علت درد و فشار در ناحیه واژن در بارداری
بارداری دورانی است که در طی آن بدن مادر دچار تغییرات فراوانی می شود، یکی از این تغییرات احساس درد و فشار در ناحیه واژن و پرینه و یا میان دوراه (به محل بین سوراخ واژن و مقعد اطلاق می شود) است. این عارضه ناشی از بارداری به دلایل بسیار متفاوتی می تواند رخ دهد که در این بخش قصد داریم به مهم ترین آنها اشاره کنیم.
آیا درد و فشار در ناحیه واژن در دوران بارداری طبیعی است؟
بسیاری از بانوان در دوران بارداری احساس فشار و سنگینی در اطراف واژن دارند. این امر طبیعی است و ممکن است در سه ماهه اول، دوم یا سوم بارداری رخ دهد. رحم انسان در طول دوران بارداری از اندازه یک پرتقال، به اندازه یک هندوانه یا بزرگ‌تر از آن می‌رسد. بدن مادر نه تنها باید برای جنین در بدنش فضا ایجاد کند و او را تغذیه کند بلکه عضوی دیگر به نام جفت نیز نیاز به فضا دارد.
با این همه تغییراتی که در رحم انسان رخ می‌دهد، طبیعی است که مادر با تغییراتی ناگهانی و غیر معمول در بدن خود مواجه شود. تجربه فشار در واژن، لگن یا اندام‌های تحتانی در هر سه دوره بارداری امری طبیعی است.
در اغلب موارد فشار واژینال یکی از عوارض ناخواسته دوران بارداری است که بر اثر ضعف ماهیچه های لگن و افزایش وزن به وجود می‌آید.
هرچند موارد دیگری هم هستند که ممکن است باعث ایجاد درد و ناراحتی نشوند ولی اگر درمان نشوند برای مادر و جنین خطرناک هستند؛ مثل عفونت‌ها که می‌توانند کل بدن را فرا گیرند که هم خطرناکند و هم باعث زایمان زودرس می‌شوند.
ضعف شدید ماهیچه های لگن باعث افتادگی لگن می‌شود که بسیاردردناک است. بی اختیاری ادرار، رابطه جنسی دردناک و تغییرات درناحیه تناسلی از نشانه‌های بارز این مشکل است.
بسیاری از مادران در طول دوران بارداری یا هنگام زایمان، دچار آسیب‌های ماهیچه‌ای می‌شوند. هورمون ریلکسین نیز باعث افزایش دردهای عضلانی می‌شود. لازم به ذکر است که این هورمون توسط رحم و جفت در دوران بارداری تولید می‌شود که باعث شل ماهیچه ها و مفاصل می‌شود تا جنین فضای کافی برای رشد در داخل رحم داشته باشد و در نهایت بدن مادر را برای زایمان آماده کند و همین باعث درد در ناحیه لگن و کمر می‌شود. به همین دلیل باید از لحاظ فیزیکی فعال باشید تا ماهیچه ها قوی شوند و همیشه برای بلند شدن از پاها کمک بگیرید و به کمر خود فشار نیاورید و برای دردهای غیرعادی حتما به پزشک مراجعه کنید.
هر رنجی که مادر در دوران بارداری متحمل شود، زایمان را برای او سخت‌تر می‌کند. این آسیب‌ها، مراحل پایانی زایمان را بسیار دشوار می‌سازد. مراحل بهبودی مادر سخت‌تر و مشکلات روحی بسیاری برایش بوجود می‌آورد.
در بیشتر موارد، فشار واژینال صرفا یک عارضه جانبی ناخوشایند دوران بارداری است که در نتیجه تضعیف عضلات و اضافه وزن ایجاد می‌شود. اما گاهی اوقات وضعیت‌های پیچیده‌تری نیز ایجاد می‌شود. این شرایط نیازمند آزمایش و درمان پزشکی است. به عنوان مثال، اگر درد ناشی از عفونت بوده و عفونت درمان نشود می‌تواند به کل بدن سرایت کند و جنین را به خطر بیندازد. علاوه بر آن، حتی می‌تواند به زایمان زودرس منجر شود.
