با خوردن عسل در دوران شیردهی چه چیزی در انتظار مادر و شیرخوار است؟
غذاهایی وجود دارد که مادران از مصرف آن‌ها مطمئن نیستند چرا که بیم آن دارند از طریق شیر به شیرخوار منتقل شود. یکی از این غذاها عسل است چون به خاطر خطر احتمالی مسمومیت بوتولیسم اطفال، به شیرخواران کمتر از یکسال داده نمی‌شود. این یک عارضه بسیار کشنده است که توسط باکتری کلستریدیوم بوتولینوم تولید می‌شود. آیا در این دوران می‌توانید عسل مصرف کنید یا خیر؟ فواید خوردن عسل در دوران شیردهی چیست؟ آیا عسل برای شیرخواران بی خطر است؟ در این مقاله پاسخ این سوالات را خواهید یافت.
در این مقاله مطالب زیر را می خوانید:
خوردن عسل در دوران شیردهی بی خطر است
آیا خوردن عسل در دوران شیردهی بی خطر است؟
بله، مادری که فرزند خود را شیر می‌دهد می‌تواند عسل پاستوریزه میل کند. با این حال بهتر است از مصرف عسل خام که احتمال وجود کلستریدیوم بوتولینوم در آن زیاد است خودداری کنید. اما فلور روده ای موجود در دستگاه گوارش بزرگسالان این توانایی را دارد تا هاگ های بوتولیسم را بکشند.
از آنجا که هاگ های بوتولیسم در دستگاه معدی و روده ای مادر کشته می‌شود، وارد جریان خون یا شیر نخواهد شد. از این گذشته هاگ ها بزرگ‌تر از آن است که بتواند وارد شیر مادر شود و حتی سم بوتولینیوم هم وارد شیر نمی‌شود. پس خیالتان راحت باشد، شیر مادر نمی‌تواند منبعی از سم یا هاگ های باکتریایی باشد و موجب بوتولیسم اطفال شود.
برخلاف بزرگسالان، دستگاه گوارش نابالغ شیرخواران اسید کافی برای کشتن باکتری های تولیدکننده بوتولیسم را ندارد. اگر شیرخوار عسل خامی بخورد که حاوی هاگ های بوتولیسم است، ممکن است در روده بزرگ او بنشیند و موجب تولید سم عصبی بوتولینیوم و مسمومیت بوتولیسم اطفال شود.
احتیاط های لازم پیش از خوردن عسل در دوران شیردهی
اگر به فرزند خود شیر می‌دهید و عادت به مصرف مداوم عسل دارید، می‌توانید این کار را ادامه بدهید، اما احتیاط‌های اشاره‌شده در زیر را رعایت کنید:
- عادت کنید که دست‌هایتان را خوب بشویید تا از احتمال چسبیدن هاگ های بوتولیسم به دست‌ها و انگشت هایتان و انتقال آن به شیرخوار جلوگیری کنید.
- قبل از خرید شیشه عسل به تاریخ تولید و انقضای آن توجه کنید.
- عسل با کیفیت بالا که خوب فرآوری و پاستوریزه شده انتخاب کنید.
- در مصرف عسل اعتدال به خرج دهید.
- با پزشک خود در مورد انواع عسل و نوعی که برای شما مناسب است مشورت کنید.
فواید خوردن عسل در دوران شیردهی
با فواید خوردن عسل در دوران شیردهی آشنا شوید
عسل یکی از قدیمی ترین شیرین کننده های روی زمین است و مزایای زیادی برای سلامتی دارد.
- یک شیرین کننده سالم است.
- حاوی آهن و مقدار کمی کلسیم، اسید فولیک، ویتامین C و B است.
- عسل محلی حتی می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی مادر کمک کند.
- برای درمان زخم ها، زخم های دیابتی و دیگر اختلالات گوارشی مفید است.
- می‌تواند کولیت، نشانه های سرماخوردگی و گلودرد را درمان کند.
- از سرطان و بیماری قلبی جلوگیری می‌کند.
