علت تهوع صبحگاهی در بارداری چیست و چه روش های درمانی دارد؟

تهوع صبحگاهی در بارداری

اکثر بانوانی که تهوع صبحگاهی دارند، نباید نگران باشند، زیرا طی دوره بارداری، فرزندتان به اندازه کافی مواد مغذی دریافت خواهد کرد. اما، هوشیارانه است که به دنبال راهی باشید که بتوانید برای احساسی بهتر و عملکردی مطلوب به خودتان کمک کنید.

حالت تهوع صبحگاهی در بارداری نشانه چیست

1- تهوع صبحگاهی در بارداری نشانه سلامت جنین است

تهوع و استفراغ صبحگاهی که از مشکلات معمول و شایع اوایل بارداری است نیمی از خانم های باردار را شامل می شود و بسیار آزاردهنده و ناخوشایند است. ولی با این حال این دلگرمی را به شما می دهیم که بر اساس آخرین مطالعات تهوع بارداری نشان دهنده سلامت جنین بوده و از سویی دیگر موجب دفع بسیاری از مواد مضر از بدن مادر خواهد شد.

2- تهوع صبحگاهی در بارداری منشا هورمونی دارد

اگر چه علت دقیق تهوع بارداری هنوز به درستی مشخص نیست ولی می دانیم که یکی از علل آن تغییرات هورمونی بدن به خصوص تغییر در سطح هورمون HCG است. میزان هورمون HCG یا "گونادوتروپین جفتی" در سه ماهه اول بارداری به شدت افزایش می یابد. بین هفته های هشتم تا دهم بارداری غلظت این هورمون در بدن به بالاترین حد خود رسیده و از هفته 12 به تدریج شروع به کاهش می کند. به همین دلیل حالت تهوع غالباً در پایان سومین ماه بارداری از میان می رود. چنانچه این عارضه پس از سه ماهه اول بارداری همچنان ادامه یافت حتماً موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.

علاوه بر تغییرات یاد شده، هورمون HCG ترکیبات بزاق دهان را نیز تغییر داده و به دنبال آن باعث تغییر ذائقه نسبت به برخی از مواد غذایی می شود. احساس تنفر نسبت به طعم بعضی از غذاها در دوران بارداری نیز از همین مساله نشات می گیرد.

3- تهوع صبحگاهی در بارداری ممکن است بعد از سه ماه اول بارداری همچنان ادامه یابد

معمولاً در پایان سه ماهه اول بارداری با کاهش سطح هورمون HCG  تهوع بارداری نیز از میان می رود. ولی با این حال متاسفانه گاهی این عارضه ناخوشایند تا ششمین ماه بارداری نیز همچنان ادامه می یابد.

4- تهوع در بارداری غالبا در آغاز صبح رخ می دهد

این عارضه صبح ها در هنگام برخاستن از بستر شدت بیشتری دارد. و اما علت آن چیست؟ در واقع این حالت به دلیل پایین بودن قند خون در آغاز روز رخ می دهد. برای تسکین این حالت سعی کنید پیش از برخاستن از خواب کمی بیسکوییت، میوه های خشک و تنقلات دیگر میل کنید. این کار باعث می شود قند خون بدن افزایش یافته و پس از یک ناشتایی، انرژی لازم برای برخاستن از خواب را پیدا کنید.

در صورت امکان از همسر خود بخواهید که صبحانه شما را به رختخواب آورده و یا آنکه شب ها پیش از خواب مقداری تنقلات در کنار تخت خود قرار دهید. ضمن آنکه می توانید چای نعنایی خود را پیش از نوشیدن اندکی شیرین کنید. این کار علاوه بر آبرسانی به بدن قند خون را نیز افزایش می دهد.

5- تهوع صبحگاهی در بارداری با خوردن غذا در مقادیر کم تسکین می یابد

برای تسکین حالت تهوع سعی کنید غذای خود را در وعده های بیشتر و مقادیر کمتر میل کنید. این کار علاوه بر کاهش مشکلات مربوط به هضم غذا از خالی ماندن طولانی مدت معده و عوارض و ناراحتی های گوارشی ناشی از آن نیز پیشگیری می کند. برخی از درمان های خانگی نیز در رفع حالت تهوع بارداری موثر هستند. برای این کار می توانید با شروع اولین نشانه های تهوع بنا به دلخواه خود از یک قاشق چایخوری عسل، لیمو ترش، ماست بسیار سرد و یا دمنوش های زنجبیل استفاده کنید.

