آشنایی با انواع آی یو دی (IUD) و چگونگی عملکرد آن

آی یو دی (IUD) چیست؟

در حقیقت آی یو دی دستگاه کوچکی است که برای جلوگیری از بارداری (خصوصا برای بانوانی که حداقل یک فرزند دارند) درون رحم قرار می گیرد و یکی از بهترین روش ها برای جلوگیری از بارداری های ناخواسته و باردار شدن های متوالی (اصطلاحا شیر به شیر) محسوب می شود. یکی از بزرگترین مزیت های این دستگاه آن است که آی یو دی یک روش  طولانی مدت برای جلوگیری از بارداری، در عین حال  برگشت پذیر و یکی از موثرترین روش های جلوگیری از بارداری است؛ به علت تمام این دلایل بسیاری از بانوان آن را به عنوان بهترین گزینه برای جلوگیری از بارداری می دانند.

 میرنا، اسکایلا، لیلتا و کایلینا که برای جلوگیری از بارداری هورمون آزاد می کنند و پاراگارد که حاوی مس بوده و هورمونی نیست، 5 نوع آی یو دی تایید شده توسط سازمان دارو و غذای آمریکا FDA هستند و در بازار وجود دارند.

آی یو دی مخفف دستگاهی است که درون رحم قرار می گیرد. این میله کوچک پلاستیکی و انعطاف پذیر که به شکل حرف T است. گاهی اوقات به آن آی یو سی به معنای پیشگیری از بارداری داخل رحمی نیز می گویند.

اگر بخواهیم این روش را با سایر روش های جلوگیری از بارداری نظیر قرص های ضد بارداری، استفاده از آمپول های یک ماهه و سه ماهه، استفاده از کاندوم، جلوگیری طبیعی (که دارای بالاترین احتمال خطا در بین تمامی روش ها است) و حتی قطع لوله های رحمی مقایسه کنیم، شاید بتوان اینگونه نتیجه گرفت که آی یو دی از جمله روش های بسیار مناسب برای جلوگیری از بارداری است. لازم به ذکر است که در نظر گرفتن تفاوت های شخصی بین افراد، در انتخاب بهترین روش برای جلوگیری از بارداری اهمیت فراوانی دارد.

انواع گوناگون آی یو دی (IUD)

پاراگارد، میرنا، کایلینا، لیلتا و اسکایلا پنج نوع مختلف آی یو دی هستند که مورد تایید FDA آمریکا هستند.

انواع آی یو دی به دو گروه مسی (پاراگارد) و هورمونی (میرنا، کایلینا، لیلتا اسکایلا) تقسیم می شود.

پاراگارد هورمونی نیست. این نوع آی یو دی با لایه بسیار نازک مس پوشیده شده است و از باردار شدن شما بیش از دوازده سال جلوگیری می کند.

از هورمون پروژستین جهت جلوگیری از بارداری  در انواع میرنا، کایلینا، لیلتا و اسکایلا استفاده می شود.

پروژستین هورمونی است شبیه هورمون پروژسترون که بدن ما به طور طبیعی آن را تولید می کند. میرنا به مدت 7 سال، کایلینا به مدت 5 سال، لیلتا به مدت 7 سال و اسکایلا برای مدت 3 سال از بارداری جلوگیری می کنند.

استفاده از آی یو دی روش بلند مدت جلوگیری از بارداری است. می توان برای جلوگیری از بارداری انواع آی یو دی را به مدت چند سال درون رحم گذاشت. در صورتی که قصد بارداری داشته باشید پزشک می تواند به آسانی آن را خارج کند.

 آی یو دی ها از پلاستیکی به نام پلی اتیلن ساخته شده اند. شکل آنها شبیه T است و به انتهای آن نخی متصل شده است وجود این نخ به پزشک کمک می کند آی یو دی را به آسانی از رحم خارج کند. همچنین هر ماه می توانید توسط این نخ از وجود آی یو دی مطمئن شوید.

نحوه عملکرد آی یو دی های هورمونی (میرنا و اسکایلا)

میرنا و اسکایلا هر روز به آرامی هورمون هایی را در بدن شما آزاد می کنند. این هورمون ها با سه روش متفاوت از بارداری جلوگیری می کند.

1. دفعات تخمک گذاری را کمتر می کنند.
2. غشاء دهانه رحم را ضخیم تر می کنند که در این صورت رسیدن اسپرم به رحم مشکل می شود.
3. از رسیدن اسپرم به تخمک جلوگیری می کنند و درصورت لقلح، مانع چسبیدن سلول تخم به دیواره رحم می شوند.

