سوراخ قلب نوزاد آیا خطرناک است و آیا درمانی دارد؟

آیا سوراخ قلب نوزاد درمان دارد؟

در گذشته، درمان تقریبا همیشه شامل جراحی بود، اما در حال حاضر روش های کم تهاجمی وجود دارد که برای بسیاری از نوزادانی که سوراخ قلب دارند، بسیار مفید است. این روش ها را می توان در مراکز تخصصی قلب انجام داد. روشهای کم تهاجمی (که مداخلات نامیده می شوند) توسط متخصصین قلب و عروق که به طور خاص در این زمینه آموزش دیده اند انجام می شود. در این روش یک وسیله را از طریق لوله های بسیار کوچک و قابل انعطاف (کاتتر) را از طریق رگ های خونی مانند نخ عبور می دهند تا به محل درمان برسد و لبه های آن سوراخ را بهم متصل می کنند.

برای شرایط پیچیده تر، ترکیبی از جراحی و روش های کم تهاجمی (که تکنیک های ترکیبی نامیده می شوند) ممکن است در نظر گرفته شوند، تا کودک بتواند از فواید هر دو روش به طور همزمان استفاده کند.

آیا سوراخ قلب نوزاد خطرناک است؟

خطرناک بودن و یا نبودن سوراخ قلب نوزادان به محل آن، شدت باز ماندن دیواره و یا مجرای موجود بستگی دارد. بعلاوه باید این نکته را نیز در نظر داشت که آیا امکان رفع ضایعه موجود از نظر پزشکی هست و نیز اینکار چه عوارض احتمالی می تواند برای کودک داشته باشد.

انواع سوراخ قلب نوزاد چیست؟

عارضه سوراخ قلب نوزادان انواع گوناگونی دارد که شامل:

سوراخ قلب نوزاد asd، نقص سپتوم ( دیواره) دهلیزی

نقص سپتوم دهلیزی (ASD) یعنی سوراخ هایی در دیواره بین دو حفره بالای قلب (دهلیز) است. سپتوم، دیواری بین دو محفظه قلب است که از قسمت های مختلفی تشکیل شده است که هم زمان با رشد کودک در رحم مادر به هم متصل می شوند. در بیشتر نوزادان، این دیوار با رشد قلب کاملا بسته می شود، اما وقتی این تیغه به طور کامل جوش نمی خورد، یک یا چند سوراخ (نقص دیواره دهلیزی) به جا می مانند. این سوراخ های قلب، باید ترمیم شوند. انواع مختلفی از ASD وجود دارد:

نقص دیواره دهلیزی اولیه

نقص های اولیه نزدیک به قسمت پائین این دیوار اتفاق می افتند. یعنی نزدیک به دریچه دو لختی (میترال) و دریچه سه لختی رخ می دهند.این دریچه ها ممکن است با سوراخ هایی بین محفظه های پمپاژ پائین قلب (بطن ها) در ارتباط باشند.به طور معمول، نقص های اولیه را نمی توان با عبور وسیله از طریق کاتتر بست و نیاز به جراحی دارند.

نقص های دیواره دهلیزی ثانویه

تقریبا در وسط این دیواره اتفاق می افتند. بافت قلب این حفره ها را احاطه کرده و باعث می شود وسیله ها بتوانند سوراخ را متصل کنند. این وسیله ها از طریق کاتتر به قلب برده می شوند و هر کدام ماند یک دیسک گرد است که به طرفین سوراخ متصل می شوند و سوراخ بسته می شود.چندین نوع وسیله برای بستن این سوراخ های قلبی وجود دارند اما به طور متداول متخصصان از مسدود کننده دیواره دهلیزی آمپلاتزر استفاده می کنند.

نقص دیواره دهلیزی چند سوراخی

در این نوع چندین سوراخ بر روی این دیواره دهلیزی وجود دارند که باعث می شوند دیواره مانند یک پنیر سوئیسی پر از سوراخ به نظر برسد. در بسیاری از موارد پزشک می تواند با عبور فقط یک وسیله از طریق کاتتر تمام این سوراخ ها را همزمان مسدود کند. گاهی اوقات هم نیاز است که از چند وسیله استفاده کند.

نقص دیواره دهلیزی سینوسی

برخی از نوزادان ممکن است دارای این نوع نقص در قلب باشند. یعنی دارای چندین سوراخ در بالا و پائین دیواره دهلیزی و نزدیک به سیاهرگ های اصلی که خون را به درون قلب تخلیه می کنند، باشند. این سیاهرگ ها، ورید اجوف فوقانی و ورید اجوف تحتانی هستند.

این نقص ها معمولا با ناهنجاری هایی در نحوه بازگشت خون از طریق وریدهای ریوی به قلب (بازگشت وریدی ریوی غیرطبیعی)همراه هستند. این حفره ها در قلب به طور کلی نیاز به جراحی دارند، هم برای بستن سوراخ و هم جهت هدایت رگ های ریوی به سمت صحیح قلب.