6- مصرف برخی از مواد غذایی موجب تشدید تهوع صبحگاهی در بارداری می شود

از خوردن مواد غذایی چرب، دیر هضم و پرادویه پرهیز کنید. برای پیشگیری از سنگین شدن معده می توانید از سبزیجات، میوه های تازه، لبنیات ... و یا سایر مواد غذایی سبک و کم حجم استفاده کنید. توصیه می شود فقط از غذاهای مورد علاقه و سازگار با ذائقه خود استفاده کرده و از مصرف غذایی که موجب تشدید تهوع در شما می شوند پرهیز کنید.

برای راحتی بیشتر سعی کنید از خوابیدن بلافاصله پس از صرف غذا خودداری کنید. بهتر است بین آخرین وعده غذایی و خوابتان حداقل دو ساعت فاصله باشد.

سعی کنید از مواد غذایی بودار مثل کلم، ماهی دودی و ...در طبخ غذا استفاده نکنید. بلکه به جای آن بیشتر غذاهای ساده مورد علاقه تان را تهیه کنید. در صورت تغییر ذائقه نسبت به یک ماده غذایی خاص سعی کنید از آن در تهیه غذا استفاده نکرده و مواد غذایی دیگر را جایگزین کنید. به عنوان مثال استفاده از گوشت به جای ماهی...

7- تهوع صبحگاهی در بارداری در برخی موارد بسیار شدید و خطرناک است

این حالت تهوع و استفراغ شدید که اصطلاحاً آن را "هیپرامزیس گراویداروم" می نامند معمولاً با 5 تا 10 بار استفراغ در روز و کاهش 5 درصدی وزن بدن همراه است. معمولاً در این حالت مادر باردار به هیچ وجه تحمل خوردن یا نوشیدن را نداشته و هر بار بلافاصله دچار تهوع و استفراغ خواهد شد. در صورت دچار شدن به استفراغ های وخیم بارداری بلافاصله پزشک خود را در جریان قرار دهید. در موارد بسیار شدید برای پیشگیری از کم آبی بدن و عوارض خطرناک آن برای مادر و جنین، بلافاصله در بیمارستان بستری و برای جبران مایعات از دست رفته بدن به او مایعات وریدی (سرم) تزریق خواهد شد.

8- ممکن است در آخرین سه ماهه بارداری دوباره آغاز شود

بله، این امکان وجود دارد. البته سیستم گوارش بدن در طول این مدت به تدریج با تغییرات هورمونی اوایل بارداری هماهنگی پیدا کرده است. بنابراین دیگر نمی توان تغییرات هورمونی را منشاء بروز آن دانست، بلکه در واقع بزرگ شدن رحم و وارد آمدن فشار به اندام های مجاور به خصوص معده است که موجب بروز این پدیده در ماه های آخر بارداری می شود. برای تسکین آن چه باید کرد؟ در واقع جز صبر کردن و متوسل شدن به شیوه های درمانی که در اوایل بارداری آزموده اید کار دیگری نمی توان کرد!

در صورت عود مجدد این عارضه در اواخر بارداری حتما با یک پزشک متخصص مشورت کنید. زیرا ممکن است این تهوع ناشی از بیماری های گوارشی بوده و منشایی غیر از عوارض بارداری داشته باشد.  

9- برخی از روش های درمانی در تسکین تهوع صبحگاهی در بارداری موثرند

استفاده از تکنینک های درمانی مختلفی نظیر طب سوزنی و هومئوپاتی نیز در درمان و تسکین تهوع بارداری در برخی از خانم های باردار موثر واقع می شود.

در برخی از شیوه های درمانی هومئوپاتی استفاده از مکمل های ویتامین، به خصوص ویتامین B6 برای رفع حالت تهوع بارداری توصیه می شود. ولی فراموش نکنید که پیش از مصرف هر گونه دارو حتماً پزشک خود را در جریان قرار داده و با او مشورت کنید.

 درمان تهوع صبحگاهی در بارداری و روش های جلوگیری از تهوع صبحگاهی در بارداری

بنظر می رسد که تهوع صبحگاهی به علت افزایش میزان هورمون ها در بدن مادران باردار ایجاد می شود، اما علت واقعی آن هنوز نامعلوم است. البته نشانه های این بیماری اکثراً بین هفته 12 و 16 بهبود می یابد، ولی برای بعضی ها از مادرها تا زمان زایمان نیز ادامه می یابد.

