علت گرگرفتگی در بارداری چیست؟

گرگرفتگی در اوایل بارداری

گرگرفتگی که می‌تواند باعث شود لباس‌های‌تان را ناگهان کم کنید و فقط چند دقیقه بعد لرز کنید و دوباره همه را بپوشید، بیشتر مربوط به دوران یائسگی است تا بارداری. اما بارداری هم می‌تواند باعث گر گرفتن شود. باید به شما بگوییم که گرگرفتگی یکی از عوارض ناخوشایند و شایع دوران بارداری است که ممکن است از هر زمانی در طول بارداری حتی از همان هفته های اول گریبان شما را بگیرد. گرچه معمولا این حالت در سه ماهه آخر بارداری ایجاد می شود، اما اگر جزء آن دسته از مادرانی باشید که از مراحل ابتدایی بارداری با این عارضه درگیر هستند، لازم است راهکار های کنترل آن را بیاموزید.

با این که تغییرات هورمونی می‌تواند باعث گرگرفتگی شود، تنها دلیل آن صرفا تغییرات هورمونی در دوران بارداری نیست. هورمون هایی نظیر پروژسترون دمای بدن شما را بالا می‌برد. تهوع می‌تواند باعث حس گرما و تعریق یا عرق سرد شود. گرمای ایجاد شده توسط جنین نیز می‌تواند حین پیشرفت بارداری باعث حس گرما شود.

بنا بر نظر محققان دانشگاه پنسیلوانیا، بانوان باردار پنج برابر بیشتر از بانوان غیرباردار در همان سن دچار گرگرفتگی می‌شوند. درحالی که گرگرفتگی حدود ۹۰ درصد از بانوان را در دوران پس از زایمان تحت تاثیر قرار می‌دهد، به گفته دکتر لوری گرگ متخصص زنان، محققان دانشگاه پنسیلوانیا گزارش داده‌اند که ۸۱ درصد از گرگرفتگی در بانوان باردار پیش از سه ماهه سوم صورت می‌گیرد.

گرگرفتگی در اواخر بارداری

گرگرفتگی از جمله عوارض طبیعی دوران بارداری است که معمولا در دومین و سومین سه ماهه بارداری شیوع بیشتری داشته و گاهی نیز در دوران شیردهی رخ می دهد. نوسانات شدید هورمونی در این دوران سبب اتساع عروق خونی محیطی بخصوص در ناحیه سر، گردن و قفسه سینه خواهد شد. وقوع این حالت با حملات متناوب گرگرفتگی به مدت چند ثانیه تا چند دقیقه و متعاقب آن با افزایش میزان حرارت بدن همراه است. گرمای بیش از حد و تعریق های فراوان در هنگام شب سبب از خواب پریدن های مکرر و به دنبال آن افت کیفیت خواب شبانه در این دوران خواهد شد.

از سویی دیگر گاهی نیز دوران بارداری با عوارضی نظیر پرکاری تیروئید همراه است. ترشح بیش از حد هورمون های تیروئید در این دوران با تحریک غدد عرق منجر به بروز عارضه ای به نام "هیپرهیدروز" یا تعریق بیش از حد در برخی نواحی بدن مانند زیر بغل، کشاله ران و کف پاها خواهد شد.

گرگرفتگی بیشتر از همه در سه ماهه سوم  یعنی در اواخر بارداری رخ می‌دهد (پس از هفته ۳۰). بسیاری از مادران آینده این شرایط را این‌گونه توصیف می‌کنند: ناگهان، بسیار گرمتان می‌شود و دم می‌کنید، اکسیژن کم می‌آورید، تپش قلب‌تان بالا می‌رود و نفس کشیدن سخت می‌شود، صورت‌تان قرمز می‌شود و شروع می‌کنید به عرق کردن زیاد، ممکن است سردرد هم بگیرید و سرتان گیج برود، احساس حالت تهوع بکنید و نگران شوید. این حالت ممکن است چندین ثانیه یا چند دقیقه طول بکشد. خیلی نادر است که گرگرفتگی به مدت طولانی ادامه داشته باشد.

