برفک دهان نوزاد ، علائم و درمان
برفک دهان از بیماری های دهانی شایع بین نوزادان است. علت ایجاد این بیماری ، قارچ کاندیدیا آلبیکنز است. پلاک های ناشی از قارچ کاندیدا ممکن است که بر محل پوشک، زیر چانه، دور دهان و ... نیز مشاهده شوند. حتی ممکن است از دهان نوزاد به نوک پستان مادر نیز منتقل شده و پستان مادر را نیز درگیر کند که بسیار دردناک و آزار دهنده است. از آنجا که این ضایعات دهانی دردناک هستند، سبب بی قراری و گریه ی نوزاد خصوصاً هنگام شیر خوردن می شوند.
شیوع این عارضه در نوزادان زیاد است زیرا که سیستم ایمنی آنها هنوز به میزان کافی تکامل نیافته و مقاومت بدن آنها بسیار کم است.
برفک دهان نوزاد Thrush in babies
برفک دهان از بیماری های دهانی شایع بین نوزادان است که ضایعات دهانی دردناک است. علت ایجاد این برفک ها، قارچ کاندیدیا آلبیکنز است. در بدن و دهان انسان به طور طبیعی قارچ ها و باکتری های گوناگونی زندگی می کنند که نوع و میزان آن ها به گونه ای است که نه تنها آسیبی نمی رسانند، بلکه برای بدن مفید نیز هستند که در اصطلاح پزشکی به آنها فلور نرمال دهان می گویند. اگر نوع و میزان این قارچ ها (و همین طور باکتری ها) به گونه ای باشد که سبب ایجاد پاسخ ایمنی از طرف سیستم ایمنی بدن شوند، دیگر فلور نرمال تلقی نشده و یک عامل بیماری زا هستند.
نشانه های برفک دهان نوزاد ممکن است که در مدت کوتاهی پس از تولد ظاهر شوند. امکان انتقال این برفک ها به دهان نوزاد از طریق پستان های مادر نیز وجود دارد.
علت های ایجاد کننده ی برفک دهان نوزاد
در حالت طبیعی مقدار کمی از انواع قارچ ها و باکتری ها در دهان نوزاد همانند بزرگسالان زندگی می کند که با سیستم ایمنی تداخلی ندارد. اما وقتی که سیستم ایمنی به هر علتی ضعیف می شود، این قارچ ها تکثیر شده و علائم آنها بروز می کند.
شیوع این عارضه در نوزادان زیاد است زیرا که سیستم ایمنی آنها هنوز به میزان کافی تکامل نیافته و مقاومت بدن آنها بسیار کم است.
برفک دهان ممکن است که پس از مصرف آنتی بیوتیک ها بروز کند. زیرا آنتی بیوتیک های تجویز شده ممکن است علاوه بر کشتن باکتری های بیماری زا، باکتری های مفید را نیز از بین ببرند. این باکتری های مفید و یا همان فلور نرمال، جمعیت این قارچ ها را کنترل می کنند. اگر که این باکتری ها از بین بروند، قارچ ها فرصت را مناسب دیده و جمعیتشان افزایش خواهد یافت و علائم بیماری زایی آنها بروز خواهد کرد.
علائم و نشانه های برفک دهان نوزاد
نشانه ها ممکن است که به صورت ناگهانی ظاهر شوند. این نشانه ها شامل:
- پلاک های سفید رنگ و یا متمایل به زرد بر روی زبان، سقف دهان، کام، داخل گونه ها و حتی لثه ها
- زیر و اطراف پلاک ها به صورت متورم و قرمز است و خیلی راحت دچار خونریزی می شود.
- لبه ها و یا حاشیه های پلاک برجسته و ملتهب است.
- این ضایعه ها معمولاً دردناک هستند.
- این پلاک ها شبیه به دلمه های شیر هستند و محکم به بسترشان چسبیده اند.
اگر این عارضه نادیده گرفته شده و درمان نشود، تعداد و اندازه ی پلاک ها به سرعت افزایش می یابد. با شروع درمان نیز خلاصی از شر پلاک ها ساده نخواهد بود.
