‌طور نیست. یادتان باشد که شما نیز جزء همانند اکثر مادران باردار ویار بارداری را تجربه می‌کنید و بدون نیاز به داروها می توانید این دوره را پشت سر گذارید.
نکته مهم دیگر این که غذاهای کامل و تازه بخورید و از افراط و تفریط در خوردن پرهیز کنید. اگر می‌خواهید به ویار خود گوش کنید، تا زمانی‌که غذاهای سالمی هستند، اشکالی ندارد. اگر ویارتان را نادیده هم بگیرید، ضرری ندارد.
اگر دلتان یک برش کوچک کیک می خواهد، بخورید! سعی کنید مقدارش کم باشد.
مطالعه بیشتر:
1- ويار چيست و به چه دلیل یا علت ویار بارداری به وجود می آید؟
3- درمان حالت تهوع صبحگاهی در دوران بارداری
4- علت ویار بارداری چیست و از چه زمانی شروع می شود؟
5- ویار پیکا یا ویار مواد غیر خوراکی چیست؟