باز ماندن سوراخ بین دهلیزی قلب ( PFO )

قبل از تولد، همه نوزادان یک سوراخ طبیعی بین حفره های بالایی قلب دارند. به این سوراخ فوسا اوالیس گفته می شود. در بیشتر نوزادان، این سوراخ با یک مهر و موم طبیعی قبل از تولد بسته می شود. در برخی موارد، این بسته شدن تا یک هفته یا حتی چند ماه پس از تولد نوزاد رخ نمی دهد.

هنگامی که سوراخ های این دیواره به خودی خود بسته نشوند، در این صورت باز ماندن سوراخ بین دهلیزی قلب (PFO) نامیده می شوند. این یک مورد غیرمعمول نیست، زیرا در 20 تا 25 درصد از جمعیت بزرگسال به طور کلی رخ می دهد.

وجود یک سوراخ کوچک روی دیواره بین دو دهلیز معمولا مشکلی ایجاد نمی کند. با این حال، مطالعات نشان داده است که برخی از افراد مبتلا به PFO دچار سکته مغزی کریپتوژنیک می شوند. که سکته مغزی است که بدون شناسایی هیچ عامل دیگری اتفاق می افتد و متخصصان معتقدند این سکته ها ممکن است مربوط به PFO باشند.

بحث های زیادی در مورد درمان که آیا این سوراخ ها باید با وسیله بسته شوند و یا با داروهای رقیق کننده خون بین متخصصین وجود دارد. همچنین فرضیه هایی وجود دارد که سردردهای میگرنی ممكن است به PFO مربوط باشند و بسته شدن PFO باعث بهبود این علائم می شود. این ها موضوعات بحث برانگیز هستند. اگر شما علائم سردرد میگرنی دارید و همچنین PFO شما تشخیص داده شده است، با پزشک متخصص در مورد نحوه درمان مشورت کنید.

سوراخ قلب نوزاد vsd یا نقص دیواره بین بطنی

قلب دارای دو حفره در پائین می باشد که بطن نامیده می شوند و به سوراخ های دیواره بین بطن ها، نقص سپتوم بطنی (VSD) گفته می شود. همانند نقص سپتوم دهلیزی، انواع مختلفی از VSD وجود دارد و درمان آنها ممکن است با توجه به محل قرارگیری متفاوت باشد.

نقص دیواره بین بطنی عضلانی

این نوع نقص در دیواره عضلانی در قسمت عضلانی و ضخیم دیواره بین دو بطن (تیغه بطنی) وجود دارد. فقط یک سوراخ می تواند وجود داشته باشد، اما اغلب ممکن است چندین سوراخ در امتداد دیوار مشاهده شود. این نوع VSD ها معمولا کمی پس از تولد تشخیص داده می شوند، زیرا هنگام عبور خون از سوراخ، صدایی ایجاد می شود که با گوشی ساده پزشکی به راحتی شنیده می شود. این صدا را سوفل قلبی می نامند. در بسیاری از مواقع، به تدریج VSD های عضلانی با ضخیم شدن عضله قلب بسته می شوند. حتی اگر VSD عضلانی کاملا بسته نشود، ممکن است به هیچ وجه به درمان نیاز نداشته باشد، اما سوراخ های بین بطنی عضلانی بزرگتر می توانند علائم نارسایی احتقانی قلب را در نوزادان ایجاد کنند و ممکن است لازم باشد بسته شوند. برخی از VSD های عضلانی را می توان با وسیله های مخصوص کاتتر بست، در حالی که برخی دیگر با عمل جراحی بسته می شوند.

نقص های دیواره بطنی محیطی در ناحیه نازک دیواره بطنی، نزدیک به وسط قلب یافت می شوند. به این ناحیه از دیواره بین محفظه های پایینی قلب کراکس گفته می شود. مانند VSD های عضلانی، این حفره ها نیز می توانند به مرور زمان بسته شوند. اغلب بافت دریچه سه لختی دهانه را با گذشت زمان مهر و موم می کند.

بعضی اوقات این نقص های دیواره بطنی محیطی کوچکتر می تواند مربوط به نشت دریچه آئورت باشد (وضعیتی به نام نارسایی آئورت). این سوراخ ها اغلب برای جلوگیری از پیشرفت نشت دریچه آئورت به بسته شدن نیاز دارند.

نقص های دیواره بین بطنی بزرگ به طور معمول با جراحی بسته می شوند، اگرچه برخی از VSD ها را می توان با وسیله های هدایت شونده با کاتتر بست. در حال حاضر هیچ دستگاهی توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده تأیید نشده است که به طور خاص برای بسته شدن VSD های محیطی استفاده شود. این نقص های محیطی می توانند با نقایص مادرزادی دیگر قلب نیز همراه باشند.

