علت ورم پس از زایمان چیست و چگونه کاهش می یابد؟
دسته‌گل‌تان را در بغل گرفته‌اید. حالا سؤالات زیادی ذهن‌تان را مشغول کرده است: چرا پس از زایمان دست‌ها و پاهایم ورم کرده است؟ چرا مدام به دستشویی می‌روم؟ در این دوره طبیعی است که تغییرات غیرمنتظره‌ای را تجربه کنید. پیش از آن‌که سراغ درمان‌ها برویم، علت بوجود آمدن ورم پس از زایمان را به شما می‌گوییم و این‌که چطور می‌توانید آن‌را تشخیص بدهید و چه کاری از دست‌تان ساخته است.
نشانه های ورم پس از زایمان
شاید گمان کنید که عارضه ورم فقط و فقط محدود به دوران بارداری است. اما متاسفانه باید به شما بگوییم که ممکن است پس از زایمان هم با این مشکل دست و پنجه نرم کنید.
نشانه های ورم پس از زایمان عبارتند از:
- تورم دست و پاها می‌تواند خفیف، متوسط یا شدید باشد.
- پوست دست‌ها، ران‌ها و باقی قسمت‌های ورم کرده ملتهب، کشیده، براق و پف‌کرده می‌شود.
- وقتی پوست را فشار می‌دهید فرو می‌رود.
- تورم ممکن است علاوه بر دست و ران‌ها شکم را نیز تحت تاثیر قرار بدهد.
علت ورم پس از زایمان چیست؟
ورم پس از زایمان یک عارضه شایع است. احتمالا در ناحیه صورت، شکم، قوزک پا و دست و ران و پاها دچار آن خواهید شد و حدود یک هفته یا بیشتر پس از زایمان باقی می‌ماند. همچنین ممکن است در ناحیه برش، مانند سزارین و میان دوراه نیز ورم ایجاد شود. این ورم ها می‌تواند باعث درد شود که منشاء ناراحتی و اسباب زحمت خواهد بود.
در زمان بارداری به منظور تغذیه و پشتیبانی از خود و جنین، حدود ۵۰ درصد بیشتر خون تولید می‌کنید. همچنین، غلظت پایین پروتئین و رقیق شدن خون منجر به کاهش غلظت هموگلوبین و انباشتگی مایعات می‌شود. حین زایمان، تمام این خون از بدن خارج نمی‌شود. ترکیبی از خون اضافی، تغییرات هورمونی و جمع‌شدن مایعات باعث ورم پس از زایمان می‌شود.
در بیشتر مادران، ورم بعد از زایمان باعث درد و ناراحتی عمومی می‌شود که مسئولیت‌های مادری را با اخلال مواجه می‌کند. اگر حین بارداری ورم ندارید، احتمال دارد که پس از زایمان دست‌ها و پاهایتان ورم کند.
1- هورمون ها
شایع‌ترین دلیل ورم پس از زایمان هورمون ها هستند. در طول بارداری بدن مقدار زیادی پروژسترون تولید می‌کند. مقدار زیاد این هورمون باعث ورم پس از زایمان می‌شود.
2- بزرگ شدن رحم
وقتی رحم با رشد جنین بزرگ می‌شود، فشار روی رگ‌ها به ران‌ها منتقل می‌شود. از این رو جریان خون در قسمت پایین بدن محدود می‌شود. از آن‌جا که در دوران بارداری مایعات در بدن انباشته می‌شود، کاهش آن‌ها پس از زایمان زمانبر خواهد بود.
3- روند زایمان
فشار طبیعی ایجاد شده در دوران بارداری باعث ورم می‌شود. به همراه آن زور زدن برای بدنیا آوردن نوزاد نیز خون و مایعات بیشتری را در دست و پاها جمع می‌کند. از این رو، این منجر به تورم انگشت‌ها، دست‌ها، ران‌ها، پاها و همچنین صورت می‌شود.
4- مایعات درون وریدی
مایعات درون وریدی نیز یک دلیل عمده برای تورم پس از زایمان است. بیشتر بانوانی که سزارین می‌کنند از طریق سرم درون وریدی دارو و داروهای بیهوشی و کسانی که زایمان طبیعی می‌کنند داروهایی نظیر پیتوسین و مایعاتی خاص را دریافت می‌کنند. مایعات اضافی در بدن شما انباشته می‌شود و خروج آن‌ها چندین روز طول می‌کشد.
آیا تورم پس از زایمان خود به خود کاهش می‌یابد؟
اولین چیزی که باید به خاطر داشته باشید این است که آرامش خود را حفظ کنید، تورم به طول کلی طبیعی است.
- تورم در قسمت‌های آشنا مانند دست‌ها، ران‌ها، پاها، صورت و کمر باید در مدت یک هفته کاهش یابد.
- در این مدت، کلیه‌ها باید کار بیشتری انجام بدهند تا مایعات اضافی را از بدن بزدایند.
- معنایش این است که بیشتر ادرار خواهید کرد.
- مایعات اضافی همچنین باید بصورت عرق از بدن خارج شود.
اگر ورم خودبه‌خود از بین نرفت، شاید بتوانید با استفاده از درمان‌هایی به کاهش تورم بعد از زایمان کمک کنید.
