بهترین روش برای تربیت فرزند در شرایط امروزی چیست؟
به عنوان والدین یک وروجک دوست داشتنی، یکی از مسئولیت های خطیر و مهم شما، تربیت و آموزش نحوه رفتار صحیح به فرزندتان است. این وظیفه ای است که به صرف زمان و حوصله زیادی نیاز دارد. اما در عوض این کار به شما کمک می کند تا استراتژی های موثر و سالم را در زمینه بهترین روش برای تربیت فرزندان یاد بگیرید و در مورد فرزند خود به کار ببندید. اگر بابت این وظیفه حساس نگرانید و دوست دارید در مورد آن بیشتر بدانید تا در نهایت بهتر عمل کنید، با ما همراه شده و ادامه متن را بخوانید. در این مقاله چند نکته از آکادمی اطفال آمریکا (AAP) در مورد بهترین راه ها برای کمک به یادگیری رفتار قابل قبول توسط فرزند در حال رشدتان آورده شده است.
بهترین روش تربیت فرزند در شرایط امروزی
کودکان با یکدیگر فرق می کنند اگر به دنبال بهترین روش تربیت فرزندان هستید، لازم است بدانید روشی که برای شما مناسب است، ممکن است برای یکی از نزدیکانتان هیچ کارایی نداشته باشد. بنابراین بهتر است که اطلاعات خود را در مورد بهترین راه برای تربیت کودکان افزایش دهید، استراتژی های مختلف را به کار گرفته تا ببینید بهترین روش برای تربیت فرزند شما کدام است.
10 استراتژی در زمینه بهترین روش برای تربیت فرزند
آکادمی اطفال آمریکا (AAP) در زمینه بهترین روش برای تربیت فرزند، استراتژی های انضباطی مثبتی را پیشنهاد می کند که به طور موثر به کودکان می آموزند تا رفتار خود را مدیریت کنند. به علاوه این استراتژی ها در حالی که پروسه رشد و تکامل سالم را ارتقا می دهند، فرزندان شما را از آسیب دیدن نیز حفظ می کنند. این استراتژی ها شامل این موارد است:
1. نشان دهید و بگویید. آنچه که درست و یا غلط است را با گفتار و کردار آرام خود به کودکان بیاموزید. رفتارهای شما الگویی برای دلبندتان هستند، بنابراین آنچه را که دوست دارید در فرزند خود ببینید، در خودتان نیز عملی کنید.
2. محدودیت هایی را تعیین کنید. شاید بهترین روش برای تربیت فرزند تعیین قوانین است. برای فرزندان خود قوانین واضح و منسجمی داشته باشید و حتماً این قوانین را با اصطلاحات مناسب سن آن ها که می توانند درکشان کنند، توضیح دهید.
3. عواقبی که برای برخی رفتارها در نظر گرفته اید، به روشنی توضیح دهید. در صورتی که فرزندتان کاری که باید را انجام نداد و یا اینکه حرکت ناشایستی از او سر زد، عواقب آن را با خونسردی و با لحن و بیانی محکم برایش توضیح دهید. به عنوان مثال به او بگویید اگر بعد از اتمام بازی اسباب بازی هایش را از روی زمین بر نداشته باشد، آن ها را برای بقیه روز از او گرفته و کنار می گذارید. در چنین مواردی فوراً آماده پیگیری باشید و با پس دادن وسایل آن هم تنها پس از چند دقیقه، تسلیم فرزندتان نشوید. اگر در این مورد جدیت لازم را به خرج ندهید، قدرت اثرگذاری خود را بر روی فرزندتان از دست خواهید داد. البته این نکته را نیز به یاد داشته باشید که هرگز چیزی که فرزندتان واقعاً به آن نیاز دارد، مانند یک وعده غذایی را از او نگیرید.
4. آن ها را بشنوید. گوش دادن یک کار بسیار مهم است. قبل از کمک به حل مشکل، به دلبند خود اجازه دهید تا داستانش را به پایان برساند و تمامی حرف هایش را به شما بزند. در این میان به زمان هایی که رفتارهای غلط فرزندتان در حقیقت الگویی دارد، خوب توجه کنید و مراقب باشید. به عنوان مثال هنگامی که کودک احساس حسادت می کند. در صورت مواجهه با چنین مواردی، به یاد داشته باشید به جای اینکه صرفا عواقب رفتار اشتباهش را به او گوشزد کنید، بهتر است با کودک خود در این رابطه حرف بزنید.
5. به آن ها توجه کنید. قدرتمندترین ابزار برای ایجاد نظم موثر، رعایت اصل توجه است که به تقویت رفتارهای خوب و در عین حال از بین بردن عادات اشتباه نیز کمک می کند. بنابراین به یاد داشته باشید که همه کودکان توجه پدر و مادر خود را می خواهند.
6. بچه ها را از خوب بودن رفتارشان مطلع کرده و به آن ها بازخورد بدهید. کودکان باید بدانند که از دید شما دقیقا چه زمانی کار بد و چه زمانی کار خوبی انجام می دهند. با تحسین موفقیت ها و تلاش کوچولویتان، به رفتار خوب او توجه نشان داده و به آن اشاره کنید. در ارائه بازخوردهایتان نیز خاص باشید (به عنوان مثال، "آفرین، تو کار خیلی خوبی انجام دادی که آن اسباب بازی را کنار گذاشتی!").
