آپنه خواب در کودکان چه نشانه هایی دارد؟
وقتی به وقفه تنفسی هنگام خواب فکر می‌کنید ممکن است به ذهن‌تان خطور نکند که کودکان می‌توانند از جمله افرادی باشند که زیاد به این عارضه دچار می‌شوند. در واقع ممکن است فکر کنید که کودکان اصلا به آن دچار نمی‌شوند. خرخر کردن و وقفه تنفسی هنگام خواب عارضه‌ای بسیار شایع است که می‌تواند کودکان را نیز مبتلا کند.
نشانه های آپنه خواب در کودکان
این می‌تواند تبعات مشخصی بر رشد و رفتار آن‌ها داشته باشند. ۱۰ نشانه وقفه تنفسی هنگام خواب یا آپنه خواب در کودکان را در زیر می‌خوانید.
1- خواب گردی
بین سنین ۳ تا ۱۰ سالگی ممکن است خواب گردی حداقل یکبار ۱۰ درصد از کودکان را دچار خود کند. حدود ۵ سالگی به اوج می‌رسد و تا بزرگسالی به تدریج کاهش می‌یابد. خواب گردی می‌تواند مرتبط با بیدارشدن اختلالی باشد. وقتی این اتفاق می‌افتد، به نظر می‌رسد کودک بیدار شده اما در وضعیت گیج و ناهشیار قرار دارد. این حالت‌ها معمولا در یک سوم اول شب و در خواب موج آهسته رخ می‌دهد. با این‌که دلیل خواب گردی ممکن است همیشه واضح نباشد، اما ممکن است گاهی در نتیجه وقفه تنفسی رخ بدهد. وقفه تنفسی هنگام خواب می‌تواند منجر به بیداری مختصر به منظور از سرگیری تنفش باشد و این تکه از خواب می‌تواند به وضعیتی از هشیاری ختم شود که احتمال خواب گردی را بالا ببرد. (گاها سندروم بی‌قراری پا و اختلال جنبش ادواری دست و پا نیز ممکن است این رفتار را تحریک کند.)
2- دندان قروچه
شنیدن صدای دندان قروچه یک نفر آزاردهنده است. ممکن است ستون‌فقرات‌تان را بلرزاند، اما آیا می‌تواند نشانه‌ای از وقفه تنفسی باشد؟ دندان قروچه می‌تواند در این بافتار اتفاق بیفتد. وقتی بافت‌های نرم، مسیر هوا را در ته حلق سد می‌کند این عارضه بوجود می‌آید. دندان قروچه ممکن است روشی باشد که بدن توسط آن ناآگاهانه مسیر هوایی را باز نگه می‌دارد. این کار عضلات فک، زبان و مقدار کمی مسیر هوا را منقبض می‌کند. این می‌تواند از فرو افتادن یا انسداد مسیر هوایی که اغلب به آن وقفه تنفسی هنگام خواب می‌گویند جلوگیری کند. اگر این کشیدگی عضلانی که متناوبا شدیدتر می‌شود، در مطالعه خواب با مشکلات تنفسی همراه باشد، احتمال ارتباط این دو بیشتر خواهد بود. با این‌که گاردهای دهانی می‌تواند از آسیب به دندان‌های جلوگیری کند اما بهتر است عارضه درمان شود.
3- شب ادراری
کودکان معمولا شب‌ها جای خود را خیس می‌کنند اما اگر پس از ۵ سالگی این اتفاق دو بار در هفته بیفتد می‌تواند نشانه یک مشکل باشد. شب ادراری در پسرها بیشتر رخ می‌دهد و ممکن است بین ۳ تا ۳۰ درصد از کودکان ۴ تا ۱۲ ساله رخ بدهد. حین خواب موج آهسته که هنگام آن در صورت پر بودن مثانه کودک از خواب بیدار نخواهد شد اتفاق می‌افتد. هرچند که ممکن است به خاطر عفونت، استرس، کافئین یا دیگر شرایط پزشکی نیز رخ بدهد اما همچنین می‌تواند نشانه وقفه تنفسی هنگام خواب هم باشد. خوشبختانه در مورد کودکانی که شب ادراری آن‌ها مربوط به وقفه تنفسی در هنگام شب است، درمان به از بین رفتن آن کمک می‌کند.
