علت ویار بارداری چیست و از چه زمانی شروع می شود؟
معمولاً بانوان در مقطعی از بارداری خود ویار یا بیزاری از خوراکی‌ها را تجربه می‌کنند. چه چیزی باعث این اتفاق غریب می‌شود و اگر در ساعت سه بعد از نیمه شب هوس خیار شور با شکر کردید، آیا باید نگران باشید؟
کاغذ روزنامه، گِل، کبریت، سیب‌زمینی خام، خمیردندان، ترشی، یخ، صابون، سیگار و خاکستر، این فهرست چیزهایی است که معمولاً بانوان باردار هوس آنها را می‌کنند و می‌خورند. ویار کردن در بارداری بسیار معمول است و برای برخی با اشتهای فزاینده و میل شدید برای خوردن برخی از خوراکی‌ها همراه است و گاهی شامل ویار خوراکی هایی می‌شود که پیشتر هرگز مورد علاقه آنها نبوده است. اکثر بانوانیکه ویار بارداری دارند به دنبال خوراکی‌هایی هستند که لذت شیرینی (یا ترش و شور) را مهیا می‌کند: ترشی‌ها، چیپس‌ها، شکلات و... که احتمالاً از نظر تغذیه‌ای ایده‌ال نیستند. اما میل به خوردن اشیای غیر تغذیه‌ای مثل پودر رختشویی، گچ یا خاک، پدیده‌ای به نام پیکا است که نیروی قدرتمند ویار بارداری را آشکار می‌سازد.
علت ویار چیست؟
پس واقعاً علت چیست که بانوان باردار غذایی خاصی را هوس می‌کنند؟ به گفته‌ی متخصص تغذیه، کیت تاترسال، علت این ویارها هنوز کاملاً روشن نیست. برخی معتقدند که ویارکردن روش بدن برای گفتن این موضوع است که به مواد مغذی خاصی نیاز داریم، در حالی که عده‌ای اعتقاد دارند که اینها همگی ناشی از ذهن مادر باردار است.
فرض این است که ویار غذایی در نتیجه تجربه تغییرات هورمونی در دوران بارداری است، خصوصاً در سه ماهه اول بارداری. پنداشته می‌شود که این تغییر هورمون‌ها بر حواس بویایی و چشایی اثر دارد و در نتیجه بر گزینه‌های غذایی نیز تاثیر می‌گذارد. اما در این مقطع، شواهد علمی برای حمایت از هیچ یک از این دیدگاه‌ها وجود ندارد.
در حالی که امکان دارد جواب به این سوال که علت ویار خوراکی ها چیست، برای همه یکسان نباشد، ولی مطالعات جدید نشان داده‌اند که ارتباطی قوی بین کم خونی (مشکلی که در آن کمبود آهن در بدن منجر به کاهش تعداد سلول های قرمز خون می‌شود) و پیکا وجود دارد. طبق مطالعه‌ای درباره‌ی 158 باردار نوجوان که در آگوست 2014 در نشریه تغذیه امریکا به چاپ رسید، تقریباً نیمی از بانوان گرفتار ویار پیکا بوده‌اند. دکتر کیمبرلی اوبرایان، راهبر این تحقیقات، می‌گوید: بارداران جوان در خطر بیشتری برای کم خونی قرار دارند. و همان طور که کم خونی افزایش یابد، این رفتار (پیکا) نیز بیشتر می‌شود، اما نمی‌دانیم که کدام اول اتفاق می‌افتد.
خطرات و عوارض ویار پیکا برای مادر و جنین
آنچه حقیقت دارد، این است که شاید برخی از چیزهای غیرتغذیه‌ای که بانوان باردار می‌خورند، برای آنان و فرزند درحال رشدشان آسیب‌رسان نیز باشد. مصرف این مواد علاوه بر اینکه ممکن است سمی یا انگلی باشد، احتمال دارد با جذب طبیعی مواد مغذی از منابع غذایی سالم مداخله کند که در نتیجه ممکن است به دیگر کمبودهای مواد مغذی منجر شود.