در چه زمانی از خوردن عسل در دوران شیردهی باید خودداری کند؟
شواهد علمی کمی در مورد تاثیرات جانبی مصرف عسل در دوران بارداری یا شیردهی وجود دارد. به طور کلی، اگر به گرده یا دیگر آلرژی های مربوط به زنبور حساسیت دارید بهتر است عسل مصرف نکنید. همچنین از مصرف عسلی که از گیاهان مربوط به رسته گل صدتومنی تهیه شده به خاطر سمی بودن آن خودداری کنید. افرادی که مبتلا به دیابت یا قند خون پایین هستند بهتر است احتیاط کنند. پیش از اضافه کردن عسل به رژیم غذایی خود با دکتر مشورت کنید.
مصرف عسل و دارچین، چای زنجبیل و عسل در دوران شیردهی
آیا مصرف عسل و دارچین در دوران شیردهی بی خطر است؟
در بیشتر موارد نوشیدنی عسل و دارچین برای مادران شیرده بی خطر است. اما پیش از افزودن آن به رژیم غذایی خود با پزشک مشورت کنید. در دوران بارداری حتی می‌توانید آب لیمو عسل بنوشید.
از فواید نوشیدنی عسل و دارچین می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- جلوگیری از ریزش مو
- درمان سرماخوردگی
- درمان و یا بهبود درد معده
- تقویت سیستم ایمنی
- برطرف کردن سوءهازمه
- و ...
آیا چای زنجبیل و عسل برای مادران شیرده مفید است؟
بله، چای تهیه شده از عسل و زنجبیل در دوران شیردهی خوب است و نشانه های سرماخوردگی را کاهش می‌دهد و از بین می‌برد. زنجبیل برای کاهش مشکلات تنفسی و سرفه و همچنین تقویت جریان شیر مفید است. عسل گلودرد را آرام می‌کند. این مواد طبیعی برای شیرخوار هم بی ضرر است. با این حال، اگر بعد از شیردهی متوجه کهیر، بی‌قراری یا اسهال شدید می‌تواند نشانه حساسیت شیرخوار به عسل یا زنجبیل باشد.
آیا می‌توانم در دوران شیردهی عسل مانوکا بخورم؟
عسل مانوکا از شهد درخت مانوکا در استرالیا و نیوزلند تهیه می‌شود. این عسل تک‌گل معمولا بخشی از درمان های خانگی است و در دوران شیردهی می‌توان از آن استفاده کرد.
در واقع از دیگر درمان های سنتی برای آلرژی مطمئن‌تر است. اما از آن به عنوان کرم ضدباکتری روی نوک پستان استفاده نکنید تا از تماس آن با شیرخوار جلوگیری شود.
آیا طی فرآوری عسل می‌توان هاگ ها را از بین برد؟
فرآوری عسل نمی‌تواند هاگ های بوتولینیوم را از بین ببرد و حتی مصرف کننده هم نمی‌تواند آن‌را تشخیص بدهد.
آیا خودن عسل در دوران شیردهی سبب لکنت زبان فرزند می شود؟
خیر. مصرف عسل برای مادران شیرده که از سلامت کامل برخورداراند هیچ مانعی ندارد و این موضوع که خوردن آن سبب بروز لکنت زبان در کودک خواهد شد به هیچ وجه پایه و اساس علمی ندارد.
دادن عسل به شیرخواران زیر یکسال مرگبار است
چرا شیرخواران نمی‌توانند عسل بخورند؟
عسل فی‌نفسه برای سلامت مفید است اما برای شیرخوار در حال رشد همان فواید را ندارد. در زیر دلایلی را که چرا برای شیرخواران گزینه خوبی نیست می‌خوانید.
وجود کلستریدیوم بوتولینوم. عسل حاوی هاگ های نوعی باکتری است که به آن کلستریدیوم بوتولینوم می‌گویند. باکتری بوتولینیوم در طبیعت (مثلا در خاک) یافت می‌شود و این هاگ ها را در هوا پخش می‌کند که روی اشیاء مختلف در محیط می‌نشیند. هاگ ها ساختارهای مقاومی از باکتری هستند و منتظر شرایط مناسب برای تشکیل کلونی باکتریایی می‌مانند.