4- تعریق
اگر کودک مبتلا به بیماری تب‌دار نباشد، طبیعی نیست با بدن عرق‌کرده از خواب بیدار شود. اگر پیژامه، ملحفه یا لحاف او خیس است می‌تواند نشانه این باشد که کودک شما در طول شب مشکل تنفسی داشته است. این می‌تواند مشابه ورزش نفس‌گیر شدید باشد که نیاز به استراحت دارد. وقفه تنفسی هنگام خواب اغلب مرتبط با کاهش سطح اکسیژن، افزایش فشار خون و ضربان قلب و ترشح هورمون استرس است. وقتی این اتفاقات حین خواب کودک می‌افتد بدن او عرق زیادی می‌کند و شما می‌توانید هنگام صبح نشانه‌های تقلای او را مشاهده کنید.
5- خواب ناآرام
می‌تواند جوک خانوادگی باشد: خواب یک آدم کوچولو چطور می‌تواند ناآرام باشد! متاسفانه، خواب بسیار ناآرام در کودکان می‌تواند نشانه دیگری از تقلای شبانه او باشد. وقتی تنفس دشوار می‌شود می‌تواند خود را در حرکت‌های زیاد هنگام خواب نشان دهد. اگر هنگام صبح ملحفه‌ها پایین تخت یا روی زمین مچاله شده است می‌تواند نشانه‌ای از ناآرامی او هنگام خواب باشد. وقفه تنفسی هنگام خواب می‌تواند خود را در شکل‌های غیرعادی خوابیدن نیز نشان بدهد. ممکن است کودک شما حالت خود را مدام تغییر بدهد تا راهی برای خوابیدن – و نفس کشیدن – همزمان پیدا کند. ممکن است بچه در تخت برعکس شود یا موازی با تاج تخت بخوابد. همچنین ممکن است خودشان را به شکلی غیرعادی بالا بکشند تا مجرای هوا را باز کنند. علاوه بر این، خواب ناآرام کیفیت لازم را ندارد و احتمالا نیازمند ارزیابی توسط متخصص خواب است.
6- خرخر کردن
خرخر کودکان یک نشانه خطر است. مسلما ممکن است کودک به خاطر عفونت مجاری تنفسی ناشی از بیماری مانند سرماخوردگی گاهی خرخر کند، اما اگر غیر از آن رخ بدهد مشکلی وجود دارد. این قانون است که کودکان نباید بصورت مزمن خرخر کنند. هرگز. این نشانه جریان غیرعادی هوا از میان مجرای بالایی هوا است که از بینی و دهان تا ریه‌ها ادامه دارد. آشفتگی در این مجراست که باعث تولید صدا می‌شود. می‌تواند هنگام بروز حساسیت، تورم لوزه یا غدد لنفی و مشکلات دیگر اتفاق بیفتد که قابل حل است. خرخر کردن اغلب دست‌دردست وقفه تنفسی هنگام خواب حرکت می‌کند و اگر فرزند شما خرخر می‌کند مهم است به دنبال نشانه‌های وقفه تنفسی نیز باشید.
7- مشکلات رشد
هر بار که کودک خود را نزد متخصص اطفال می‌برید، وزن و قد او را اندازه‌گیری و ثبت می‌کند و آن را روی نموداری قرار می‌دهد که به آن منحنی رشد می‌گویند. این منحنی صدک این اندازه‌ها را نشان می‌دهد و آن را بر اساس سن و جنسیت با گروه بزرگ‌تری مقایسه می‌کند. به عنوان مثال، یک کودک قدبلند و لاغر ممکن است در صدک نودم برای قد و در صدک چهلم برای وزن قرار بگیرد. باور بر این است که این خصوصیات از پیش‌تعیین‌شده عموما ژنتیکی است و از پدر و مادر به ارث می‌رسد. با توجه به سلامت غذایی و عمومی مناسب، این صدک‌ها اغلب در طول مدت رشد ثابت می‌ماند. با این حال، وقتی یک کودک «از منحنی رشد خارج می‌شود» می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل باشد. معمولا نمایانگر تغذیه نامناسب است، اما می‌تواند در کودکان بزرگتر به خاطر وقفه تنفسی نیز باشد. خواب موج آهسته (که اغلب به آن اشاره می‌شود و در کودکان مهم است) زمانی پیش می‌آید که هورمون رشد ترشح می‌شود. این به رشد طبیعی آن‌ها کمک می‌کند. وقتی در خواب اخلال ایجاد می‌شود ،که در وقفه تنفسی هنگام خواب این اتفاق می‌افتد، هورمون رشد کمتری ترشح می‌شود. در نتیجه کودکان به حداکثر رشد خود نمی‌رسند و قد آن‌ها کوتاه‌تر از آن‌چه باید می‌ماند. خوشبختانه درمان وقفه تنفسی هنگام خواب می‌تواند در معکوس کردن این کمبود بسیار موثر باشد و کودکان اغلب به منحنی رشد باز می‌گردند.