نقص های دیواره بین بطنی خروجی

ممکن است سوراخ هایی در نزدیکی رگهای خونی بزرگ وجود داشته باشند که خون را از قلب به سایر قسمتهای بدن منتقل می کنند (آئورت و شریان ریوی). این حفره ها به نقص دیواره بطنی خروجی معروف هستند.

نقص های دیواره بین بطنی خروجی که در نزدیکی آئورت هستند، ممکن است با نقایص قلبی دیگر مانند تترالوژی فالوت (یک بیماری ناشی از چهار نقص قلبی در هنگام تولد است) همراه باشد. این نوع نقص های خروجی تقریبا همیشه با جراحی بسته می شوند.برخی از این نقص ها در نزدیکی شریان ریوی یافت می شوند و بیشتر در آسیایی ها دیده می شوند. این موارد نیز معمولاً با جراحی بسته می شوند.

نقص های دیواره بین بطنی پس از سکته

گاهی اوقات پس از حمله قلبی (سکته قلبی) ممکن است یک سوراخ در قلب ایجاد شود. اگر بافت دیواره بین دو محفظه تحتانی قلب به شدت از حمله قلبی آسیب ببیند، این نوع نقص های دیواره بطنی ممکن است ایجاد شوند. منطقه ضعیف شده و سپس پاره می شود و باعث ایجاد حفره ای جدید می شود که قبلا در آن قسمت وجود نداشته است. وقتی این اتفاق می افتد، بیمار می تواند خیلی سریع بی حال شود. معمولا بیماران بیش از حد بی حال هستند و نمی توانند تحت عمل جراحی اورژانسی قلب قرار گیرند. با این حال، گاهی اوقات می توان از دستگاه های مخصوص توسط کاتتر برای بستن سوراخ های بوجود آمده پس از سکته استفاده کرد.

مجرای شریانی مزمن ( PDA )

مجرای شریانی یک اتصال طبیعی بین دو شریان بزرگی است که از قلب خارج می شوند (شریان ریوی و آئورت). این ارتباط در همه نوزادان در رحم مادرشان رخ می دهد زیرا جفت (نه ریه های کودک) اکسیژن کودک را تأمین می کند. در واقع، جریان خون کمی از طریق ریه ها قبل از تولد وجود دارد. این مجرای شریانی است که اجازه می دهد خون از بطن راست کودک به شریان ریوی و به آئورت نزولی جریان یابد تا خون به قسمت تحتانی بدن کودک برسد. پس از تولد، هنگامی که ریه های کودک وظیفه تأمین اکسیژن به خون را برعهده گرفتند، یک فرآیند زیبا و شگفت انگیز انجام می شود.

بافت مجرای شریانی به گونه ای برنامه ریزی شده است که به طور طبیعی منقبض و بسته می شود. این اتفاق معمولا در هفته اول زندگی رخ می دهد. مجرای شریانی دائمی (PDA) هنگامی اتفاق می افتد که این اتصال طبیعی تا حدی باز بماند و به طور کامل بسته نشود.

مجرای شریانی مزمن بیشتر در نوزادان نارس اتفاق می افتد. این اتفاق، وضعیتی را ایجاد می کند که خون نمی تواند به طور موثر جریان یابد. خون اکسیژن دار مجبور می شود از آئورت به داخل رگ های ریه از طریق PDA منتقل شود. اگر PDA مشکلاتی را برای کودک ایجاد می کند، پزشک وی ممکن است درمان با یکی از وسیله های منتقل شده توسط کاتتر را که می تواند برای بسته شدن دائمی PDA استفاده شود، توصیه کند. برخی از PDAهای بسیار بزرگ، به خصوص در نوزادان نارس، ممکن است برای بسته شدن به جراحی نیاز داشته باشند.

نوآوری های جدید برای درمان انواع  سوراخ قلب نوزاد

دستگاه های مبتنی بر کاتتر به طور مداوم در حال تولید هستند تا بدون جراحی بتوانند انواع سوراخ قلب نوزاد را درمان کنند. دستگاه ایده آل برای بستن یک سوراخ در قلب این گونه است که باعث رشد بافت دیواره روی دستگاه می شود و سپس کل دستگاه جذب می شود. این دستگاه هنوز ابداع نشده است، اما محققان برای ساخت این دستگاه هم چنان تلاش می کنند.

مطالعه بیشتر:

تاثیر بیماری قلبی مادر بر جنین

انواع بیماری ‌های قلبی در کودکان و نوزادان

علائم بیماری قلبی در کودکان و نوزادان چیست؟

سندروم نونان چیست و چه علائمی داردوعلت بروز این سندروم چیست