از آنجا که عسل از طبیعت بدست می‌آید، همواره حاوی هاگ های بوتولینیوم است و جوشاندن و حتی پاستوریزه کردن هم آن‌ها را نابود نمی‌کند. برای همین هاگ ها زمانی که غذای آلوده مصرف می‌کنیم بدون مشکل وارد دستگاه گوارش می‌شود.
در شیرخواران بالای یکسال، این هاگ ها خطری ایجاد نمی‌کنند چون بدن می‌تواند از ازدیاد آن‌ها جلوگیری کند. اما دستگاه گوارش شیرخواران کوچک‌تر از ۱۲ ماه این کارآمدی را ندارند و در مقابل آلودگی باکتری بوتولینیوم که به آن بوتولیسم اطفالمی‌گویند آسیب‌پذیر است.
بوتولیسم اطفال چیست؟
بوتولیسم یک ناخوشی است که بیشتر در شیرخواران زیر شش ماه دیده می‌شود، اما در اطفال بین ۶ تا ۱۲ ماه هم بروز می‌کند. دلیل آن یک سم عصبی به نام سم بوتولینیوم است.
بدن شیرخواران در حال رشد است و به این معناست که ارگان‌هایشان هنوز کامل نشده است. این موضوع در مورد فلور باکتریایی طبیعی روده هم صدق می‌کند که هنوز در دوران اولیه تشکیل کلونی خود هستند. تعداد یا قدرت‌شان آن‌قدر نیست که بتوانند با باکتری های خارجی که وارد دل و روده می‌شود مبارزه کنند.
همچنین کبد آن‌ها صفرای کافی برای مبارزه با هاگ ها را تولید نمی‌کند.
عوارض و خطرات خوردن عسل در شیرخواران
عسل برای دستگاه گوارش در حال رشد شیرخوار شما مشکل‌ساز است: وقتی شیرخواری عسل مصرف می‌کند، هاگ های بتولینیوم به دل و روده کوچک آن‌ها می‌رسد که تعداد کمی میکروفلور روده ای دارد. از آنجا که هاگ ها با هیج مقاومتی مواجه نمی‌شوند، به سرعت تکثیر می‌شوند تا یک کلونی از کلستریدیوم بوتولینوم تشکیل بدهند. سپس این کلونی باکتریایی سمی تولید می‌کند به نام سم بوتولینوم که نام تجاری آن بوتاکس است و کاربرد آرایشی هم دارد.
این سم عصبی با حمله به نورون‌ها و جلوگیری از ارسال پیام دستگاه عصبی شیرخوار را در بر می‌گیرد. نبود پیام عصبی منجر به کاهش عملکرد عضلات می‌شود و در موارد حاد فلج می‌کند.
به خاطر همین پی‌آمدهای جدی است که محققان و پزشکان مصرف عسل را برای شیرخواران زیر ۱۲ ماه توصیه نمی‌کنند. پس از ۱۲ ماهگی بدن شیرخوار صفرای کافی و کلونی‌هایی از میکروفلور روده‌ای را برای خفیف‌سازی و مبارزه با رشد باکتری کلستریدیوم بوتولینوم داراست.
به این ترتیب، بوتولیسم اطفال دلیل کافی برای آن است که شیرخواران را به مدت چند ماه از عسل دور نگه دارید. اما اگر به طور تصادفی مقداری از آن را خورد چه؟
اگر به طور تصادفی به شیرخوار خود عسل دادید چه می‌شود؟
ممکن است پیش بیاید که شیرخوار شما به‌طور تصادفی عسل بخورد یا یک خویشاوند پرذوق مقداری به او بدهد. در چنین موقعیتی این اقدامات را انجام بدهید:
- وحشت نکنید: وحشت کردن کمکی نمی‌کند. برای همین بی‌قراری نکنید و اجازه ندهید شریک زندگی شما هم این کار را بکند. بوتولیسم بلافاصله حمله نمی‌کند.