 اسکایلا حاوی 13.5 میلی گرم هورمون لوونرژسترل پروژستین می باشد. که در 25 روز اول روزانه حدود 14 میلی گرم هورمون آزاد می کند. پس از آن آی یو دی روزانه 5 میکروگرم از این هورمون به مدت ۳ سال آزاد می‌کند.

میرنا حاوی 52 میلی گرم هورمون لوونرژسترل می باشد. زمانی که برای اولین بار آی یو دی در رحم قرار می گیرد حدود 20 میکروگرم از این هورمون هر روز در بدن آزاد می شود. میزان آن به 10 میکروگرم در روز تا رسیدن به تاریخ انقضا آی یو دی کاهش می یابد.

 لیلتا و کایلینا دو نوع دیگر آی یو دی هستند که به آرامی مقدار کمی هورمون در بدن آزاد می کنند. لیلتا  حاوی 52 میلی گرم هورمون لوونرژسترل و کایلینا حاوی 19.5 میلی گرم هورمون لوونورژسترل است. این دو نوع جدیدترین آی یو دی هایی هستند که در بازار وجود دارند. بنابراین حاصل جدید ترین و بیشترین مطالعاتی است که در مورد آی یو دی ها صورت گرفته است. لیلتا تایید شده توسط FDA در فوریه 2015 و کایلینا در سپتامبر سال بعد توسط این سازمان مورد تایید قرار گرفت.

نحوه عملکرد آی یو دی غیر هورمونی (پاراگارد)

پاراگارد عاری از هر گونه هورمون است. پاراگارد حاوی 176 میلی گرم مس، در مس سیم پیچی شده در قسمت عمودی آی یو دی است. همچنین حاوی 68.7 میلی گرم سیم مسی پیچیده شده اطراف دو بازوی افقی آی یو دی است.

آی یو دی مسی باعث واکنش التهابی استریل (التهابی که هیچ گونه ارتباطی با عفونت و بیماری ها ندارد) در رحم می شود که فضا را برای اسپرم نامناسب کرده و درصورت رخ دادن لقاح از لانه گزینی سلول تخم جلوگیری می کند.

ابعاد انواع آی یو دی و مدت زمان تاثیر آن

آی یو دی چگونه عمل می کند؟

هر دو نوع مسی و هورمونی آی یو دی ها با تغییر مسیر حرکت سلولهای اسپرم و نیز جلوگیری از لانه گزینی سلول تخم از بارداری جلوگیری می کنند. بنابراین اسپرم ها نمی‌توانند به تخمک برسند و اگر اسپرم به تخمک نرسد بارداری رخ نمی‌دهد درصورت رخ دادن لقاح نیز، لانه گزینی انجام نخواهد شد.

آی یو دی پاراگارد از مس ساخته شده و از بارداری جلوگیری می کند. زیرا مس محیط رحم را برای اسپرم ها نامساعد و خطرناک می کند، بنابراین با استفاده از آی یو دی مسی رسیدن اسپرم ها به تخمک بسیار دشوار می شود.

انواع هورمونی آی یو دی ها مانند میرنا، کایلینا، لیلتا و اسکایلا به دو روش از بارداری جلوگیری می ‌کنند. روش اول، با ضخیم کردن غشاء دهانه رحم مانع عبور اسپرم ها می شوند و مسیر اسپرم ها بسته می شود. روش دوم، هورمون ها مانع تخمک گذاری تخمدان ها می شوند، به این معنا که تخمکی برای باروری توسط اسپرم وجود ندارد به عبارت دیگر عدم وجود تخمک به معنای عدم بارداری است.

یکی از نکات جالب در مورد انواع آی یو دی استفاده طولانی مدت از آنها است و می توان از آنها برای چند سال استفاده کرد و در عین حال از روش دائمی جلوگیری از بارداری نیست. در صورت تمایل به بارداری یا عدم تمایل به استفاده از آی یو دی  پزشک به راحتی و به سرعت می تواند آن را خارج کند. شما بلافاصله پس از برداشتن آی یو دی و یا مدتی پس از آن می توانید دوباره باردار شوید.

مطالعه بیشتر:

1- ایا با وجود ای یو دی (IUD) بارداری ممکن است؟سقط در صورت باردار شدن؟

2- تاثیر انواع روش های جلوگیری از بارداری بر باروری

3- پیشگیری از بارداری با دپو پروورا (Depo Provera)

4- تاثیر روش های مختلف پیشگیری از بارداری بر قدرت باروری زنان