7. بهترین روش برای تربیت فرزند این است که بدانید چه موقع پاسخ ندهید. تا زمانی که وروجک شما کار خطرناکی انجام نمی دهد و بابت رفتارهای خوبش توجه زیادی را از جانب شما دریافت می کند، نادیده گرفتن رفتار بد می تواند یک روش موثر برای جلوگیری از تکرار آن باشد. نادیده گرفتن رفتارهای بد همچنین می تواند به کودکان بیاموزد که در صورت مداومت بر انجام این کارهای اشتباه، چه پیامدهای طبیعی در انتظارشان خواهد بود. به عنوان مثال، اگر فرزند شما دائماً کلوچه های خود را روی زمین بیندازد، به زودی دیگر کلوچه ای برای خوردن نخواهد داشت. اگر اسباب بازی خود را به زمین انداخته و بشکند، دیگر نمی تواند با آن بازی کند. بدین ترتیب طولی نمی کشد که او یاد می گیرد کلوچه های خود را بر روی زمین نیندازد و با دقت با اسباب بازی هایش بازی کند.
8. شاید بهترین روش برای تربیت فرزند این باشد که برای دردسر آماده باشید. همواره این احتمال وجود دارد که کودک شما برای انجام دادن برخی رفتارهای خاص با مشکل روبرو شود، بنابراین با در نظر گرفتن این مساله، از قبل برای موقعیت هایی که فکر می کنید در آن ها با چنین شرایطی مواجه می شوید، برنامه ریزی کنید. در واقع بهتر است با دوراندیشی خود را برای فعالیت های آینده و چگونگی رفتارشان در آن زمان آماده کنید.
9. تغییر رفتار بد. بعضی اوقات کودکان بدرفتاری می کنند، زیرا آن ها فقط خسته بوده و یا بی حوصله شده اند. در چنین مواردی کار دیگری پیدا کنید تا فرزندتان به آن مشغول شود.
10. بهترین روش برای تربیت فرزند این است که از تکنیک تایم اوت یا وقفه کوتاه (time-out) کمک بگیرید. این تکنیک به ویژه هنگامی که یک قانون خاص شکسته می شود، می تواند راهکار بسیار مفیدی باشد. این ابزار انضباطی به بهترین نحو عمل می‌کند و به کودکان هشدار می دهد که در صورت عدم توقف کارهای اشتباه، چه عواقبی در انتظارشان خواهد بود. شما در چنین مواردی می بایست تا حد امکان به صورت خلاصه و در حد چند کلمه و با کمترین میزان احساسات، به فرزند خود یادآوری کنید که چه کار اشتباهی را مرتکب شده است. برای انجام تکنیک وقفه کوتاه در چنین مواردی، می بایست فرزندتان را از محیطی که در آنجا، کار اشتباه را انجام داده دور کنید و به او اجازه دهید تا در تنهایی کمی فکر کرده و آرام شود. مدت زمان تعیین شده برای این تکنیک، 1 دقیقه به ازای هر سال سن است. در مورد خردسالانی که حداقل 3 سال سن دارند، می توانید به جای تنظیم تایمر، به آن ها اجازه دهید تا خودشان انجام تایم اوت را بر عهده بگیرند. در چنین مواقعی فقط می توانید به آن ها بگویید که "با توجه به رفتارت، می بایست به خارج بروید و وقتی که احساس آمادگی و کنترل کردید، برگردید." این استراتژی، که می تواند به کودکان در یادگیری و تمرین مهارتهای خودمدیریتی کمک کند، برای بچه های بزرگتر و نوجوانان نیز خوب عمل می کند.
تنبیه کردن و به کار بردن کلمات تند و زننده آسیب رسان است و راهکار موثر و مناسبی نیست. علت آن هم این است که بر طبق بیانیه سیاست آکادمی اطفال آمریکا (AAP) یعنی "نظم و انضباط موثر برای تربیت کودکان سالم"، تأکید می شود که چرا تمرکز کردن بر آموزش رفتارهای خوب به جای مجازات رفتار بد مهم است. تحقیقات نشان می دهند که تنبیه کردن، سیلی زدن و سایر اشکال تنبیه بدنی برای اصلاح رفتار کودک راهکارهای مناسبی نبوده و اغلب به خوبی عمل نمی کنند. همین مسئله در مورد فریاد زدن بر سر فرزند کوچکتان و یا شرمسار كردن او نیز صادق است. در واقع این نکته را باید در نظر داشت که مجازات های شدید جسمی و کلامی علاوه بر بی اثر بودن، می توانند به سلامت جسمی و روانی کودک نیز آسیب برسانند.
