صرع در کودکان چگونه است و چه علایم و نشانه هایی دارد؟

بیماری صرع در کودکان چیست

مغز از سلول‌های عصبی تشکیل شده است که با هم از طریق فعالیت الکتریکی در ارتباط هستند. تشنج هنگامی رخ می‌دهد که یک یا قسمت‌هایی از مغز پیام اشتباه بفرستد و باعث اختلال در پیام‌های طبیعی مغز شود. هر چیزی که ارتباط طبیعی بین سلول‌های مغز را قطع می‌کند باعث تشنج می‌شود. عامل تشنج می‌تواند تب بالا،‌ پایین یا بالا بودن سطح قند خون، ترک ناگهانی الکل یا دارو و یا ضربه مغزی باشد. اما هنگامی‌که تشنج کودک بدون دلیل مشخص به دو مرتبه یا بیشتر می‌رسد، بیماری صرع تشخیص داده می‌شود.

انواع صرع در کودکان

تشنج انواع مختلف دارد. نوع تشنج بستگی به این دارد که کدام قسمت مغز و به چه میزان درگیر است و چه اتفاقی هنگام تشنج رخ می‌دهد. دو نوع اصلی تشنج مربوط به صرع وجود دارد. تشنج کانونی (جزئی) و تشنج عمومی.

1- تشنج کانونی (جزئی)

تشنج کانونی هنگامی اتفاق می‌افتد که عملکرد الکتریکی غیرطبیعی مغز در یک ناحیه یا بیشتر و در یک طرف مغز رخ می‌دهد. قبل از تشنج کانونی، حالت و نشانه‌ای از تشنج در کودک دیده می‌شود. در تشنج‌های کانونی پیچیده این نشانه‌ها بیشتر است. نشانه‌های رایج آن احساس آشناپنداری (دژاوو)، غم، ترس و سرخوشی است. ممکن است کودک دچار تغییرات بینایی، ناهنجاری‌های شنیداری یا تغییر در حس بویایی شود.

دو نوع تشنج کانونی وجود دارد:

تشنج کانونی ساده: علائم بستگی به این دارد که کدام ناحیه از مغز درگیر است. اگر اختلال الکتریکی مغز در قسمتی از مغز باشد که مربوط به حس بینایی است (لب پس‌سری)، ممکن است دید کودک دچار اختلال شود. اغلب اوقات ماهیچه‌ها درگیر می‌شوند. فعالیت تشنج محدود به گروهی از عضلات است. برای مثال ممکن است شامل انگشتان، ماهیچه‌های بزرگ بازوها و ران‌ها باشد. کودک ممکن است عرق کند، تهوع داشته باشد و رنگ پریده شود. در این نوع تشنج کودک بیهوش نمی‌شود.

تشنج کانونی پیچیده: این نوع تشنج اغلب در ناحیه‌ای از مغز رخ می‌دهد که احساسات و عملکرد حافظه (لب گیجگاهی) را برعهده دارد. احتمالا کودک هوشیاری خود را از دست می‌دهد. این به آن معنا نیست که کودک از دست می‌رود. تنها هوشیاری خود را نسبت به اتفاق‌های اطرافش از دست می‌دهد. کودک به نظر بیدار است اما رفتارهای غیرمعمول از خود بروز می‌دهد. علائم ممکن است از تهوع، ملچ‌ملوچ کردن، دویدن، جیغ زدن یا خندیدن باشد. کودک ممکن است پس از تشنج خسته و خواب‌آلود باشد که به آن مرحله پس از تشنج می‌گویند.

2- تشنج عمومی

تشنج عمومی در دو نیمکره مغز اتفاق می‌افتد. کودک هوشیاری خود را از دست خواهد داد و پس از تشنج (مرحله پس از تشنج) بسیار احساس خستگی خواهد کرد.

