دمای طبیعی بدن کودکان و نوزادان چقدر باید باشد؟
شاید شنیده باشید که دمای طبیعی بدن برابر 37 درجه سانتیگراد است. این عدد مقدار متوسط دمای بدن را نشان می دهد و دمای بدن می تواند پائین تر و بالاتر از این عدد باشد. دمای بالاتر یا پائین تر از حد متوسط به خودی خود به معنی بیمار بودن نیست بلکه عوامل متعددی از جمله سن، جنس، ساعت، روز و سطح فعالیت بر دمای بدن تاثیر می گذارند. اگر می خواهید بدانید که دمای طبیعی بدن چقدر است، برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد محدوده سالم دمای طبیعی بدن برای نوزادان، کودکان، بزرگسالان و افراد مسن با ما همراه باشید.
دمای طبیعی بدن چند درجه است؟ آیا دمای طبیعی بدن برای همه سنین یکسان است؟
با افزایش سن، توانایی بدن برای تنظیم دما تغییر می کند. به طور کلی، افراد مسن در حفظ گرما مشکل بیشتری دارند و احتمالا دمای بدن آنها پائین تر است. میانگین دمای بدن بر اساس سن به شرح زیر است:
• دمای طبیعی بدن نوزادان: در نوزادان متوسط دمای بدن بین 36.6 درجه تا 37.2 درجه سانتیگراد است.
• دمای طبیعی بدن کودکان: در نوزادان و کودکان متوسط دمای بدن بین 36.6 درجه تا 37.2 درجه سانتیگراد است.
• دمای طبیعی بدن بزرگسالان: در بین بزرگسالان، میانگین دمای بدن در دامنه 36.1 تا 37.2 درجه سانتیگراد قرار می گیرد.
• دمای طبیعی بدن برای بزرگسالان بالای 65 سال: در سالمندان میانگین دمای بدن باید کمتر از 36.2 درجه سانتیگراد باشد.
به خاطر داشته باشید دمای طبیعی بدن در افراد مختلف متفاوت است. دمای بدن شما ممکن است تا 0.6 درجه سانتیگراد بالاتر یا پایین تر از مقادیر فوق باشد. اگر دامنه طبیعی دمای بدن خود را بدانید، راحت تر می توانید از تب آگاه شوید.
چه عواملی بر تغییرات دمای بدن تاثیر دارند؟
دکتر کارل واندرلیک، پزشک آلمانی، در قرن 19 میلادی، میانگین دمای بدن را 37 درجه سانتیگراد تعیین کرد. اما در سال 1992 ، نتایج پژوهش های دیگری این میانگین را کمی پائین تر از این مقدار تقریباً حدود 8/36 درجه سانتی گراد نشان داد. پژوهشگران معتقدند بدن در طول روز گرم می شود. در نتیجه، تب در اوایل صبح ممکن است در دمای پایین تر از بقیه ساعت های روز رخ دهد.
ساعت شبانه روز به تنهایی عامل تغییر دمای بدن نیست. بر اساس دامنه دمای بدن در گروه های سنی مختلف، می توان گفت متوسط دمای بدن در افراد جوان بالاتر است و به تدریج توانایی تنظیم دمای بدن کاهش می یابد.
سطح فعالیت بدنی و برخی غذاها یا نوشیدنی های خاص نیز می توانند درجه حرارت بدن را تحت تأثیر قرار دهند. درجه حرارت بدن در خانمها متاثر از هورمون ها بوده و ممکن است در چرخه قاعدگی افزایش یا کاهش یابد.
علاوه بر این، ابزاری که برای سنجش درجه حرارت استفاده می کنید نیز موثر است. دمای زیر بغل در بالاترین حد خود از دمای داخل دهان کمتر است. معمولا درجه تب سنج دمای داخل دهان را پایین تر از دمای داخل گوش یا مقعد نشان می دهد.
علائم تب چیست؟
بالا رفتن دمای بدن بیش از حد معمول نشانه تب است. در بین نوزادان، کودکان و بزرگسالان، دمای بدن به شرح زیر تب را نشان می دهد:
- دمای داخل گوش یا مقعد: 38 درجه سانتیگراد یا بالاتر
- دمای دهانی: 37.8 درجه سانتیگراد یا بالاتر
- دمای زیر بغل: 37.2 درجه سانتیگراد یا بالاتر
تحقیقات انجام شده از سال 2000 نشان می دهد که آستانه تب برای بزرگسالان مسن پایین تر است، زیرا افراد مسن در حفظ گرما مشکل بیشتری دارند. به طور کلی، دمای بدن 1/1 درجه سانتی گراد بیش از متوسط دمای معمول، نشانه تب است.
