همه چیز درمورد هورمون ریلکسین
آیا تا به حال در طی دوران قاعدگی خود دچار کمر درد شدید شده اید؟ اگر از دردهای شدید در این دوران شکایت دارید، تمام شکایات شما مربوط به هورمون ریلکسین است. هورمون ریلکسین که به آن هورمون آرامش نیز گفته می شود، مانند هورمون استروژن و پروژسترون معروفیت ندارد اما اهمیت عملکرد آن در بدن کمتر از سایر هورمون ها نیست.
هورمون ریلکسین Relaxin چیست؟
ریلکسین یک هورمون پروتئینی است که توسط جسم زرد درون تخمدان ها، رحم و جفت (در هنگام بارداری) تولید می شود. در آقایان این هورمون توسط غدد پروستات تولید می شود. این هورمون سبب شل شدن عضلات و رباط ها خواهد شد. اثر این هورمون بر عضلات و رباط های لگن سبب می شود که جنین فضای کافی برای رشد داشته باشد و بتواند در طی زایمان طبیعی، از کانال زایمانی عبور کند. در واقع ریلکسین هورمونی است که زایمان طبیعی را برای بدن مادر ممکن می کند.
هورمون ریلکسین می تواند سبب کمر درد شود
سطح هورمون ریلکسین در طی یک دوره ی ماهانه افت و خیز دارد. سطح این هورمون پس از تخمک گذاری شروع به افزایش کرده و در شروع قاعدگی به بالاترین میزان خود می رسد. همان طور که بیان شد این هورمون سبب شل شدن مفاصل و رباط ها خصوصاً در نواحی کمر و لگن می شود، مفاصل و رباط های ریلکس شده در جای خود کمی آزادی عمل پیدا می کنند و به اعصابی که از اطراف آنها عبور می کند فشار وارد کرده و سبب ایجاد درد خواهند شد. رحم و جفت در دوران بارداری شروع به تولید این هورمون کرده و میزان آن را در بدن بسیار افزایش می دهند، به همین دلیل است که بسیاری از مادران باردار از درد کمر و لگن خود در طی بارداری رنج می برند.
جلوگیری از کمر درد ناشی از هورمون ریلکسین
افزایش هورمون ریلکسین بخشی از روند طبیعی سیکل های ماهانه و دوران بارداری بوده و نمی توان مانع آن شد. اما شما می توانید با تقویت عضلات اطراف ستون مهره ها و عضلات لگن حمایت بهتری را برای مفاصل و رباط ها در هنگام شل شدگی آنها فراهم کنید. اگر سابقه ی کمر درد دارید، قرار گرفتن در پوزیشن های نامناسب هنگام خواب، ایستادن و ... شرایط را بدتر خواهد کرد. علاوه بر انجام ورزش های مناسب و تقویت عضلات، می توانید از کمربند های مناسب برای قرار دادن ستون مهره ها در صحیح ترین و بهترین وضعیت ممکن استفاده نمایید.
ارتباط بین هورمون ریلکسین و پروستوگلاندین ها چیست؟
علاوه بر هورمون ریلکسین برخی از واسطه های شیمیایی مانند پروستوگلاندین ها نیز در ایجاد کمر درد قاعدگی نقش مهمی دارند. پروستوگلاندین ها سبب انقباضات نسبتاً ضعیف رحم در هنگام قاعدگی شده تا خون و بافت های کنده شده را از درون رحم خارج کند. این انقباضات نسبتاً ضعیف، کرامپ های عضلانی نام دارند. که در برخی از بانوان شدت آن ها به حدی است که سبب ایجاد دردهای شدیدی می شود.
سطوح خیلی بالای پروستوگلاندین در دوران قاعدگی علاوه بر ایجاد دردهای شدید ممکن است منجر به تهوع و اسهال شود. بنابراین قبل از این که برای دردهای قاعدگی خود هورمون ریلکسین را سرزنش کنید به یاد آورید که پروستوگلاندین ها هم مقصر هستند. لازم به ذکر است که در بسیاری از موارد کمر درد شدید دوران قاعدگی مربوط به ضعف عضلانی نیز می باشد، زیرا هرقدر عضلات ضعیف تر باشند، توانایی آنها برای حمایت از مفاصل و رباط های شل شده کمتر بوده درنتیجه درد شدت بیشتر خواهد داشت.
نقش هورمون ریلکسین در طی بارداری
درواقع ترشح این هورمون پیش از بارداری توسط جسم زرد آغاز می شود. نقش بسیار مهمی در طی بارداری دارد.
- آماده سازی رحم برای پذیرش بارداری: هورمون ریلکسین تولید شده توسط جسم زرد بر رحم تأثیر می گذارد، به این ترتیب که:
- دیواره ی داخلی رحم را برای لانه گزینی سلول تخم آماده می کند.
- عضلات لایه ی میانی رحم (میومتر) را به حالت شل در آورده و مانع از انقباض آنها و دفع سلول تخم می شود.
- در طی سه ماه اول بارداری هورمون ریلکسین، سبب لانه گزینی صحیح و حفظ محصولات بارداری می شود، بعلاوه مانع از انقباض عروقی شده تا خون کافی به جنین درحال رشد برسد.
- در انتهای بارداری سبب نرم شدن دهانه ی رحم و واژن می شود تا این ارگان ها را برای اتساع و عبور جنین آماده کند.
- در سه ماهه ی دوم بارداری به تکامل و رشد غدد شیری کمک به سزایی می کند.
- از سه ماهه ی دوم تا پایان بارداری، سبب شل شدن عضلات شکم و مفاصل بین دنده ها شده تا فضای کافی برای رشد جنین فراهم شود.