انواع تشنج عمومی شامل موارد زیر است:

• تشنج غایب: که به آن صرع مختصر هم می‌گویند. این تشنج باعث تغییر مختصری در هوشیاری و خیره شدن می‌شود. ممکن است کودک در یک حالت ثابت بماند. دهان او باز و چشمانش به سرعت باز و بسته شود. تشنج معمولا بیشتر از ۳۰ ثانیه طول نمی‌کشد. هنگامی‌که تشنج به پایان می‌رسد کودک آن را به خاطر نمی‌آورد. ممکن است به فعالیت روزانه بپردازد و گویی اتفاقی رخ نداده است. این نوع تشنج ممکن است بارها در طول روز تکرار شود. گاهی این عارضه با مشکل رفتاری یا یادگیری اشتباه گرفته می‌شود. تشنج غایب اغلب در سن ۴ تا ۱۲ سالگی اتفاق می‌افتد.

• تشنج آتونیک: که به آن حملات غش نیز گفته می‌شود. کودک کنترل عضلاتش را از دست می‌دهد و ممکن است از حالت ایستاده بر زمین سقوط کند و یا با سر زمین بخورد. در حین تشنج کودک بیحال و بی‌توجه است.

• تشنج تونیک-کلونیک (GTC): که به آن صرع بزرگ نیز می‌گویند. شکل اصلی این نوع تشنج شامل ۵ مرحله مجزا است. در این شرایط بدن،‌ بازوان و پاهای کودک منقبض، کشیده و دچار لرزش می‌شود. در ادامه، ‌ماهیچه‌‌ها در حالت انقباض و استراحت (زمان کلونیک) و زمان بعد از تشنج قرار می‌گیرند. در زمان بعد از تشنج ممکن است کودک خواب‌آلود باشد، دچار سردرد، خستگی و بدن درد شود و از لحاظ بینایی و گفتاری مشکل داشته باشد. تمام این علائم در همه کودکان به یک شکل رخ نمی‌دهد.

• تشنج میوکلونیک: این نوع تشنج با انقباض یا تکان ناگهانی تعدادی از ماهیچه‌ها همراه است. این تشنج به کرات رخ می‌دهد به این معنا که ممکن است چند بار در روز اتفاق افتد یا چند روز پشت سر هم رخ دهد.

چه چیز باعث تشنج در کودک می‌شود؟

تشنج ممکن است به دلایل مختلف از جمله موارد زیر رخ دهد:

• عدم تعادل مواد شیمیایی در مغز که وظیفه انتقال پیام‌های عصبی دارند (انتقال دهنده‌های عصبی).

• تومور مغزی

• سکته

• آسیب مغزی به دلیل بیماری یا جراحت

ممکن است تشنج بر اثر ترکیبی از این موارد باشد. اما اغلب اوقات دلیل تشنج ناشناخته است.

علائم تشنج در کودک چیست؟

علائم کودک بستگی به نوع تشنج دارد. نشانه‌های عمومی یا علائم هشدار شامل موارد زیر است:

• خیره شدن

• حرکات سریع دست و پا

• سفت شدن بدن

• از دست دادن هوشیاری

• مشکلات تنفسی یا قطع شدن تنفس

• از دست دادن کنترل ادرار و مدفوع

• به زمین افتادن بدون دلیل خاص و از دست رفتن هوشیاری کودک

• پاسخ ندادن به صدا یا کلمات برای مدت کوتاه

• به نظر گیج و سردرگم می‌رسد

• به طور مرتب هنگامی‌که هوشیاری خود را از دست می‌دهد سر خود را تکان می‌دهد.

• خیره شدن و تکان دادن مرتب چشم‌ها

در حین تشنج لب‌های کودک کبود می‌شود و تنفس او طبیعی نخواهد بود. بعد از تشنج ممکن است گیج و خواب‌آلود باشد. بدیهی است که علائم تشنج و صرع در کودکان مانند مشکلات دیگر سلامتی باید زیر نظر پزشک بررسی و برای تشخیص آن اقدام شود.

 بیشتر بدانید:

1- نشانه های تشنج در نوزادان

2- بیماری مزمن، عامل افسردگی کودکان در بزرگسالی!

3- توقف ناگهانی مصرف داروهای ضد صرع خطرناک است!

4- بارداری و زایمان و شیردهی برای مادران مبتلا به بیماری صرع