تسلیم شدن در براربر ویارهای پیکا (مثل گچ) می‌تواند به بچه آسیب رساند و باید پزشکتان را مطلع سازید. شیر پاستوریزه نشده و محصولات تولید شده از آن خطر قرار گرفتن در معرض موجودات ذره بینی مثل سالمونلا و لیستریا را فزونی می‌بخشد که به مسمومیت غذایی منجر می‌شود. افزون بر این، احتمال دارد ماهی و گوشت خام یا نیمه پخته و سوسیس و کالباس حاولی ویروس‌ها و باکتری‌های آسیب‌رسان باشد.
این متخصص تغذیه می‌گوید: در حالی که تسلیم شدن گهگاه به هرزخوری یا ویار شیرینی ایرادی ندارد، ولی به یاد داشتن این موضوع مهم است که ارزش تغذیه‌ای آنان ضعیف است و ویتامین‌ها و مواد معدنی کافی و ضروری برای رشد و نمو جنین را فراهم نمی‌آورد. ممکن است غذاهایی مثل فست فودها در مکانی با استانداردهای بهداشتی پایین آماده شده باشند که به خودی‌خود خطر محسوب می‌شود.
مقدار مصرف کافئین و قهوه خود را نیز کاهش دهید. برخی از شواهد نشان می‌دهد که احتمال دارد مصرف زیاد کافئین به افزایش خطرات مادرزادی، سقط جنین، زایمان زودرس یا عقب‌افتادگی رشد منجر شود.
گاهی این نیروی شگفت‌انگیز بارداری به اندازه ای نیرومند است که موجب بیزاری مادر نسبت به غذاهایی خاص می‌گردد تا جایی که حتی بوی اندکی از سیر، تخم‌مرغ، جوجه یا شیر، با دستی بر دهان آنان را روانه دستشویی می‌کند.
به گفته‌ی این متخصص تغذیه، این موضوع به خوبی به اثبات رسیده است که حالت تهوع و استفراغ تاثیرات جانبی معمول بارداری است، خصوصاً در سه ماهه اول بارداری.
اگر به شدت ویار غذایی دارید و درباره‌ی سلامت خود و فرزندتان نگرانید، توصیه می‌شود که از متخصص تغذیه مشاوره بگیرید. همیشه انتخاب‌های جایگزینی وجود دارد تا در سراسر بارداری خود تمام دُرشت‌مغزها (پروتئین، چربی و کربوهیدرات‌ها) و ریزمغزها (ویتامین‌ها و مواد معدنی) را کسب کنید، حتی وقتی خوراکی‌های را که پیش از بارداری دوست داشتید، دیگر اشتها‌آور نباشند. مهم‌ترین نکته این است که اطمینان یابید، رژیم غذایی شما متوازن است و تمام مواد مغذی ضروری دریافت می‌شود.
تفاوت بین ویار خوراکی ها و عادت های تغذیه ای
به گفته‌ی این متخصص تغذیه، مهم است که تفاوت بین ویار خوراکی ها و عادت های تغذیه ای را مشخص کنید. یک عادت چیزی است که به شکل منظم یا متداول انجام می‌شود و شاید توقف آن دشوار باشد، اما غیرممکن نیست. معمولاً ویار کردن عملکردی زیستی است، یعنی هوسی که بدن آن را تولید می‌کند و مقاومت در برابر آن بسیار دشوار است. عموماً ویار به خوراکی‌ها در سه ماهه اول بارداری پدیدار می‌شود، در سه ماهه دوم اوج می‌گیرد و پیش از زایمان از میان می‌رود. البته این هوس‌ها بسیار پیش‌بینی‌ناپذیر هستند و احتمالاً در هر بارداری متفاوت است.
برخی از بانوان دچار دیابت های بارداری می‌شود، یعنی نوعی از تحمل ناپذیری گلوکز (قند) که مخصوص بارداری است. پژوهش‌ها نشان داده است که این بانوان به حد زیادی هوس شیرینی می‌کنند، خصوصاً در سه ماهه دوم بارداری، گرچه تا هنگام زایمان این گونه ویارها نیز از بین خواهد رفت.
