جفت باقی مانده چیست و چه علایم و نشانه هایی دارد؟

جفت باقی مانده چیست؟

فرایند زایمان، سه مرحله دارد:

1- مرحله اول زمانی است که انقباضات آغاز شده و تغییراتی در دهانه رحم ایجاد می گردد تا مادر برای زایمان آماده شود.

2- مرحله دوم، هنگام تولد نوزاد است.

3- مرحله سوم زمانی است که جفت، از بدن مادر خارج یا اصطلاحاً متولد می شود. جفت، اندامی است که مسئولیت تغذیه جنین در بارداری را بر عهده دارد.بدن مادر به طور معمول جفت را ظرف 30 دقیقه پس از زایمان دفع می کند. اما اگر جفت به طور کامل یا جزئی بیش از 30 دقیقه پس از زایمان در رحم باقی بماند، به عنوان جفت باقی‌مانده تلقی می‌شود. در صورتی که جفت در رحم مادر باقی بماند می تواند عوارض خطرناکی مانند عفونت و خونریزی زیاد برای مادر به همراه داشته باشد.

انواع جفت باقی مانده

جفت های باقی مانده در سه گروه دسته بندی می شوند:

• جفت چسبنده  جفت چسبنده رایج ترین نوع جفت باقی مانده است و زمانی رخ می دهد که رحم یا زهدان به اندازه کافی برای خارج شدن جفت، منقبض نمی شود بلکه جفت به طور آویزان به دیواره رحم چسبیده باقی می ماند.
• جفت به دام افتاده جفت به دام افتاده وضعیتی است که در آن جفت از رحم جدا شده اما از بدن خارج نمی شود، زیرا دهانه رحم قبل از خروج جفت بسته شده و جفت پشت آن گیر کند.
• چسبندگی جفت چسبندگی جفت، باعث می شود که جفت به جای دیواره رحم به لایه عضلانی دیواره رحم بچسبد. این وضعیت موجب دشواری زایمان و خونریزی شدید خواهد شد. اگر خونریزی متوقف نشود، احتمالاً تزریق خون یا هیسترکتومی لازم است.

علائم و نشانه های جفت باقی مانده چیست؟

بارزترین علامت جفت باقی مانده، عدم خروج تمام یا بخشی از جفت از بدن در عرض یک ساعت پس از زایمان است. اگر جفت در بدن باقی بماند، علائم یک روز پس از زایمان بروز می کنند. برخی از این علائم، عبارتند از:

•  تب
•  ترشحات بدبو از واژن که حاوی قطعات بزرگ بافت است
•  خونریزی شدید ادامه دار
•  درد شدید ادامه دار

چه کسانی در معرض خطر جفت باقی مانده هستند؟

عواملی که می توانند خطر ابتلا به جفت باقیمانده را افزایش دهند، عبارتند از:

•  زایمان در سن بالای 30 سال
•  زایمان قبل از هفته 34 بارداری یا زایمان زودرس
•  طولانی شدن مرحله اول و دوم فرایند زایمان
•  تولد نوزاد مرده

جفت باقی مانده چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک می‌تواند جفت باقی‌مانده را با بررسی دقیق جفت خارج‌شده تشخیص دهد تا ببیند آیا بعد از زایمان هنوز سالم است یا خیر. جفت ظاهری بسیار متمایز دارد و حتی یک قسمت کوچک از دست رفته، می تواند باعث نگرانی شود. با این حال، در برخی موارد، ممکن است پزشک متوجه فقدان قسمت کوچکی از جفت نشود. در این صورت، اغلب بلافاصله پس از زایمان، علائم پدیدار خواهند شد.

چنانچه پزشک مشکوک باشد به این که بخشی از جفت در رحم باقی مانده است، باید برای بررسی رحم سونوگرافی انجام گیرد. اگر بخشی از جفت باقی مانده باشد، برای جلوگیری از عوارض، درمان فوری لازم است.

جفت باقی مانده چگونه درمان می شود؟

برای درمان جفت باقی مانده، کل جفت یا هر قسمتی را که باقی مانده است به روشهای زیر بر می دارند:

•  پزشک می تواند جفت را با دست خارج کند، اما خطر ابتلا به عفونت را افزایش می دهد.
•  استفاده از دارو برای شل کردن یا انقباض رحم روش دیگری است که به مادر کمک می کند از شر جفت خلاص شود.
•  در برخی موارد، شیردهی نیز می تواند موثر باشد زیرا باعث ترشح هورمون در بدن و در نتیجه انقباض رحم می شود.
•  گاهی اوقات، پزشک مادر را به ادرار کردن تشویق کند. مثانه پر می تواند مانع از زایمان جفت شود.

چنانچه هیچ یک از این درمان ها کمک نکرد، عمل جراحی اورژانسی برای برداشتن جفت یا هر قطعه باقی مانده انجام می گیرد. از آنجایی که جراحی، عوارض مربوط به خود را دارد، این روش اغلب به عنوان آخرین راه حل در نظر گرفته می شود.

عوارض جفت باقی مانده خطرناک است؟

زایمان جفت گام مهمی برای انقباض رحم و جلوگیری از خونریزی بیشتر است. اگر جفت خارج نشود، رگ‌های خونی که هنوز به اندام متصل هستند، به خونریزی ادامه می‌دهند. رحم نیز نمی تواند به درستی بسته شود و از خونریزی ممانعت کند. به همین دلیل اگر جفت، حدود 30 دقیقه بعد از زایمان، از بدن مادر خارج نشود، خطر خونریزی شدید به طور قابل توجهی افزایش می یابد. در بسیاری موارد، خونریزی بیش از حد می تواند تهدید کننده زندگی باشد.

برای پیشگیری از باقی ماندن جفت چه کارهایی باید انجام دهیم؟

پزشکان معمولاً می‌توانند با انجام اقداماتی، تحویل کامل جفت در مرحله سوم زایمان را تقویت کرده و از باقی ماندن جفت جلوگیری به عمل آورند. برخی از این اقدامات عبارتند از:

•  تجویز دارو برای انقباض رحم و آزاد کردن جفت که به این منظور می توان از اکسی توسین استفاده کرد.
•  پس از جدا شدن جفت، می توان از روش گیره زدن جفت، استفاده کرد. در خلال این روش، پزشک بند ناف کودک را گیره می زند و حین اعمال فشار، بند ناف را می‌کشد تا جفت پس از زایمان بیرون بیاید.
•  در صورتی که از گیره استفاده شده باشد، رحم باید به دست دوباره به وضعیت اول بازگردد.

چشم انداز مشکل باقی ماندن جفت

جفت باقیمانده یک عارضه بارداری نادر است که پس از تشخیص، به طور موثر درمان می شود. اقدام سریع برای رفع مشکل می تواند به نتیجه مطلوب منتهی گردد. اگر در معرض خطر باقی ماندن جفت هستید یا سابقه این مشکل را دارید، قبل از زایمان مشکل خود را با پزشک در میان بگذارید..

گاهی اوقات، پزشک قبل از زایمان جفت این مراحل را طی می کند. پس از زایمان، پزشک ماساژ رحم را توصیه خواهد کرد. ماساژ باعت انقباضات رحمی شده و به توقف خونریزی و جلوگیری از جفت باقی مانده کمک می کند و به رحم اجازه می دهد تا دوباره به اندازه کوچکتر بازگردد.

 مطالعه بیشتر:

جفت جنین چیست؟ و چه عملکردی در بارداری دارد؟

انواع جفت در بارداری ومحل جفت در بارداری چگونه تعیین می شود؟

مشکلات جفت جنین چیست و چه نشانه‌ و علائمی دارد؟