چطور می‌توان ورم پس از زایمان کاهش داد؟
در زیر با فهرست جامعی از درمان‌هایی که به شما در از بین بردن و کاهش تورم بعد از زایمان کمک می‌کند آشنا می‌شوید.
1- رژیم غذایی سالم
یک رژیم غذایی سالم برای بانوان پس از بارداری ضروری است. وقتی خوب غذا می‌خورید، می‌توانید مایعات اضافی را از بدن بیرون برانید و همچنین انرژی بیشتری برای نوزاد خود پیدا کنید. غذاهایی سرشار از پروتئین، میوه‌جات تازه و سبزیجات و کربوهیدرات‌های پیچیده مصرف کنید. همچنین غذاهایی با پتاسیم زیاد بخورید تا ورم را کاهش دهید. از غذاهای فرآوری‌شده دوری کنید چراکه حاوی سدیم (نمک) است و تورم را بیشتر می‌کند.
2- مایعات بیشتری مصرف کنید
گیج نشوید. ممکن است بپرسید: «از آن‌جا که مایعات در بدن انباشته شده، آیا نوشیدن مایعات بیشتر کمک می‌کند» بله، کمک می‌کند. نوشیدن مایعات زیاد به بدن علامت می‌دهد تا مایعاتی را که انباشته کرده از بدن خارج کند. این می‌تواند به مقدار زیادی به کاهش مایعات در بدن کمک کند. حتما زیاد مایعات مصرف کنید و مثانه خود را مرتب تخلیه کنید.
3- دست و پاهایتان را بالا نگه دارید
هر روز حدود ۳۰ دقیقه دست و پاهایتان را در حالت بالا نگه دارید. باید بالاتر از سطح قلب‌تان قرار بگیرند تا خون به این نواحی به خوبی جریان یابد. این می‌تواند به کاهش تورم کمک کند.
4- ورزش معتدل
ورزش و فعالیت بدنی معتدلی را پیش بگیرید چرا که از طریق تعریق به بهبود گردش خون و خارج کردن مایعات از بدن کمک می‌کند. مراقبت از نوزاد هم خودش ورزش محسوب می‌شود و موجب کارکرد بهینه قلب خواهد شد. اما تنها چیزی که پیش از دست زدن به هر کار نیاز دارید، اجازه پزشک است.
5- ماساژ
اگر ورم و درد زیادی ندارید، ماساژ دست و پاها راه دیگری است که می‌تواند تورم پس از بارداری را کاهش بدهد. این کار برای گردش خون و خروج مایعات انباشته شده در بدن عالی است.
- از همسر خود بخواهید تا ران‌ها و پاهای شما را آرام ماساژ بدهد و از پایین شروع کند و به بالا برسد.
- می‌توانید برای ماساژ از روغن‌هایی مانند روغن هسته انگور استفاده کنید.
- اما باید از روغن های عصاره ای رایحه درمانی پرهیز کنید.
- وضعیت مناسب حالت بدن و استراحت
از انداختن پاها روی هم و ایستادن به مدت طولانی خودداری کنید. در حالی که دراز کشیده‌اید، پاهایتان را بالاتر از لگن خود قرار بدهید. پاهایتان را بالاتر ببرید و بالای سطح قلب‌تان نگه دارید. این به گردش خون بهتر و کاهش تورم کمک می‌کند.
6- پاشویه کنید
پاهایتان را در مخلوطی از روغن رایحه درمانی و آب پاشویه کنید. برای بهبود جریان خون و جلوگیری از رگ‌های واریسی از روغن سرو استفاده کنید. روغن اسطوقدوس یا بابونه درد و ناراحتی را کاهش می‌دهد.
7- چای گیاهی
در طی بارداری و پس از آن چای گیاهی را به اعتدال مصرف کنید. چای قاصدک انتخاب خوبی است و به جلوگیری از انباشتگی مایعات کمک می‌کند. اگر مشکل کیسه صفرا دارید از آن‌ها مصرف نکنید.
8- طب سوزنی
درمان‌های مکمل مانند طب سوزنی کمک زیادی به کاهش تورم و ناراحتی می‌کند. طب سوزنی که بخشی کلیدی از طب چینی است، می‌تواند با متوازن کردن دوباره انرژی‌های داخلی و همچنین بهبود عملکرد کلیه‌ها و جریان خون مفید باشد.
9- خنک ماندن
تا جایی که می‌توانید خنک بمانید چرا که حرارت می‌تواند باعث تورم شود. از آن‌جا که تازه فارغ شده‌اید، در خانه بمانید و از جریان مناسب هوا اطمینان حاصل کنید.
توصیه‌ها:
- لباس‌های تنگ نپوشید و از زیورآلاتی که مانع از جریان خون و تورم می‌شود استفاده نکنید.
- اگر پزشک‌تان اجازه داده می‌توانید برای آرامش در وان دراز بکشید. این کار به کاهش ورم پس از زایمان نیز کمک می‌کند.
- به پهلو دراز بکشید چراکه این کار به جریان خون و به این ترتیب به کاهش تورم کمک می‌کند.
- می‌توانید از جوراب‌های ساپورتیو استفاده کنید.
مطالعه بیشتر:
1- 10 روش درمان و جلوگیری از ورم پاها در دوران بارداری
2- دلیل و روش کاهش ورم پاها در دوران بارداری
3- چند توصیه برای کاهش ورم مچ پا و دردهای ناحیه کمر و گردن در بارداری
