شناخت انواع بیماری هپاتیت و تاثیر آن بر بارداری
وقتی یک خانم که به هپاتیت مبتلا است باردار می شود، اولین سوال هایی که می پرسد این است که "آیا بیماری هپاتیت من به جنین منتقل می شود؟ آیا بر روند رشد او تأثیر می گذارد؟ آیا نوع هپاتیت بر روند رشد جنین و انتقال آن موثر است؟ و ..."
هرگز نمی توان یک پاسخ کلی به تمام این سوالات داد. بنابراین برای کسب اطلاعات مفید و دقیق در این باره، تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
بیماری هپاتیت چیست؟
هپاتیت به معنای التهاب کبد است. بیماری ها و شرایط گوناگونی می توانند سبب ایجاد این التهاب شوند. برای مثال داروها، ویروس ها، الکل، برخی از مواد شیمیایی و بیماری های خود ایمنی از جمله مواردی هستند که می توانند این التهاب را ایجاد کنند. از جمله ویروس هایی که می توانند سبب التهاب کبد شوند می توان به منونوکلئوزیس و سیتومگالوویروس اشاره کرد که مدتی پس از ورود به بدن، به برخی ارگان ها از جمله کبد حمله کرده و سبب بروز التهاب در آنها می شوند.
انواع مختلف ویروس ها می توانند انواع هپاتیت را ایجاد کنند که ما آنها را با نام هایی هپاتیت A، B و C می شناسیم. درواقع التهاب ایجاد شده توسط این ویروس ها مانع از عملکرد طبیعی سلول های کبدی می شود.
سلول های کبدی خون را از مواد شمیایی مضر مانند داروها، بیلی روبین، الکل و ... پاک می کنند. بعلاوه برخی از پروتئین هایی ضروری همانند آلبومین توسط این سلول ها ساخته شده و به جریان خون وارد می شود. سلول های کبدی، چربی، گلوکز و ویتامین ها را ذخیره کرده و در مواقع مورد نیاز در اختیار بدن قرار می دهند.
حال که برخی از مهم ترین عملکرد های سلول های کبدی را می دانید، احتمالاً می توانید حدس بزنید که با آسیب دیدن این سلول ها ممکن است که چه عواقب ناخوش آیندی برای سلامتی انسان پیش آید.
شناخت انواع بیماری هپاتیت
1- هپاتیت A
هپاتیت A یک بیماری حاد ویروسی است که هرگز مزمن نشده و به آن هپاتیت عفونی هم گفته می شود زیرا همانند سایر بیماری های ویروسی به راحتی می تواند از فردی به فرد دیگر از طریق عطسه و تماس های تنفسی، آب، غذا و ... منتقل شود. در صورت عدم رعایت بهداشت فردی و اجتماعی این ویروس به سادگی در افراد موجود در یک محیط پخش می شود. می توان گفت که علائم آن شباهت فراوانی به سرماخوردگی داشته و همانند آن به راحتی از یک فرد به فرد دیگر سرایت می کند.
هپاتیت A و بارداری
از هر هزار مادر باردار در دنیا، یک نفر به هپاتیت A مبتلا است. در طی دوران بارداری می توان این بیماری را از طریق بررسی سطح ایمونوگلوبولین ام (IgM) تشخیص داد. بهترین درمان برای این افراد استراحت کافی، مصرف مواد مغذی کافی و در واقع یک مراقبت خانگی مناسب است. با تمام این ها مادر در عرض یک تا دو ماه به طور کامل بهبود پیدا خواهد کرد.
این ویروس به ندرت به جنین منتقل شده و او را تحت تأثیر قرار می دهد. اگر نوزادی که به تازگی متولد شده است در معرض این ویروس قرار گیرد، عفونت ایجاد شده معمولاً خفیف بوده و گاهاً به صورت مادام العمر نوزاد را به این بیماری مصون می کند.
2- هپاتیت B
هپاتیت B دردسرزا ترین نوع هپاتیت است و به علت آنکه در سرمِ خون یافت شده و می تواند توسط محصولات خونی و مایعاتِ سرمیِ آلوده منتقل شود، به آن هپاتیت سرم نیز می گویند. از نشانه های این بیماری می توان به درد شکم، خستگی، ادرار تیره و در مراحل حادتر به زردی پوست اشاره کرد. راه های انتقال این ویروس از طریق تماس جنسی، انتقال خون، سوزن مشترک و انتقال از مادر به نوزاد است.
فرد مبتلا به هپاتیت B دچار یک عفونت مضمن شده و به عنوان یک ناقل تا سال ها می تواند دیگران را آلوده کند. بیماران مبتلا به این عارضه در معرض خطر نارسایی کبد و حتی سرطان کبد هستند.
