علت سفت شدن شکم در بارداری و چگونه درمان می شود؟

آیا سفت شدن شکم در بارداری خطرناک است؟

چنانچه سفتی شکم شدیدتر شده و در مدت زمان طولانی تری ادامه یابد به این معنا است که بارداری شما به خطر افتاده و باید هر چه سریع تر به پزشک خود مراجعه کنید. به طور کلی می توان گفت که اگر سفتی شکم در طول یک ساعت به دفعات تکرار شود مراجعه به پزشک ضرورت خواهد یافت. همچنین مواجهه با هر یک از شرایط زیر نیز نیازمند مراجعه فوری به پزشک است:

• احساس سفت شدن شکم بیش از 4 بار در یک ساعت
• ادامه یافتن سفتی شکم در مدتی بیش از چند دقیقه
• سفت شدن شکم همراه با تنگی نفس
• سفت شدن شکم همراه با احساس درد

علت سفت شدن شکم در اوایل بارداری

کشیدگی رباط ها، عامل اصلی سفت شدن شکم در اوایل بارداری است. جنین به تدریج و همراه با رشد خود به فضای بیشتری نیاز پیدا می کند. این مساله سبب می شود که رحم بزرگتر شده و به ارگان های مجاور خود فشار وارد کند. به این ترتیب به مرور و با گذشت هر روز از بارداری شکم و معده سفت تر شده و منجر به احساس کمی درد و ناراحتی در شما خواهد شد. علاوه بر آن احساس درد و گرفتگی در لیگامان گرد یا رباط نگهدارنده رحم نیز از عوارض نسبتا شایع این مقطع از بارداری است که تمامی مادران باردار آن را به درجاتی در این دوران تجربه می کنند. ضمن آنکه یبوست، خوردن وعده های غذایی سنگین و نفخ شکم نیز می توانند از دیگر دلایل سفتی شکم در این مقطع از بارداری باشند.

علت سفت شدن شکم در اواخر بارداری

حرکات جنین در ماه های پایانی بارداری می توان باعث سفت شدن شکم در این مقطع از بارداری شود. همراه با پیشرفت بارداری رحم به ارگان های مجاور خود فشار بیشتری وارد می کند تا از این طریق بتواند فضای مورد نیاز برای رشد جنین را فراهم کند. این سفتی شکم کاملا محسوس بوده و در طول ماه های آخر بارداری همچنان ادامه دارد. رحم در حال رشد و حرکات جنین هر دو می توانند باعث سفت شدن شکم در این مرحله از بارداری شوند. علاوه بر آن افزایش وزن دوران بارداری نیز از دیگر علل سفت شدن شکم در بارداری محسوب می شود. در پی این افزایش وزن مقداری چربی در زیر پوست تجمع یافته و باعث کشیدگی دیواره شکمی و متعاقب آن احساس سفتی شکم می شود.

همچنین ابتلا به مشکلات معده که به ویژه در ماه های آخر بارداری شایع تر است از دیگر عوامل دخیل در سفت شدن شکم است. ولی با این وجود چنانچه سفت شدن شکم به دفعات متوالی رخ داده و در مدت زمانی طولانی ادامه یابد می تواند نشانه فرا رسیدن موعد زایمان ترم و یا خطر زایمان زودرس باشد که در اینصورت به منظور پیشگیری از زایمان زودرس از هورمون پروژسترون استفاده خواهد شد.

درمان سفت شدن شکم در بارداری

اولین نشانه آن است که با وجود شدید بودن درد انقباضات کاذب، ولی درد حاصل از انقباضات واقعی زایمان بسیار طاقت فرساتر است. ضمن آنکه درد انقباضات حقیقی از پایین کمر آغاز می شود در حالیکه در انقباضات کاذب این درد را در قسمت بالای لگن احساس خواهید کرد. انقباضات واقعی زایمان در فواصل منظم رخ داده و با گذشت هر دقیقه بر شدت آنها افزوده می شود. علاوه بر آن این انقباضات با راه رفتن و یا تغییر موقعیت بدن آرام نمی شوند. و خوردن و نوشیدن نیز هیچ تاثیری در رفع یا تسکین آنها ندارد. در صورت رخ دادن این انقباضات هر چه سریع تر به پزشک خود مراجعه کنید.

علاوه بر آن با شروع درد واقعی زایمان احساس می کنید که جنین به سمت حفره لگنی پایین آمده و ممکن است با ترشحات آبکی واژینال و یا خروج پلاگهای مخاطی مواجه شوید. هنگامی که انقباضات شدیدتر شده و در فواصل متوالی و نزدیک به هم رخ می دهند کیسه آب پاره می شود. در این حالت درد غیر قابل تحمل تر شده و راه رفتن یا صحبت کردن برایتان دشوار می شود. 

و در پایان به یاد داشته باشید که وجود کمی درد و ناراحتی در بارداری امری کاملا طبیعی است و به هیچ وجه نباید منجر به بروز نگرانی در شما شود. و همانگونه که می دانید هر گاه که درد از آستانه تحمل شما فراتر رفت مراجعه به بیمارستان ضرورت خواهد یافت.              

اگر متوجه شدید که دردی که حس می کنیند فقط و فقط مربوط به سفت شدن رحمتان است و ارتباطی با دردهای زایمانی واقعی ندارد، از روش های زیر کمک بگیرید.

درحقیقت درمان سفتی شکم در بارداری به عامل ایجاد آن بستگی دارد.

• چنانچه انقباضات براکستون هیکس عامل اصلی سفت شدن شکم باشد در اینصورت تغییر موقعیت بدن می تواند در رفع آن موثر باشد. به عنوان مثال در صورت نشسته بودن می توانید از جا برخاسته و کمی قدم بزنید و یا بالعکس.
• چنانچه سفتی شکم ناشی از انقباضات رحمی و یا در اثر حرکات جنین باشد به هیچ درمانی نیاز نخواهید داشت.
• به طور کلی سفت شدن شکم در بارداری کاملا بی ضرر بوده و هیچ عارضه ای در پی ندارد. ولی با این وجود از آنجایی که سفت شدن شکم از نشانه های زایمان زودرس به شمار می رود هرگز آن را کم اهمیت تلقی نکنید.
• از پزشک خود در مورد انجام تمرینات تنفسی برای کشیدگی و تقویت ماهیچه های شکمی راهنمایی بگیرید.
• برای آبرسانی به بدن نوشیدن آب و مایعات کافی در طول روز را فراموش نکنید.
• به منظور کسب انرژی و تجدید قوای بدن به استراحت کافی بپردازید.
• سفتی شکم انجام برخی امور روزمره مانند پوشیدن کفش، خم شدن خوابیدن به پهلو و ... را با دشواری مواجه می کند. بنابراین برای غلبه بر مشکلات تنفس ناشی از سفت شدن شکم به انجام تمرینات تنفس عمیق بپردازید.

مطالعه بیشتر:

1- دلیل و علت اصلی سفت شدن شکم در بارداری چیست؟

2- انقباضات براکستون هیکس چیست و چگونه کنترل و کاهش می یابد؟

3- تفاوت درد زایمان واقعی و انقباضات براکستون‌ هیکس چیست؟

4- انواع انقباضات رحمی در بارداری چگونه است؟