تعیین جنسیت نوزاد از طریق نوع ویار امکان پذیر است؟
یک باور قدیمی می‌گوید که می‌توان جنسیت نوزاد را از نوع ویاری که مادر در دوران بارداری دارد، حدس زد. البته شاید کمی سخت باشد که ویار شیرینی و شکلات یا محصولات لبنی بتواند مشخص‌کننده جنسیت دختر نوزادتان باشد.
جایگزین های سالم برای ویار بارداری
اگر خوراکی زیر را ویار می‌کنید. | این خوراکی را امتحان کنید | علت |
شکلات | خرما | خرما تمام شیرینی، لطافت و بافت شکلات را به شما می‌دهد، در حالی که فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی خوبی را فراهم می‌آورد. |
بستنی | ماست با طعم وانیل را برای چند ساعت در فریزر بگذارید. | از ماست لطافت و خُنکی که از خوردن بستنی بدست می‌آورید را احساس می‌کنید، اما قند کمتر و کلسیم بیشتری دریافت می‌کنید. |
چیپس | سیب‌زمینی معمولی یا شیرین تنوری با پنیر و خیار شور | سیب‌زمینی تنوری ویار این نوع خوراکی‌ها را برطرف می‌کند به علاوه اینکه فیبر مناسبی دریافت می‌کنید (اگر پوست آن را نمی‌کنید). پنیر نیز پروتئین و کلسیم را تامین می‌کند و خیار شور مزه‌ی نمکین را به شما می‌دهد. |
کیک | مافین (کیک یزدی) از غلات کامل با کمی کره بادام زمینی | کیک یزدی، چربی و قند کمتری دارد و کره بادام زمینی کمی پروتئین اضافه و ریزمغزها را تامین می‌کند. |
بیسکوویت | کراکرها از غلات کامل با مربا | امکان دارد مربا قند زیادی داشته باشد، اما اگر مقدار کمی روی کراکر خود بمالید، چربی و قند کمتری دریافت می‌کنید و ویار شما نیز برطرف می‌شود. از کراکرهای غلات کامل فیر بیشتری را دریافت خواهید کرد. |
خوراکی های جاگزین در دوران بارداری
اگر از خوراکی‌های زیر بیزارید | این خوراکی را امتحان کنید | علت |
بروکلی | اسفناج | بروکلی و اسفناج هر دو سرشار از اسید فولیک هستند. می‌توانید اسفناج بخارپز، تفت‌داده شده یا خام در سالاد به جای کاهو میل کنید. |
ماست | پنیر | مصرف کلسیم کافی در دوران بارداری به شدت اهمیت دارد، اما برای بسیاری مصرف شیر و ماست خوشایند نیست. در نتیجه، اغلب پنیر جایگزینی خوب و نیز سرشار از پروتئین است. اما، نمک و چربی آن زیاد است، بنابراین اندازه‌ی آن را به میزان حداقل نگه دارید. |
سینه مرغ | تخم مرغ | بسیاری از بانوان در چند ماه اول بارداری خود متوجه می‌شوند که "تکه‌های" پروتئین (مثلاً سینه مرغ، استیک، کباب) ناخوشایند هستند. بنابراین، تخم‌مرغ‌ها جایگزینی عالی است، زیرا آنها سرشار از پروتئین، کولین و ویتامین‌های ب هستند. همچنین به سادگی هضم می‌شوند. |
مرکبات | گوجه فرنگی | در دوران بارداری نیاز شما به ویتامین ث افزایش می‌یابد و در نتیجه، مهم است تا مصرف خوراکی‌های سرشار از ویتامین ث را فزونی بخشید. همه می‌دانند که مرکبات سرشار از ویتامین ث است، اما اگر از خوردن مرکبات لذت نمی‌برید، در نتیجه منابع بسیار خوب دیگر ویتامین ث عبارتند از فلفل دلمه‌ای، آلبالو، گیلاس، توت‌فرنگی، گوجه فرنگی و گواوا. |
مطالعه بیشتر:
1- درمان عفونت لیستریا یا لیستریوز در بارداری
2- 9 روش سنتی برای تشخیص جنسیت جنین
3- تغییرات بدن مادر در دوران بارداری
4- ويار چيست و به چه دلیل یا علت ویار بارداری به وجود می آید؟