علل گرگرفتگی در بارداری

پیشاپیش طبق چیزهایی که در این مقاله گفته شد، احتمالا حدس می‌زنید که گرگرفتگی بخاطر تغییرات هورمونی در بدن بانوان باردار رخ می‌دهد. همین اتفاق در دوران یائسگی هم می‌افتد. عملکرد تخمدان ها در دوران بارداری تغییر می کند. گرگرفتگی در دوران یائسگی نیز همانند دوران بارداری حس می شود یعنی نشانه‌هایی که در هر دو مورد اتفاق می‌افتد ممکن است کاملا مشابه باشد. یکی از این نشانه‌ها این است که در دوران بارداری و یائسگی ناگهان حس می‌کنید تمام بدن‌تان گرم شده است.

در بدن یک مادر باردار میزان تولید هورمون جنسی بالا می‌رود. این هورمون ها استروژن و پروژسترون هستند. در مراحل مختلف بارداری، یکی از این هورمون ها فعال می‌شود. چنین تغییراتی بیش از هر چیزی می‌تواند باعث حس گرما شود. خصوصا در قسمت بالایی بدن، یعنی صورت، سر، پستان‌ها و گردن. وقتی این حس را دارید، معنایش این است که جنین در حال رشد است، جریان خون سریع‌تر شده، روند متابولیسم تقویت یافته، فعالیت غدد تعریق تحریک شده، انتقال گرمایی بدن شما فعال شده است.  

یک دلیل دیگر هم برای این‌که مادران باردار ناگهان احساس گرما می‌کنند وجود دارد. دمای بدن مادر باردار به دلایل فیزیولوژیک بالا می‌رود. به عبارت دیگر، این در دوران بارداری طبیعی محسوب می‌شود و خطری ندارد. همچنین در دوران بارداری بروز مشکلات دیگری مانند استفراغ، اسهال و ... نیز می تواند در بروز و یا تشدید گرگرفتگی نقش داشته باشند.

دمای طبیعی در دوران بارداری همان مقداری است که در حالت عادی به عنوان تب خفیف قلمداد می‌شود (۳۶.۹-۳۷.۵). توجه داشته باشید که دمای بالای بدن نباید با نشانه‌های دیگر هرگونه بیماری همراه باشد. به خاطر داشته باشید که اگر بدن کمبود آب داشته باشد، دمای بدن افزایش می‌یابد. نباید بگذارید این اتفاق بیفتد. از آن‌جا که مادر باردار زیاد عرق می‌کند و بیشتر به توالت می‌رود، باید نسبت به قبل مقدار بیشتری آب بنوشد.

به خاطر پرخونی فیزیکی، بانوان باردار اغلب دچار گرگرفتگی می‌شوند. اما اگر دمای بدن تا ۳۸ درجه یا حتی بیشتر بالا برود و نشانه‌های دیگری را همراه با دمای بالا احساس کردید، باید با پزشک خود مشورت کنید تا دلیل آن‌را دریابید. اگر در دوران بارداری همراه با گرگرفتگی احساس کردید فشار خون شما نیز بالا رفته باید پزشک را خبر کنید.

آیا می توان از گرگرفتگی در بارداری پیشگیری کرد؟

خیر، متاسفانه راهی برای پیشگیری از گرگرفتگی در بارداری وجود ندارد.نمی توان از بروز گرگرفتگی و تعریق ناشی از آن در دوران بارداری پیش گیری کرد اما می توانید با یادگیری و به کار بستن روش های کنترل آن، شرایط بهتر و آسوده تری را برای خود رقم بزنید.

علاوه بر آن مراقب باشید که در دوران بارداری یا شیردهی خود به هیچ وجه از مکمل های غذایی که برای مقابله با گرگرفتگی در دوران یائسگی به فروش می رسند استفاده نکنید. زیرا این مکمل ها حاوی هورمون های گیاهی بوده و ممکن است با فرایند بارداری یا شیردهی شما تداخل داشته باشند.

بسیاری از مادران در دوران بارداری خود عوارض مختلفی از قبیل گرگرفتگی و تعریق فراوان را تجربه می کنند. این عوارض ناخوشایند که ناشی از تغییرات گسترده هورمونی در دوران بارداری است می توانند سبب ایجاد اختلال در فعالیت های معمول روزمره شوند. 

مطالعه بیشتر:

1- مشکلات بارداری در گرمای تابستان و روش های پیشگیری از آن

2- 6 توصیه برای مقابله با احساس گرمای زیاد در بارداری

3- علت و پیشگیری از عرق سرد شبانه در دوران بارداری