تب با علائم دیگری نیز همراه است:
- تعریق
- سرما و لرز
- داغی و قرمزی پوست
- سردرد
- درد بدن
- خستگی و ضعف
- از دست دادن اشتها
- افزایش ضربان قلب
- کمبود آب بدن
اگرچه تب می تواند احساس بدی در شما ایجاد کند، اما خطرناک نیست بلکه فقط مبارزه بدن را با یک عامل عفونت زا نشان می دهد، بیشتر اوقات استراحت بهترین دارو است.
اما در صورت بروز هر یک از موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:
- اگر دمای بدن شما بیشتر 4/39 درجه باشد.
- تب بیش از سه روز متوالی ادامه داشته باشد.
- تب با علائم ( استفراغ، سردرد، درد قفسه سینه، گرفتگی گردن، بثورات، تورم گلو ) همراه باشد:
در مورد کودکان و نوزادان در صورت بروز علائم زیر باید به پزشک مراجعه کنید:
- بروز تب در نوزادان کمتر از سه ماه
- دمای بدن بالاتر از 9/38 درجه سانتی گراد در کودکان بین سه ماه تا سه سال
- دمای بدن بالاتر از 4/39 درجه برای کودکان بالای سه سال
علائم هیپوترمی چیست؟
هیپوترمی یک وضعیت جدی است و زمانی رخ می دهد که دمای بدن به میزان قابل توجهی کاهش یابد. برای بزرگسالان، دمای بدن کمتر از 35 درجه سانتیگراد نشانه ای از هیپوترمی است.
کاهش دمای بدن یا هیپوترمی در اغلب افراد زمانی به وجود می آید که فرد به مدت طولانی در معرض هوای سرد باشد. البته در فضای بسته نیز احتمال بروز هیپودرمی وجود دارد.
نوزادان و سالمندان بیش از سایرین مستعد هیپوترمی هستند. در نوزادان، پائین آمدن دمای بدن تا 36.1 درجه سانتیگراد یا پایین تر نشانه هیپوترمی است. این مشکل می تواند در زمستان در خانه ای با گرمای نامطلوب و در تابستان با تهویه ضعیف رخ دهد.
سایر علائم هیپوترمی عبارتند از:
- لرز
- نفسهای آرام و سطحی
- گفتار ضعیف یا مبهم
- نبض ضعیف
- هماهنگی ضعیف یا حرکات ناموزن
- کم انرژی یا خواب آلودگی
- گیجی یا از دست دادن حافظه
- از دست دادن هوشیاری
- پوست قرمز روشن و سرد در نوزادان
در صورت بروز هیپوترمی با هر یک از علاوم فوق به پزشک مراجعه کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد:
تب معمولاً جای نگرانی ندارد. اغلب اوقات با استراحت چند روزه خود به خود بر طرف می شود. اما اگر تب خیلی بالا برود یا بیش از چند روز به طول بیانجامد یا با نشانه های شدید همراه باشد، نیاز به درمان دارد.
پزشک در مورد علائم سوالاتی می پرسد یا ممکن است برای پی بردن به علت تب، آزمایشاتی را تجویز کند یا انجام دهد. درمان علت تب به بازگشت دمای بدن به حالت عادی کمک می کند.
از طرف دیگر، دمای پایین بدن نیز می تواند موجب نگرانی شود. هیپوترمی در صورت عدم درمان، می تواند با خطر جانی همراه باشد. هیپوترمی یک فوریت پزشکی است و باید سریعاً تحت درمان قرار گیرد.
هیپوترمی معمولاً بر اساس علائم جسمی و با استفاده از دماسنج طبی استاندارد تشخیص داده می شود. یک دماسنج مقعدی نیز لازم است. برای تأیید علت هیپوترمی یا جستجوی عفونت باید آزمایش خون از بیمار گرفته شود.
در موارد خفیف، تشخیص دشوارتر و درمان آسانتر است. برای بازگرداندن گرما می توان از پتو و مایعات گرم استفاده کرد. در موارد شدیدتر، سایر روشهای درمانی شامل بازگرم سازی خونی و استفاده از مایعات داخل وریدی گرم مورد استفاده قرار می گیرد. اکنون می دانید که محدوده دمای طبیعی بدن در سنین مختلف متفاوت است و چه زمانی باید دلبندتان را نزد متخصص ببرید.
مطالعه بیشتر:
1- چگونه دمای بدن نوزاد را اندازه گیری کنیم؟
2- درجه حرارت طبیعی بدن کودک چقدر باید باشد؟
3- روش اندازه گیری دمای بدن نوزاد و کودکان چگونه است؟
4- تب نوزاد چند درجه است و استفاده از داروهای تب بر مجاز است؟