در حقیقت چای زنجبیل و بیسکویت کراکر نمی‌تواند پاسخگوی مشکل تمامی مادران باشد. البته موارد ملایم این مشکل با ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی، استراحت و مصرف آنتی اسیدها درمان می‌شود، ولی موارد شدیدتر آن اغلب مستلزم پذیرش در بیمارستان است، تا این‌که مادر باردار بتواند مایعات، مواد مغذی و داروهای ضد تهوع را از طریق سرم داخل وریدی دریافت کند. در حقیقت این مراقبت های پزشکی برای ایمنی بیشتر شما و فرزندتان اجرا می‌شود، زیرا این بیماری می‌تواند برای جنین بسیار خطرناک باشد.

1- داروهای ضد تهوع:  هرگز بدون تائید پزشک دارویی را مصرف نکنید و هنگام مصرف دارو بسیار مهم است که خطرات و فواید آنرا ارزیابی کنید. زیرا ممکن است، بعضی از داروها تاثیری ناسازگار بر شما و فرزند درحال رشدتان داشته باشد. اما همانطوری که بعضی از پزشکان معتقدند، در مقایسه با تهدید خطرناکی که بیماری hyperemesis gravidarum (استفراغ تند بارداری) پیش‌روی مادر باردار قرار می‌دهد، خطر مصرف دارو برای جنین بسیار ناچیز است. بنابراین اگر با دستور پزشک به مصرف دارویی اقدام کردید، تاثیرات جانبی آن را حتماً با پزشک خود درمیان بگذارید.

2- استراحت مطلق: ممکن است، پزشک شما برای مراقبت از شما و جنین در حال رشدتان استراحت مطلق را پیشنهاد دهد، اما با این حال نیز باید مراقب تاثیرات استراحت مطلق بر افزایش یا کاهش وزن و ضعیف شدن ماهیچه‌های خود باشید.

3- درمان طب فشاری: به خاطر داشته باشید طب مکمل در درمان این عارضه بسیار مفید است. در طب فشاری که شاخه ای از طب سوزنی است. فشردن نقطه "نیگان" یا "پریکاردیوم 6" که سه انگشت پایین تر از کف دست بوده و فشردن آن می تواند باعث کاهش تهوع بارداری شود. بنابراین کافیست آن نقطه را پیدا کرده و هر مچ را به ترتیب برای سه دقیقه محکم فشار دهید. همچنین بسیاری از مادران از تاثیر مثبت مچ‌بندهایی ضد تهوع‌"سی باند sea band" بهرمند شده اند. این مچ بندها یک باند الاستیکی است که دکمه ای در سطح داخلی دارد که بر روی نقطه نیگان قرار می گیرد که می تواند موجب کاهش تهوع بارداری شود.

4- گیاهان دارویی: این دو گیاه دارویی یعنی زنجبیل و نعناع علاوه بر مزایای بیشماری که برای شما به همراه دارند، می توانند در بهبود وضعیت شما در احساس حالت تهوع و استفراغ نیز تاثیر گذار باشند. البته در مورد مجاز بودن و یا نبودن مصرف زنجبیل در دوران بارداری تردید هایی وجود دارد، بهتر است پیش از مصرف آن با پزشک خود مشورت کنید.

5- درمان های هومئوپاتی: هومئوپاتی نیز می تواند درمان های موثری برای تهوع و استفراغ شدید بارداری ارائه دهد. البته لازم است که برای دریافت این درمان ها به پزشکان هومیوپات مراجعه کنید. در واقع هومئوپاتی با تقویت عملکرد سیستم های بدن و تنظیماتی که میان آنها وجود دارد باعث می‌شود تا بدن درمان خود را شروع کرده و عامل به وجود آورنده بیماری را از بین ببرد. طب هومئوپاتی از نظر لغوی به معنای مشابه بیماری یا مشابه درمان است و در این نوع طب، دارو صرفا جهت تسکین علایم بیماری کاربرد نداشته، بلکه سبب تقویت بدن شده و ریشه بیماری را در بدن درمان می کند.

6- درمان های آروماتراپی:  آروماتراپی نیز می تواند درمان مناسبی برای تهوع بارداری باشد، برای این کار 2 قطره از محلول اسانس نعنای فلفلی را در یک کاسه آب داغ ریخته و در کنار تختتان قرار دهید. انتشار بوی نعنا فلفلی تا حد زیادی از حالت تهوع تان خواهد کاست.

البته پیش از شروع هر درمان مکمل نیاز است که با پزشک خود مشورت کنید.

 مطالعه بیشتر:

1- رفع حالت تهوع صبحگاهی در بارداری

2- تهوع صبحگاهی در بارداری نشانه چیست؟

3- انواع حالت تهوع بارداری : تهوع خفیف و تهوع شدید

4- تا چه زمانی حالت تهوع در بارداری ادامه دارد؟

5- 4 روش کاهش حالت تهوع در دوران بارداری