هپاتیت B و بارداری
هپاتیت B یکی از انواع هپاتیت است که با بیشترین احتمال از مادر به فرزند منتقل می شود. گرچه بیشتر مادران در طی دوران بارداری و در مرحله حاد بیماری دچار زردی می شوند، اما تعدادی نیز هیچ علامت بخصوصی از خود نشان نمی دهند.
در بیشتر موارد انتقال در حین زایمان و از طریق خون و مایعات خون آلود صورت می گیرد. در صورتی که در طی ویزیت های دوران بارداری مشخص شود که مادر به این ویروس مبتلا است، باید ایمونوگلوبولین مربوط به هپاتیت B را دریافت کند و ضروری است که از مصرف تمامی مواد مضر برای کبد همانند الکل اجتناب کند. زمانی که نوزاد به دنیا آمد، او نیز باید همین ایمونوگلوبولین را به محض تولد دریافت کرده و در همان هفته ی اول نسبت به هپاتیت B واکسینه شود سپس لازم است که این واکسن در ماه اول و نیز در پایان شش ماهگی تکرار گردد. با انجام تمامیِ این اقدامات، ریسک ابتلای نوزاد به هپاتیت B تا 3 درصد است. بنابراین جای امید بسیار زیادی در حفظ سلامت نوزاد وجود دارد.
3- هپاتیت C
این نوع از هپاتیت معمولاً در اثر استفاده از سوزن های مشترک در میان مصرف کنندگان مواد مخدر، انتقال خون و ... منتقل می شود. انتقال آن از طریق تماس جنسی گزارش شده اما شایع نیست. 50 تا 70 درصد از بیماران مبتلا به هپاتیت C دچار عفونت مضمن می شوند و می توانند سایرین را آلوده کنند. از نشانه های این بیماری می توان به تب، تهوع، درد مفاصل و ماهیچه ها، زردی پوست و چشم ها و ... اشاره کرد اما به طور کلی علائم ان نسبت به هپاتیت B کمتر است. افراد مبتلا به هپاتیت C نیز در معرض مشکلات کبدی همچون نارسایی و سرطان قرار دارند.
هپاتیت C و بارداری
تمام مادرانی که نسبت به این نوع از هپاتیت جزء گروه پرخطر هستند، همانند افرادی که انتقال خون انجام می دهند و یا مصرف کنندگان مواد مخدر، باید از جهت ابتلای به آن بررسی شوند.
احتمال انتقال این ویروس به جنین به میزان RNA های ویروسی موجود در جریان خون مادر و همچنین مثبت بودن و یا نبودن آزمایش ایدز بستگی دارد. به طور کلی اگر مادر به ایدز نیز مبتلا باشد، شانس انتقال ویروس به نوزاد افزایش می یابد.
در واقع نمی توان در دوران بارداری از انتقال این ویروس به جنین جلوگیری کرد و لازم است که عملکرد کبدِ مادرانِ مبتلا در کل دوان بارداری به طور پیوسته کنترل شود.
یکی از راهکارهای درمانی برای افراد مبتلا به هپاتیت B و C استفاده از ربترون (ترکیبی از اینترفرون و ریباویرین) است. به علت اثرات ناشناخته این دارو بر روی جنین، لازم است افرادی که تحت درمان با این دارو هستند، در طی درمان و تا 6 ماه پس از پایان آن اقدام به بارداری نکنند. بعلاوه شیردهی در حین درمان با این دارو نیز ممنوع است.
به طور کلی بارداری به هیچ وجه روند بیماری هپاتیت را در مادر تحت تاثیر قرار نمی دهد. در نوع A و B گرچه احتمال انتقال ویروس در طی بارداری و در هنگام زایمان به جنین و نوزاد وجود دارد، اما از طریق درمان با ایمونوگلوبولین و واکسیناسیون پس از تولد می توان وضعیت سلامت نوزاد را بهبود بخشید. شانس انتقال هپاتیت C به جنین به شدت بیماریِ مادر و سطح RNA های ویروسی موجود در خون و برخی از سایر عوامل ذکر شده در بالا بستگی دارد. به طور کلی لازم است که تمامی مادران دچار هپاتیت، علاوه بر متخصص زنان به طور مرتب توسط متخصص غدد نیز ویزیت شوند.
مطالعه بیشتر:
1- مراقبت های بارداری در برابر بیماری ها
2- همه چیز در مورد بیماری ام اس و بارداری
3- بارداری و زایمان و شیردهی برای مادران مبتلا به بیماری صرع
4- تاثیر بیماری سلیاک بر بارداری
5- تاثیر بیماری قلبی مادر بر جنین