- کودک را نزد پزشک ببرید: در چنین شرایطی این بهترین راه است. شیرخوار را نزد متخصص اطفال ببرید و تمام جزئیات را به او بگویید – مقدار و زمان مصرف عسل را بگویید. او شرایط را تحلیل می‌کند و اقدامات مناسب را پیشنهاد می‌دهد.
- او را تحت نظر داشته باشید: وقتی از نزد متخصص اصفال به خانه بازگشتید، شیرخوار را با تا یک ماه به دقت تحت نظر داشته باشید. احتمالا پزشک شما هم همین توصیه را می‌کند. نشانه‌های بوتولیسم می‌تواند تا حداکثر ۳۰ روز پس از خوردن هاگ ها خودش را نشان بدهد. برای همین، هشیار بودن بهترین کاری است که می‌توانید انجام بدهید.
- اگر مشکلی وجود دارد به پزشک مراجعه کنید: به غریزه مادری خود اعتماد کنید. اگر احساس می‌کنید شیرخوار شما مشکلی دارد او را دوباره نزد پزشک ببرید.
- بدون اخلال به شیردادن منظم ادامه بدهید: شیردادن را ادامه بدهید. شیر مادر به تولید باکتری روده‌ای و تسریع رشد آن‌ها کمک می‌کند. در واقع، باکتری روده‌ای شیرخوار شما می‌تواند تنها با کمک نوع خاصی از قند که تنها در شیر مادر وجود دارد رشد کند و تکثیر شود. یادتان باشد این‌ها همان باکتری هایی هستند که از تکثیر کلستریدیوم بوتولینوم جلوگیری می‌کنند.
اگر شیرخوار تا ۳۰ روز نشانه‌ای از خود بروز نداد احتمالا مشکلی ندارد اما اجازه بدهید پزشک این تشخیص را بدهد. این احتمال وجود دارد که عسل در برخی از غذاهای متعددی که اطراف شماست وجود داشته باشد.
مواد غذایی و خوارکی های حاوی عسل
عسل به مقدار کم در خیلی از غذاها یافت می‌شود از جمله در برخی نان ها، کیک و بیسکوئیت. نان و بیسکوئیت ممکن است پخته باشد. ممکن است به نظر برسد که مصرف آن‌ها برای شیرخوار بی‌خطر است اما این واقعیت باقیست که هیچ مقداری از عسل برای او بی‌خطر نیست.
آب عسل، ترکیب آب گرم و عسل هم برای شیرخوار بی‌خطر نیست چراکه هاگ های باکتری بوتولینیوم در آن باقی می‌ماند. دمای بالا باکتری بوتولینیوم را می‌کشد اما آسیب کمی به هاگ های مقاوم باکتریایی وارد می‌کند که می‌توانند زنده بمانند و منتظر شرایط مناسب برای تکثیر باشند.
حتی تضمینی برای بی‌خطر بودن عسل پخته یا عسل گرما‌دیده هم وجود ندارد. دوری کردن از عسل شدنی است و می‌توانید مواد موجود در محصولات را بخوانید و از اقلامی که در آن‌ها عسل وجود دارد پرهیز کنید. اما استفاده از پستانک های عسلی چه؟
آیا استفاده از پستانک های عسلی برای شیرخواران بی خطر است؟
ده‌ها سال است که والدین از پستانک های عسلی برای شیرخواران شان استفاده می‌کنند. اما واقعیت بنیادین درباره عسل در این مورد هم صدق می‌کند و به این معناست که عسل هر چقدر هم ناچیز باشد برای شیرخواران زیر ۱۲ ماه خطر دارد، حتی اگر از سوراخ ریز پستانک بیاید.