چرخه ناسالم ضربه زدن و تنبیه بدنی
آکادمی اطفال آمریکا توصیه می کند که والدین و مراقبان تحت هیچ شرایطی نباید به کودکان ضربه بزنند و آن ها را مورد ضرب و شتم قرار دهند. ضربه زدن به بچه ها، به جای آموزش مسئولیت پذیری و خویشتن داری، اغلب باعث افزایش پرخاشگری و عصبانیت در آن ها می شود. انجام یک مطالعه بر روی کودکان متولد شده در 20 شهر بزرگ ایالات متحده نشان داد خانواده هایی که از تنبیه بدنی استفاده می کردند، در یک چرخه منفی گرفتار می شدند، در این چرخه هر چه والدین بیشتر فرزندان خود را کتک می زدند، آن بچه ها بعداً رفتارهای نامناسب تری از خود نشان می دادند که در نتیجه باعث کتک کاری بیشتر می شد. تأثیرات ضربه زدن و تنبیه بدنی ممکن است فراتر از رابطه والدین و کودک نیز احساس شود. زیرا به صورت غلط این نگرش را به کودکان یاد می دهد که اگر ناامید شوید حتی به واسطه کسانی که دوستشان دارید ایجاد درد و ضربه زدن به آن فرد راه حل خوبی برای تسکین شما است. کودکانی که تحت تنبیه و ضربه دیدن قرار دارند، ممکن است در صورت نرسیدن به خواسته های خود و وقوع ناکامی، دیگران را مورد ضرب و شتم قرار دهند.
عوارض تنبیه بدنی کودک
تنبیه بدنی به ویژه در کودکان زیر 18 ماه خطر آسیب دیدگی را افزایش می دهد و ممکن است آثار قابل اندازه گیری دیگری بر روی مغز و بدن باقی بگذارد. كودكانی كه ضربه خورده اند، سطح بالاتری از هورمون های مرتبط با استرس سمی را نشان می دهند. تنبیه بدنی همچنین ممکن است بر رشد مغزی نیز تأثیر بگذارد. یک مطالعه نشان داد بزرگسالان جوانی که به طور مکرر ضربه خورده و تنبیه بدنی می شوند، ماده خاکستری کمتری در مغز خود دارند، زیرا در این افراد بخشی از مغز با کنترل خود درگیر است و در نتیجه در آزمایش های هوشی در بزرگسالان جوان نسبت به گروه کنترل عملکرد کمتری از خود نشان می دهند.
عوارض داد زدن سر کودک
شاید این را باور نکنید که کلمات چگونه می توانند به افراد و خصوصا کودکان صدمه بزنند. فریاد زدن بر سر کودکان و استفاده از کلمات برای ایجاد احساس دردناک عاطفی یا شرم نه تنها در ایجاد نظم و انضباط بی فایده بوده، بلکه آسیب رسان نیز هستند. نظم شدید کلامی و تند حرف زدن، حتی توسط والدینی که در غیر این شرایط خونگرم و دوست داشتنی هستند، می تواند باعث بروز رفتارهای نادرست و در معرض خطر قرار گرفتن بهداشت روانی در کودکان شود. تحقیقات نشان می دهد که نظم و انضباط کلامی تند و خشن که با بزرگتر شدن بچه ها شایع تر می شود، ممکن است منجر به بروز مشکلات رفتاری و علائم افسردگی در نوجوانان شود.
از اشتباهات از جمله اشتباهات خودتان یاد بگیرید
اگر به دنبال بهترین روش برای تربیت فرزند هستید، به یاد داشته باشید که به عنوان والدین، اگر نمی توانید احساساتتان را کنترل کنید، لازم است تا به خود وقتی را اختصاص دهید. در چنین موقعیتی فقط مطمئن شوید که کودک شما در یک مکان امن قرار دارد و سپس چند دقیقه به خود فرصت دهید تا چند نفس عمیق بکشید و یا با دوست خود تماس بگیرید تا آرام شوید. وقتی حالتان بهتر شد، به سراغ فرزند خود بروید، یکدیگر را در آغوش بگیرید و از ابتدا شروع کنید.اگر بار اول به خوبی از پس شرایط برنیامدید، سعی کنید نگران آن نباشید. به کاری که می توانستید به صورت متفاوت انجام دهید فکر کنید و دفعه دیگر سعی کنید تا آن کار را انجام دهید. اگر احساس می کنید در گرماگرم لحظه ای واقعاً اشتباه کرده اید، منتظر بمانید تا آرام شوید، سپس از فرزندتان عذرخواهی کنید و توضیح دهید که چگونه در آینده شرایط را کنترل خواهید کرد. فراموش نکنید که حتما به قول خود عمل کنید. شما با این کار الگوی خوبی برای فرزندتان خواهید شد تا یاد بگیرد که چگونه اشتباه خود را اصلاح کند. اگر همچنان در مورد بهترین روش برای تربیت فرزند سوالی دارید حتما از روانشناس کودک کمک بگیرید.
مطالعه بیشتر:
والدین چگونه فرزند شاد تربیت کنند؟
کودکان شاد، چگونه فرزند شاد داشته باشیم؟
22 قدم تا تبدیل شدن به والدین خارق العاده!
7 راهکار برای تربیت فرزندانی شاد و خوش بین