معمولاً وجود آنها در دهان نوزاد بسیار آزاردهنده بوده و مکیدن شیر را برایشان دشوار خواهد کرد.
چگونه می توانم مطمئن شوم که این علائم مربوط به برفک دهان است؟
اگر ذرات سفیدی که مشاهده می کنید تنها بر روی زبان نوزاد است و در هیچ جای دیگری از دهان او وجود ندارد، ممکن است که این ذرات حاصل از باقی ماندن شیر باشد. معمولاً این ذرات را می توان به راحتی با یک وسیله ی تمیز مانند گوش پاک کن از روی زبان پاک کرد. بعلاوه این ذرات برای نوزاد دردناک نیستند.
اما اگر پلاک های سفید و یا زرد رنگ در سایر بخش های دهان و گلو نیز مشاهده می شوند و نمی توانید آنها را با گوش پاک کن بردارید، احتمالاً برفک دهان است و معمولاً برای نوزاد خصوصاً در هنگام غذا خوردن دردناک هستند. که در این شرایط ممکن است که نوزاد در هنگام شروع به شیر خوردن شروع به گریه و فریاد کند و حتی از مکیدن پستان و شیشه شیر امتناع کند.
تشخیص برفک دهان نوزاد
در صورت مشاهده ی این پلاک ها و التهابات فرزندتان را نزد پزشک ببرید، پزشک متخصص اطفال با معاینه ی دهان نوزاد ابتلا به برفک دهانی را در او تشخیص خواهد داد. احتمالا پزشک با کمک یک سوآپ نمونه ی کوچکی را از محل مبتلا در دهان برداشته و آن را در زیر میکروسکوپ بررسی کند. درصورت مشاهده ی قارچ کاندیدا، تشخیص قطعی خواهد شد.
درمان برفک دهان نوزاد
با قطعی شدن تشخیص برفک دهان، پزشک قطره و ژل مناسب برای دهان نوزاد تجویز خواهد کرد. اگر نوزاد با شیر مادر تغذیه می شود، به منظور جلوگیری از ابتلای مادر و به دنبال آن عود مجدد بیماری در نوزاد، نوک پستان های مادر نیز نیاز به درمان هم زمان دارد.
درمان های طبیعی برای برفک دهان نوزاد
باتوجه به سن نوزاد، ممکن است که پزشک رویکرد های درمانی متفاوتی داشته باشد. ممکن است پزشک پیشنهاد کند که به رژیم غذایی کودک لاکتوباسیل اضافه کنید این امر سبب می شود که باکتری های مفید جمعیت قارچ ها را کنترل کنند.
سایر درمان های خانگی مانند مصرف گریپ فروت، روغن نارگیل، سودا نیز ممکن است کمک کننده باشد. در نظر داشته باشید که قبل از انجام هرگونه درمان خانگی و طبیعی حتماً با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید.
جلوگیری از ایجاد برفک دهان نوزاد
اگر مادر باردار در انتهای دوران بارداری و در نزدیکی زایمان به قارچ واژن مبتلا شده است، باید حتماً برای درمان آن با پزشک مشورت کند. علائم این قارچ در واژن شامل، خارش، تورم، قرمزی، ترشحات دلمه دلمه و سفید رنگ می باشد. اگر این عارضه در مادر درمان نشود ممکن اس که در طی زایمان واژینال به نوزاد منتقل گردد و دهان و صورت نوزاد در مدت کوتاهی پس از تولد علائم آن را ظاهر سازد.
مادرانی که دارای علائم عفونت در نوک پستان های خود هستند و نوزادشان را با شیر خود تغذیه می کنند، حتما هرچه سریع تر برای درمان آن اقدام نمایند. این علائم شامل، التهاب و دردناک بودن نوک پستان و گاهاً خروج ترشحات عفونی می باشد. این عفونت به راحتی می تواند به دهان نوزاد منتقل شود و با توجه به ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن نوزاد، علائم بسیار شدیدتری را در او ایجاد کند.
درصورت استفاده از شیشه شیر، حتماً هر بار آن را به درستی بشویید و با آب جوش ضد عفونی کنید. هر چند وقت یکبار شیشه شیرها را به مدت چند دقیقه در آب جوش بجوشانید.