ریسک انتقال آلودگی آن‌قدر بالاست که ارزش آرام کردن فرزند گریان شما را ندارد. عسل موجود در پستانک هم گزینه بی‌خطری نیست. این به آن معنا نیست که عسل همیشه خطرناک است. زمانی خواهد رسید که می‌توانید بدون نگرانی به کوچولوی خود عسل بدهید.
از چه سنی می توان به کودک عسل داد؟
وقتی یک سال از عمر شیرخوار گذشت می‌توانید بدون خطر به او عسل بدهید. در این سن مقدار زیادی از مواد مغذی شیرخوار شما از غذاهای جامد تامین می‌شود. دستگاه گوارش او نیز قوی‌تر از چند ماه قبل شده و می‌تواند با هاگ های باکتری های خارجی مقابله کند. حالا زمان آن رسیده که بالاخره می‌توانید از مزایای فوق‌العاده عسل، مانند تاثیر آن برای سرفه های مزمن استفاده کنید.
عسل برای کنترل سرفه بسیار مفید است و برای اطفال بزرگ‌تر از یکسال از هر شربت سینه‌ای بهتر است. تحقیقات نشان داده است که دادن یک و نیم قاشق عسل پیش از خواب، به مقدار بسیار زیادی سرفه های مزمن ناشی از آلودگی های باکتریایی را کاهش می‌دهد. همچنین کودکان نوپایی را که به خاطر سرفه های پی‌درپی اذیت می‌شوند آرام می‌کند، چراکه عسل به عنوان یک آرام‌بخش عمل می‌کند و غشای ناراحت مخاطی را می‌پوشاند و آرام می‌کند.
حساسیت به عسل در کودکان
در موارد بسیار نادر کوچولوی شما ممکن است به عسل آلرژی داشته باشد. این را به واکنش های آلرژیک کودکان بزرگ‌تر از ۱۲ ماه نسبت می‌دهیم و ربطی به بوتولیسم اطفال که توسط آلودگی باکتریایی ایجاد می‌شود ندارد.
می‌توانید حساسیت به عسل در کودکان را از طریق نشانه های کلاسیک آلرژی غذایی تشخیص بدهید.
- ورم دهان و گلو: ورم در لب‌ها و ماهیچه های کناری گلو متمرکز می‌شود.
- ورم چشم به همراه سرخی: پوست بالای پلک بالایی ورم می‌کند و چشم‌ها قرمز می‌شود.
- کهیر پوستی: برآمدگی‌های قرمز یا کهیر که می‌تواند باعث خارش خفیف تا شدید شود.
- گرفتگی بینی: همراه با قرمزی و خارش بینی و خروج مایع شفاف از آن.
- دل درد: این درد می‌تواند با اسهال، استفراغ و تهوع همراه باشد.
- تنگی نفس: صدای خس خس هنگام تنفس و تنگی نفس عمومی حتی در زمان استراحت.
- اضطراب و پریشانی: اضطراب ناگهانی و پریشانی به همراه تپش قلب.
- تب: افزایش دمای بدن به همراه نشانه‌های بالا.
یک عارضه آلرژیک شدید شوک آنافیلاکسی است که همان نشانه های آلرژی را بروز می‌دهد اما با شدت زیاد. شوک آنافیلاکسی ناشی از عسل نادر است و معمولا به‌خاطر وجود یک گرده در عسل اتفاق می‌افتد نه خود عسل. با این حال، وقتی برای اولین بار پس از یک سالگی به کودک خود عسل می‌دهید او را تحت نظر داشته باشید.
عسل برای سلامت خوب است، به شرط آن‌که کوچولوی شما بیشتر از ۱۲ ماه سن داشته باشد. بوتولیسم کودکان جدی است و می‌تواند باعث پی‌آمدهای طولانی‌مدت برای سلامت شیرخوار شما شود. ممکن است قضیه این‌طور باشد که تمام این مدت به شیرخوار خود عسل می‌داده‌اید و هیچ مشکلی هم پیش نیامده باشد. این شانس خیلی خوبی است اما هیچ شانسی ارزش قمار کردن بر سر سلامت دلبند شما را ندارد.