عضلات بسیار ضعیف لگن می‌تواند منجر به POP شود. این عارضه دردناک می‌تواند باعث بی اختیاری، درد هنگام مقاربت و تغییر ظاهر اندام‌های تناسلی شود.
برخی از بانوان حین زایمان یا بارداری دچار جراحت ماهیچه می‌شوند. هورمون ریلکسین می‌تواند خطر آسیب به عضلات را افزایش دهد. برای همین مهم است که از لحاظ فیزیکی فعالیت داشته باشید تا عضلات قوی بمانند. همچنین، در صورت احساس درد غیرقابل توضیح حتما با پزشک تماس بگیرید.
درد و سنگینی واژن در بارداری به چه دلایلی بروز می کند؟
در واقع برخی عوامل می‌توانند باعث فشار واژینال و لگنی در تمام دوران بارداری شوند. این عوامل شامل موارد زیر است:
1- یبوست
برخی از بانوان باردار از مشکل یبوست در دوران بارداری رنج می‌برند. یبوست باعث احساس سنگینی و فشار در واژن می‌شود. مخصوصا زمانی که روزها از آخرین اجابت مزاج گذشته باشد.
نوشیدن آب و مصرف میوه‌ها و غذاهای فیبردار به رفع مشکل یبوست کمک می‌کند.
2- عفونت ادرار
در برخی از بانوان باردار، درد یا فشار می‌تواند نشانه عفونت ادرار باشد. از آنجایی که در دوران بارداری احتمال عفونت ادرار بیشتر از مواقع دیگر است، اگر درد یا فشار در حدی است که در هنگام ادرار احساس درد دارید و تب هم دارید حتما باید به دکتر مراجعه کنید.
درمان عفونت ادرار آسان است ولی اگر درمان نشود در دوران بارداری سلامتی مادر به خطر می افتد.
3- افتادگی لگن
اگر فشار لگنی زیاد باشد، احتمال افتادگی لگن افزایش می یابد. افتادگی زمانی اتفاق می افتد که اندامی در داخل لگن جابه جا می‌شود گاهی به سمت واژن یا به سمت انتهای روده جابه‌جا می‌شود.
افتادگی قابل درمان است ولی ممکن است باعث بی اختیاری، درد شدید و عوارض مختلف شود.
بانوان بارداری که به ناگهان احساس فشار شدید در ناحیه لگن را تجربه می‌کنند، به سختی کنترل ادرار و مدفوع خود را خواهند داشت و باید سریع به پزشک مراجعه کنند.
4- ضعف و یا نارسایی دهانه رحم
برخی از بانوان دچار ضعف دهانه رحم هستند. که در اصطلاح پزشکی به آن، نارسایی یا ضعف دهانه رحم می‌گویند.
مادرانی که با این مشکل مواجه هستند ممکن است دچار سقط جنین یا زایمان زودرس شوند. زیرا دهانه رحم قدرت کافی برای نگه داشتن رحم را ندارد. در اغلب موارد اگر به موقع تشخیص داده شود، این مشکل قابل کنترل است.
بانوانی که در اوایل بارداری دچار فشار واژینال هستند، حتما باید به پزشک مراجعه کنند تا دهانه رحمشان بررسی شود. زیرا اتفاقات گذشته مثل جراحات یا زایمان‌های قبلی ممکن است باعث ضعیف شدن دهانه رحم شده باشد که باید حتما بررسی شود.
مطالعه بیشتر:
1- نارسایی دهانه رحم یا نارسایی سرویکس چیست و چه علائمی دارد؟
2- نارسایی و ضعف دهانه رحم، عوامل و درمان
3- مراقبت از ناحیه پرینه و واژن پس از زایمان
4- علت بوی بد واژن در بارداری و روش های برطرف کردن آن