8- چرت زدن
در یک نقطه، طبیعی است که کودکان دیگر چرت نزنند. اگر این‌طور نباشد، نشان از وجود یک مشکل در مقدار و کیفیت خواب آن‌هاست. در دوازده ماهگی بسیاری از شیرخواران فقط روزی یک یا دو بار و اغلب اواخر صبح یا اوایل بعدازظهر چرت می‌زنند. این چرت‌ها ممکن است یک تا دو ساعت طول بکشد. در مدت شش ماه، چرت‌های روزانه ممکن است به روزی یک بار کاهش یابد. در زمانی که کودکان به مدرسه می‌روند معمولا چرت‌ها حذف می‌شود. اگر این طور نباشد یا این‌که به آن بازگردند، می‌تواند نشانه‌ای از وقفه تنفسی هنگام خواب باشد. برای کودکان بزرگتر بسیار غیرعادی است که در طول روز به چرت زدن نیاز داشته باشند و احساس خواب‌آلودگی در طول روز در میان گروه نیازمند بررسی بیشتر آن‌هاست.
9- اختلال کم توجهی - بیش فعالی ADHD
اختلال کم توجهی، بیش فعالی معمولا در کودکان تشخیص داده می‌شود و وقفه تنفسی هنگام خواب می‌تواند یکی از چیزهایی باشد که به این اختلال کمک می‌کند. کودکانی که دچار این اختلال هستند دشواری در توجه، بیش فعالی، فراموش‌کاری، کنترل ضعیف تکانه یا تکانشگری و حواس‌پرتی را تجربه می‌کنند. این ممکن است بر عملکرد آن‌ها در مدرسه تاثیر بگذارد. جالب این‌جاست، کودکانی که با مشکل خواب مواجه هستند واکنش متناقضی نشان می‌دهند. به جای خواب‌آلودگی، مانند بزرگسالان، اغلب بیش‌فعال می‌شوند. این می‌تواند به آن‌ها کمک کند که بیدار بمانند. مشکلات مربوط به تمرکز و توجه، نشانه‌های مشترک اخلال در خواب است. حدود یک سوم کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی - بیش فعالی در مقایسه با ۱۰ درصد کودکانی که این اختلال را ندارند، خرخر می‌کنند. از این رو، نشانه‌های دال بر اختلال کم توجهی - بیش فعالی مستلزم بررسی دقیق وضعیت خواب نیز هست.
10- تنفس از دهان
در آخر، تنفس از دهان می‌تواند نشانه‌ای از (یا احتمال بروز) وقفه تنفسی هنگام خواب در کودکان باشد. انسان‌ها باید از راه بینی نفس بکشند. اگر بینی به دلیل حساسیت یا انحراف دیواره بینی مسدود شود، تنفس از راه دهان صورت می‌گیرد. با تنفس از راه دهان، عضلات فک در حالت شل قرار می‌گیرد. این موضوع به مرور زمان منجر به دراز شدن صورت خواهد شد. همچنین می‌تواند به ضعف زبان و عضلات دیگر دهان و حلق بینجامد. در نتیجه، خرخر کردن و وقفه تنفسی هنگام خواب در تنفس دهانی بیشتر امکان بروز پیدا می‌کند.
اگر نگران این هستید که ممکن است کودک شما نشانه‌های وقفه تنفسی هنگام خواب داشته باشد، با پزشک او صحبت کنید. در صورت تشخیص، ممکن است به متخصص خواب معرفی شود تا این نگرانی‌ها بررسی شود و اطمینان حاصل شود که خواب و کیفیت زندگی او در وضعیت مطلوب قرار بگیرد.
مطالعه بیشتر:
1- وقفه تنفسی یا آپنه خواب در کودکان چه عوارضی دارد؟
2- علت و نشانه های آپنه خواب چیست و چگونه تشخیص داده می شود؟
3- باورهای نادرست در مورد خواب نوزاد
4- اختلالات خواب و بی خوابی در کودکان نوپا
5- کم خوابی عامل ابتلا کودکان به دیابت نوع دو
